Poronienie to przedwczesne zakończenie ciąży, która trwa krócej niż 22 tygodnie. Skutkiem jest wydalenie obumarłego płodu, który nie osiągnął jeszcze zdolności do życia poza organizmem matki. Prawdopodobieństwo poronienia jest większe na początku trwania ciąży - występuje u 15% kobiet w ciągu pierwszych 8 tygodni ciąży.
Objawy poronienia
Objawy poronienia determinowane są przede wszystkim wiekiem ciąży. Mogą to być:
- nagłe, obfite krwawienie, krew ma odcień jasnoczerwony, zawiera skrzepy lub tkanki,
- utrzymujące się przez długi czas silne skurcze,
- silny ból krzyża i podbrzusza,
- wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśni, zapalenie przydatków czy błony śluzowej macicy, sztywność karku (zwykle przy poronieniu powikłanym),
- odejście płynu owodniowego, pojawienie się biało-różowego śluzu lub strzępków tkanki,
- niewytłumaczalna utrata wagi,
- nieoczekiwany zanik objawów ciąży,
- brak czynności serca płodu.
Samoistne poronienia - rodzaje
W zależności od tego, w którym etapie ciąży dojdzie do poronienia, wyróżnia się:
- poronienie wczesne (jednoczasowe) - ma miejsce w pierwszym trymestrze ciąży, polega na oddzieleniu się jaja płodowego od błony śluzowej macicy, które wydalane jest przez organizm często w całości w nienaruszonym worku owodniowym; bywa określane poronieniem zupełnym - macica jest pusta i nie wymaga łyżeczkowania;
- poronienie późne (dwuczasowe) - ma miejsce w późniejszych etapach ciąży; przebiega dwuetapowo - zaczyna się od skurczów, dochodzi do pęknięcia pęcherza owodniowego, następuje rozwarcie, skrócenie szyjki macicy oraz wydalenie płodu i łożyska.
Postacie kliniczne poronienia to: zagrażające, w toku, zatrzymane i chybione. W przypadku tego pierwszego może, ale nie musi, dojść do utraty dziecka. Poronienie w toku ma nieodwracalny charakter. W chybionym nie dochodzi do wydalenia płodu i konieczne jest jego usunięcie mechaniczne. Mimo że zarodek nie żyje, ciąża trwa nadal. Obumarły płód może pozostawać w macicy przez kilka tygodni.
Przyczyny poronienia
Wśród najczęstszych przyczyn poronień wymienia się:
- nieprawidłowości w budowie macicy - mięśniaki macicy, macica dwurożna i jednorożna, macica przegrodzona, niewydolność szyjki macicy, endometrioza, niewydolność ciśnieniowo-szyjkowa;
- patologiczne zmiany w obrębie narządu rodnego spowodowane infekcjami, stanami po łyżeczkowaniu macicy bądź cesarskim cięciu;
- zaburzenia gospodarki hormonalnej - niedobór lub nadmiar hormonów płciowych, choroby o podłożu endokrynologicznym, jak choroby tarczycy, cukrzyca, zespół policystycznych jajników;
- infekcje wirusowe lub bakteryjne - różyczka, toksoplazmoza, cytomegalia, chlamydioza, opryszczka, odra;
- wady genetyczne zarodka lub rodziców;
- zaburzenia układu odpornościowego, choroby o podłożu immunologicznym, jak zespół antyfosfolipidowy, trombofilia nabyta;
- niezdrowy styl życia, a zwłaszcza złe odżywianie, spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, nadużywanie kofeiny i leków;
- silny mechaniczny uraz brzucha;
- zbyt młody lub zaawansowany wiek matki;
- powikłania ciąży - ciąża pozamaciczna, zaśniad groniasty, pęknięcie pęcherza płodowego, zakażenie wewnątrzmaciczne, przedwczesne odklejenie się łożyska;
- czynniki psychiczne i częste narażenie na silne stresory;
- zażywanie narkotyków przed ciążą i w jej trakcie;
- czynniki środowiskowe, kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi, zmiany ciśnienia, temperatur, promieniowanie.
Do 75% poronień samoistnych dochodzi przed upływem 12 tygodnia ciąży. Największą grupę (ponad 60%) stanowią poronienia wynikające z nieprawidłowości w budowie i rozwoju zarodka.
Ciąża po poronieniu
Zanim zacznie się planować kolejną ciążę, warto poddać się badaniom, które określą przyczyny poronienia, stwierdzą czy cały obumarły płód został usunięty i pozwolą zastanowić się nad wdrożeniem specjalistycznego leczenia. Przeprowadza się m.in.:
- badania hormonalne kobiety,
- badanie nasienia mężczyzny,
- histopatologię płodu,
- analizę budowy anatomicznej układu rodnego - badanie USG, histeroskopię (HSC), histerosalpingografię (HSG),
- badania genetyczne, które pozwalają ustalić typ wad u zmarłego dziecka i szanse na posiadanie potomstwa w przyszłości - należy w tym celu skorzystać z zabezpieczonego materiału z poronienia, najlepiej nadaje się kosmówka,
- badania immunologiczne w kierunku zespołu antyfosfolipidowego, antykoagulant tocznia, przeciwciała przeciwjądrowe ANA, przeciwciała przeciwko antygenom łożyska, przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO), przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG),
- badania w kierunku toksoplazmozy, cytomegalii, różyczki, chlamydiozy,
- badanie w kierunku celiakii, czyli trwałej nietolerancji glutenu.
Rozpatrzyć trzeba także podłoże psychiczne i po poronieniu skorzystać z pomocy psychologa.
Organizm kobiety po przebytym poronieniu gotowy jest na zapłodnienie podczas pierwszej owulacji. Najczęściej dochodzi do niej od 2 do 8 tygodni po utracie ciąży. Większość lekarzy zaleca jednak wstrzymanie się minimum 3-6 miesięcy. Umożliwi to swobodną regenerację organizmu kobiety.
