Dysgrafia, dysortografia i dysleksja to narastające problemy szkolne dotyczące nauki pisania i czytania. W Polsce problem z dysortografią ma około 13% dzieci.
Czym jest dysortografia i jak się objawia?
Dysortografią nazywa się trudności w opanowaniu zasad ortografii. Z pozoru łatwa umiejętność poprawnego pisania stanowi dużą trudność dla dzieci. Aby to zrobić, muszą przełożyć ciąg foniczny na graficzny. Język polski jest niezwykle skomplikowany, ponieważ litery takie jak "ó" i "u" lub "ż" i "rz" czyta się tak samo. Aby pojąć te zależności potrzebna jest integracja pamięci, słuchu i wzroku. Niezbędne jest też sprawne posługiwanie się długopisem. Dysortografię diagnozuje się wtedy, gdy dziecko nie ma innych dolegliwości, które mogą powodować to zaburzenie. Błędy te nie wynikają z nieznajomości ortografii. Dzieci dotknięte dysortografią nie lubią zajęć z języka polskiego. Niekiedy zdarza się, że osoby z tą dolegliwością spędzają dwa lata w tej samej klasie ze względu na trudności z tym przedmiotem.
Przyczyny dysortografii - powikłania poporodowe, choroby matki, genetyka
Do rozwoju dysortografii przyczyniają się choroby matki podczas ciąży oraz jej niehigieniczny tryb życia w tym okresie. Istnieje większe ryzyko powstania dysortografii w przypadku komplikacji związanych z porodem, które prowadzą do niedotlenienia lub niedokrwienia mózgu. Również czynniki genetyczne przyczyniają się do rozwoju schorzenia, zwłaszcza zmiany w szóstym chromosomie. Wszystkie te elementy mogą prowadzić do mikrouszkodzeń mózgu w życiu płodowym lub zniekształceń struktur mózgowych.
Rozpoznanie dysortografii - błędy ortograficzne, mieszanie zbieżnych głosek, opuszczanie liter
O dysortografii można wnioskować, kiedy dziecko nie jest w stanie odróżnić słuchowo głosek podobnych do siebie. Aby więc sprawdzić, czy występuje u niego to zaburzenie należy poprosić go o odróżnienie liter "p" i "b" lub "f" i "w". Głoski zbieżne pod kątem miejsca artykulacji również nie są przez niego rozróżniane. Przykładem jest "s" i "sz" lub "c" i "ć". Symptomem dysortografii jest również opuszczanie lub dodawanie nieistniejących liter do wyrazów. Dysortograficy mają też problem z nieprawidłowym nazewnictwem znaków graficznych, np. zamiast "f" piszą "fy".
Leczenie dysortografii - poradnie psychologiczno-pedagogiczne, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
Dysortografia nie może być usprawiedliwieniem dla błędnego pisania. Podstawą jest profesjonalna diagnoza, która powinna mieć miejsce w gabinecie psychologiczno-pedagogicznym lub poradni zdrowia psychicznego. Zaburzenie to powinno być potwierdzone przez kilku niezależnych specjalistów: psychologa, logopedy i pedagoga. W przypadku nieznacznej dysortografii wystarczy pomoc nauczyciela, który rozumiejąc trudności dziecka dopasuje do niego poziom nauczania. Często bowiem pedagodzy nie zdając sobie sprawy z zaburzenia ucznia, karzą go złymi ocenami. Powoduje to większe napięcie i stres u dziecka, co tylko pogłębia poziom problemów z gramatyką. W przypadku głębszego stopnia dysortografii należy skierować ucznia na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, które są prowadzone przed doświadczonego nauczyciela lub logopedę. Niezmiernie istotna jest też praca rodziców z dzieckiem w domu.
Ćwiczenia wspierające leczenie dysortografii - rebusy, rysunki, gry dydaktyczne
Praca w domu z dzieckiem wymaga cierpliwości i zrozumienia jego sytuacji. Często nieraz jego błędy powodują śmiech, co wywołuje w nim uczucie frustracji i rezygnacji. Ćwiczenia powinny pobudzać zarówno intelekt, jak i emocje. Dobre ćwiczenia dla dziecka z dysortografią to rebusy, krzyżówki oraz zabawne rysunki, które pozwalają odróżnić błędy od poprawnie napisanych wyrazów. Stosuje się gry dydaktyczne, które zostały stworzone na bazie wieloletniej pracy z dysortografikami. Również wierszyki i piosenki, których treść jest skupiona wokół reguł gramatycznych przynoszą korzyści. Te melodie łatwo wpadają w ucho, dzięki czemu dziecko przypomni sobie ich fragment w razie dylematu ortograficznego, co może ułatwić mu podjęcie decyzji. W przypadku każdego rodzaju dysortografii znaczne korzyści przynosi czytanie książek. Specjaliści zgadzają się, że ta aktywność zmniejsza stopień wszystkich zaburzeń czytania i pisania. Najwłaściwszy zestaw ćwiczeń powinien być zlecony przez pracowników poradni terapeutycznej, który dopasuje rodzaj metod do stopnia zaburzenia dziecka. Skuteczność leczenia dysortografii jest zależna przede wszystkim od indywidualnego zaangażowania oraz zdolności koncentracji i zapamiętywania nowych reguł.
