Dur plamisty to jedna z chorób wywołanych przez bakterie Rickettsia, określane jako riketsjozy. Dur plamisty to inaczej dur epidemiczny, dur wysypkowy, tyfus plamisty. Wywołany jest przez Rickettsia prowazekii – dur wysypkowy (dur epidemiczny, tyfus plamisty), a przenoszony jest przez wesz ludzką. Rezerwuarem bakterii odpowiedzialnej za dur plamisty i źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakazić można się w czasie żerowania wszy na skórze człowieka lub poprzez wtarcie kału wszy w uszkodzoną skórę.
Dur plamisty – co to jest?
Dur plamisty, inaczej tyfus plamisty, to choroba przenoszona przez bakterie Rickettsia prowazeki. Obecnie jest to bardzo rzadkie zakażenie. Dur plamisty może mieć postać epidemiologiczną przenoszoną przez wszy, a także nawrotową, mogącą pojawić się nawet po kilku latach po zakażeniu durem epidemicznym. To właśnie w tej drugiej postaci, nawrotowej, dur plamisty występuje w czasach współczesnych. Źródłem zakażenia tyfusem plamistym jest człowiek. Zakażenie przenosi wesz, która wydala bakterie wraz z kałem, a te z kolei dostają się do organizmu przez uszkodzoną skórę (wystarczy niewielkie zadrapanie). Choroba wylęga się przez tydzień lub dwa. Tyfus atakuje drobne naczynia tętnicze i włosowate, stopniowo doprowadzając do uszkodzenia narządów. Uszkodzeniu mogą ulec nerki, skóra, serce, układ nerwowy.
W Polsce zakażenia durem plamistym nie są współcześnie odnotowywane, choć mogą wystąpić na całym świecie. Sprzyjają im złe warunki sanitarne, higieniczne, mocno zatłoczone skupiska ludzi, występowanie wszy ludzkich, bez których trudno o zakażenie.
Objawy tyfusu
Początek choroby najczęściej jest nagły. Obejmuje takie objawy, jak:
- wysoka gorączka oscylująca w granicach 40℃,
- bóle głowy,
- objawy grypopodobne – uczucie zmęczenia czy bóle mięśni i osłabienie,
- dreszcze,
- nudności lub wymioty,
- zaparcia,
- kaszel,
- zaburzenia pracy serca,
- bóle kończyn i pleców.
Jak sama nazwa wskazuje, dur plamisty powoduje plamistą wysypkę. Pojawia się ona po kilku dniach od wystąpienia pierwszych objawów choroby. Są to plamy krwotoczne, którym jednocześnie towarzyszą zaburzenia świadomości, aż po utratę przytomności, zaburzenia psychiczne, takie jak omamy, zakrzepica żył prowadząca do owrzodzeń i zgorzeli.
W postaci nawrotowej choroba nie ma tak ciężkich objawów i przebiega zdecydowanie łagodniej. Wtedy też gorączka trwa około tygodnia, a wysypka krwotoczna znika już po jednym dniu, jeśli w ogóle się pojawia.
Dur plamisty – powikłania
Dur plamisty może być przyczyną licznych powikłań, do których należą m.in.: zakrzepowe zapalenie żył czy tętnic, owrzodzenia, zgorzele, zapalenia nerek, opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, płuc, opłucnej czy ślinianki przyusznej. Brak wdrożenia leczenia często skutkuje śmiercią.
Leczenie duru plamistego
Leczenie duru plamistego opiera się przede wszystkim na antybiotykoterapii z wykorzystaniem tetracyklin. Istnieje również profilaktyka duru plamistego w postaci szczepionki. Co prawda po zachorowaniu człowiek wymaga zatrzymania w szpitalu, jednak choroba w przypadku właściwego leczenia ustępuje dość szybko, bo nawet już po 2–3 dniach można zaobserwować ogromną poprawę stanu ogólnego. Bardzo ważna jednak jest profilaktyka, czyli zachowanie właściwej higieny osobistej.
Zobaczcie, jakie szczepienia warto wykonać przed wyjazdem poza granice Polski:
