Grzyby chorobotwórcze zgodnie z podziałem kliniczno-diagnostycznym zostały uszeregowane na 4 grupy: drożdżaki, dermatofity, grzyby pleśniowe i grzyby dimorficzne. Jednakże w strefie klimatycznej, w jakiej znajduje się Polska, czynnikami etiologicznymi większości infekcji grzybiczych są drożdżaki.
Co to są drożdżaki?
Drożdżaki to odmiana grzybów wykazująca działanie chorobotwórcze wobec ludzkiego organizmu. Istnieje wiele ich rodzajów, ale za infekcje odpowiada zwłaszcza Candida. Grzyb ten występuje powszechnie w środowisku naturalnej mikroflory człowieka, dlatego też większość zakażeń ma charakter endogenny. Wywołaną przez niego chorobę nazywa się kandydozą.
Drożdżaki pochwy
Drożdżaki w pochwie to w większości przypadków rodzaj Candida albicans (odpowiada za 70–90% zakażeń) i nieco rzadziej Candida glabrata, Candida tropicalis i Candida krusei. Choroba występuje przeważnie u kobiet młodych i aktywnych seksualnie oraz w wieku pomenopauzalnym.
Drożdżaki Candida atakują, gdy dochodzi do zachwiania naturalnej flory bakteryjnej pochwy, która stanowi barierę ochronną, oraz obniżenia odporności organizmu. Drożdżakowe zapalenie pochwy jest po waginozie bakteryjnej drugą co do częstości występowania nieprawidłowością związaną z zaburzeniem biocenozy pochwy u kobiet. Rozwojowi choroby sprzyja mikroklimat występujący w pochwie. Drożdżaki bardzo łatwo i szybko namnażają się na wilgotnej, ciepłej i bogatej w składniki odżywcze błonie śluzowej pochwy.
Kandydoza pochwy może dawać objawy takie jak uporczywy świąd, pieczenie i bolesność okolicy sromu (zwłaszcza podczas stosunku płciowego lub oddawania moczu) oraz upławy o nieprzyjemnym zapachu. U chorych zauważa się podwyższoną temperaturę ciała. Charakterystycznymi symptomami są także zaczerwienienie i obrzęk warg sromowych, grudkowate naloty o białym kolorze i ciemnoczerwony rumień na błonach śluzowych.
Drożdżaki w jamie ustnej
Drożdżaki w jamie ustnej nie należą do rzadkości. Bytują tam zazwyczaj Candida albicans. W sporadycznych przypadkach za zakażenie odpowiadają: Candida tropicalis, Candida C. krusei, Candida glabrata, Candida parapsilosis, Candida guilliermondii, Candida famata, Candida pseudotropicalis lub Candida dubliniensis. Wywołane przez nie zmiany chorobowe lokalizują się głównie na grzbiecie języka oraz błonie śluzowej policzków i podniebienia.
Kandydoza jamy ustnej rozwija się szczególnie często u osób stosujących długotrwale wziewne glikokortykosteroidy i chorych na AIDS. Nierzadko współtowarzyszy leukoplakii czy zakażeniom wirusem opryszczki pospolitej (HSV). Nie bez znaczenia na rozwój choroby jest niedostateczna higiena jamy ustnej, redukcja przepływu śliny, zmiany nabłonkowe i w składzie mikroflory jamy ustnej.
Drożdżyca jamy ustnej jest poważnym problemem stomatologicznym, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku. Duża gęstość grzybów w tym miejscu stanowi poważne ryzyko rozwoju grzybicy uogólnionej. Kandydoza jamy ustnej może dawać takie typowe objawy jak:
- stan zapalny, ból w okolicach miejsc zmienionych chorobowo,
- krwawienie, zaczerwienienie oraz białe płytki i błony rzekome zlokalizowane na błonach śluzowych jamy ustnej,
- złuszczanie nabłonka i powstanie mas martwiczych w jamie ustnej,
- skóra wokół ust jest zaczerwieniona, atroficzna i pobruzdowana,
- spierzchnięte, suche wargi,
- swędzenie i pieczenie warg,
- trudności ze spożywaniem ostro przyprawionych i gorących pokarmów,
- pogorszenie stanu ogólnego chorego.
Drożdżaki na paznokciach
Drożdżaki na paznokciach to powszechne zjawisko. Choroba ta uważana jest za jeden z częstszych problemów klinicznych, z jakim mają do czynienia dermatolodzy w codziennej praktyce. W obrębie dłoni czy stopy może występować na paznokciach kilka z pięciu głównych form zakażenia grzybiczego, które nierzadko współtowarzyszą nawet w obrębie jednego paznokcia.
Zobacz także, w jaki sposób można wyleczyć grzybicę paznokci stóp:
Drożdżaki paznokci mogą dawać takie objawy jak:
- degradacja płytki z powodu procesów fermentacyjnych,
- paznokieć przyjmuje barwę żółtawo-kremową, staje się łamliwy i kruchy,
- rogowacenie podpaznokciowe,
- pogrubienie płytki do całkowitej dystrofii,
- ból.
Dieta na drożdżaki
Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Zakaźnych (Infectious Diseases Society of America, IDSA) sposób leczenia drożdżycy zależy od formy i lokalizacji zakażenia, gatunku grzyba wywołującego zakażenie oraz czynników predysponujących do wystąpienia infekcji. Nie mniej jednak za wspomaganie terapii uważa się tzw. Candida dieta czyli dietę na drożdżaki. Stanowi ona uzupełnienie pozostałych składowych leczenia (zazwyczaj farmakoterapii opartej na stosowaniu środków przeciwgrzybiczych). Jest to dieta przeciwgrzybicza, która obejmuje głównie eliminację cukrów prostych, drożdży i antygenów grzybów. Pozytywne efekty można odczuć już po pierwszym miesiącu dietoterapii. Należy ją kontynuować przez pewien czas, nawet po ustąpieniu objawów, ponieważ drożdżyce mają tendencję do nawrotów. Podstawę diety przeciwgrzybiczej stanowią warzywa i produkty białkowe.
Bibliografia:
1. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, „Farmacja Polska”, 2010, 66(8), s. 539–543.
2. Gałęcka M., Szachta P., Nawrotowe grzybice i bakteryjne zapalenia pochwy – charakterystyka przyczyn oraz możliwości terapeutycznych i profilaktycznych, „Forum Zakażeń”, 2013, 4(2), s. 121–125.
3. Haberek M., Mierzyński R., Leszczyńska-Gorzelak B., Oleszczuk J., Kandydoza pochwy i sromu, „Zakażenia”, 2007, 7(2), s. 78–81.
4. Rogalski P., Kandydoza przewodu pokarmowego — fakty i mity, „Gastroenterologia Kliniczna”, 2010, 2(3), s. 87–97.
5. Perkowski K., Zawadzki P.J., Starościak B. i wsp., Składniki mikrobiomu jamy ustnej jako czynniki ryzyka zakażeń lokalnych i uogólnionych u pacjentów bez oraz z wadami wrodzonymi narządu żucia, „Postępy Mikrobiologii”, 2016, 55(1), s. 57–67.
6. Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J., Kandydoza jamy ustnej, „Gerontologia Polska”, 2006, 14(4), s. 160–164.
7. Trzmiel D., Lis-Święty A., Bergler-Czop B., Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego – problem ciągle aktualny, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2011, 17(4), s. 212–217.
8. Maleszka R., Ratajczak-Stefańska V., Boer M., Kiedrowicz M., Choroby paznokci w praktyce kosmetologicznej, „Annales Academiae Medicae Stetinensis”, 2010, 56(1), s. 57–64.
9. Kurczabińska-Luboń D., Kandydoza problem cywilizacyjny, „Food Forum”, 2016, 4(14), s. 16–20.
10. Grzechowiak A., Dieta w walce z kandydozą, „Naturoterapia w praktyce”, 2017, 1(1), s. 69–71.
