Pierwszą wersję diety mlecznej opracowano w latach 20. ubiegłego wieku. Jej twórca, Bernarr Macfadden, twierdził, że mleko krowie jest w stanie zastąpić całość potrzebnego ludzkiemu organizmowi pożywienia. Zalecał stosowanie kuracji służącej nie tyle odchudzaniu, co poprawie zdrowia. Polegała ona na piciu wyłącznie świeżego mleka przez 1–3 tygodnie, przy jednoczesnym ograniczeniu aktywności fizycznej (w związku z niewielką ilością dostarczanej energii). Współcześnie, gdy za zdrowe uznaje się jedynie jadłospisy urozmaicone i pełnowartościowe, specjaliści w zakresie żywienia odradzają stosowanie diet opartych na jednym produkcie. Co więcej, mleko wciąż budzi wiele kontrowersji. Przez niektórych badaczy uznawane jest za podstawowe źródło wielu substancji odżywczych, przez innych – za pożywienie niestrawne dla dorosłego człowieka. Tym niemniej dieta mleczna, w bogatszej niż sto lat temu wersji, nie traci na popularności.
Dieta mleczna – korzyści ze spożywania mleka i jego przetworów
Mleko stanowi bardzo dobre źródło białka, w tym aminokwasów egzogennych (niewytwarzanych wewnątrzustrojowo). Białko jest niezbędne do nieustannej przebudowy wszystkich tkanek oraz powinno zaspokajać 15–20% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Mleko i jego przetwory są także zasobne w wapń. Stanowi on podstawowy budulec kości i zębów, uczestniczy w krzepnięciu krwi, budowie hormonów, pracy mięśni, układu nerwowego. Ponadto mleko dostarcza wielu innych minerałów (fosforu, potasu, magnezu, cynku, miedzi) oraz witamin (głównie A, B oraz D – niezbędnej do prawidłowego wchłaniania wapnia).
Dlaczego można schudnąć na diecie mlecznej?
Proponowana współcześnie dieta mleczna jest niskokaloryczna. Jednocześnie jednak – ze względu na bogaty skład mleka – nie powoduje drastycznych niedoborów pokarmowych. Wysoka podaż dobrze przyswajalnego wapnia stymuluje odchudzanie. Minerał ten wpływa na metabolizm lipidów i ograniczenie przyrostu tkanki tłuszczowej. Dzięki powyższym czynnikom dieta mleczna przynosi efekt w postaci stosunkowo szybkiej utraty wagi.
Zasady diety mlecznej
Dieta mleczna wiąże się ze spożywaniem posiłków na bazie mleka lub jego odtłuszczonych przetworów – twarogu, jogurtu, kefiru, maślanki. Przez danie mleczne nie należy jednak rozumieć zupy z dodatkiem płatków (owsianych, kukurydzianych), kaszy manny czy klusek. Dieta mleczna zakłada bowiem znaczne ograniczenie podaży węglowodanów i tłuszczów. Ogólną ilość spożywanych pokarmów należy zmniejszyć o połowę. Zalecane źródła energii to miód, kakao i buliony warzywne.
Diety mlecznej nie powinno się stosować dłużej niż 10 dni, z czego pierwsze 4 powinny być białkową monodietą, a w kolejnych zaleca się bardziej urozmaicone menu. Dietę można powtarzać co miesiąc, do czasu uzyskania pożądanej wagi. Ponieważ nie jest to plan żywieniowy odpowiedni dla wszystkich (np. niewskazany w przypadku nietolerancji laktozy lub niektórych przewlekłych chorób) decyzję o jego zastosowaniu warto przedyskutować z lekarzem lub dietetykiem.
Dieta mleczna – jadłospis
By dieta mleczna przyniosła pożądane efekty, przez pierwsze 4 dni musi składać się z takich posiłków, jak chudy twaróg z jogurtem naturalnym i miodem czy kakao na odtłuszczonym mleku. Zaleca się przy tym picie wody z dodatkiem miodu i soku z cytryny. W drugim etapie diety mlecznej do jadłospisu włącza się owoce o niewielkiej zawartości cukru (cytrusy, niektóre owoce jagodowe), warzywa, chude (białe) mięso i ryby, niewielkie ilości oliwy lub masła. Nadal jednak należy spożywać co najmniej jeden mleczny posiłek dziennie.
Ryzyko związane ze stosowaniem diety mlecznej
Spożywanie mleka i jego produktów zmniejsza ryzyko osteoporozy czy rozwoju chorób nowotworowych, oddziałuje korzystnie na układ nerwowy, wzmacnia włosy i paznokcie. Wielu dietetyków wskazuje jednak na niebezpieczeństwo stosowania diety mlecznej przez dłuższy czas. Nawet odtłuszczony nabiał dostarcza bowiem organizmowi pewnej dawki tłuszczu zwierzęcego. Uchodzi on za jedną z przyczyn chorób cywilizacyjnych, w tym dolegliwości układu sercowo-naczyniowego spowodowanych zbyt wysokim poziomem frakcji LDL cholesterolu. Istnieją jednak także inne doniesienia, według których mleko obniża ciśnienie i wpływa korzystnie na gospodarkę lipidową organizmu.
Inną wadą diety mlecznej jest nadpodaż białka. Specjaliści w zakresie żywienia zalecają, by jego udział w codziennym jadłospisie wynosił 15–20%. Tymczasem w diecie mlecznej białko stanowi aż 30% wszystkich składników odżywczych. Oznacza to nadmierne obciążenie wątroby i nerek oraz niedobory innych substancji pokarmowych.
Efekty diety mlecznej utrzymują się tylko wówczas, gdy po jej zakończeniu nie powróci się do dawnych, złych nawyków żywieniowych. W przeciwnym razie niedobory energetyczne i pokarmowe, jakie występują podczas odchudzania z pomocą produktów mlecznych, spowodują efekt jojo i powrót do wcześniejszej wagi.
