Włókno nerwowe ma wiele synonimów: neuryt, włókno osiowe, akson oraz wypustki osiowe. Główną funkcją włókien nerwowych jest transport impulsu nerwowego między neuronami, czyli komórkami nerwowymi.
Lokalizacja włókna nerwowego
Komórka nerwowa, inaczej nazywana neuronem, zbudowana jest z perikarionu, czyli ciała komórkowego oraz wypustek. Wypustki te nazywane są inaczej dendrytami. Odpowiedzialne są one za przekazywanie impulsów nerwowych w kierunku ciała komórkowego (perikarionu). Perikarion przesyła impulsy nerwowe do innych komórek za pomocą pojedynczych wypustek osiowych, zwanych czasem aksonem bądź neurytem. W skład perikarionu wchodzą:
- aparat Golgiego, który służy do modyfikacji substancji wytwarzanych przez komórkę eukariotyczną, czyli taką, która posiada w sobie jądro oraz sortowania i dystrybucji tych substancji we wnętrzu komórki,
- mitochondria, które wytwarzają energię w postaci ATP oraz biorą udział w regulacji metabolizmu komórki,
- tigroid, zawierający ziarnistości RNA,
- włókna nerwowe odpowiedzialne za przekazywanie impulsu nerwowego.
Polecamy: Układ nerwowyMózgOśrodkowy i obwodowy układ nerwowy człowieka - zasady działania
Zobacz film i dowiedz się jak działa układ nerwowy:
Budowa włókna nerwowego
Włókna nerwowe są to wypustki nerwowe odchodzące od neuronów. Mogą być one nagie bądź otoczone osłonką. Możemy rozróżnić dwa rodzaje włókien:
- aferentne (dośrodkowe), czyli takie, które przewodzą impulsy nerwowe z obwodu do ośrodków,
- eferentne (odśrodkowe), czyli przewodzące impulsy od ośrodka do obwodu.
Aksony, czyli neuryty budujące neurony (komórki nerwowe) tworzą włókna nerwowe. Mierzą one zazwyczaj około 1 metra długości. Większość z nich w swojej budowie posiada białkowo- lipidową osłonkę (osłonkę mielinową). Nazywane są wówczas włóknami rdzennymi jedno- lub dwuosłonkowymi.
Mielina tworząca osłonkę mielinową powstaje, gdy akson pojawia się wewnątrz cytoplazmy komórki lemocytu. Lemocyt jest glejową komórką układu nerwowego. Mielina zbudowana jest z wielu składników błony komórkowej, głównie lipidowych. Wyróżnić tutaj możemy: fosfolipidy oraz cholesterol. W budowie włókien nerwowych występują przewężenia zwane przewężeniami Ranviera.
Neuron z neuronem lub neuron z efektorem połączone są za pomocą synaps. Błona presynaptyczna przyłączona jest do błony, z której sygnał bądź impuls nerwowy wysyła, odbiera go natomiast synapsa postsynaptyczna, która stanowi błonę odbierającą. Dzięki temu, że błony synaptyczne przylegają do siebie, przesyłana informacja staje się impulsem elektrycznym. Mimo że znajdują się bardzo blisko siebie, między nimi istnieje niewielka szczelina. Synapsa zbudowana jest z błony presynaptycznej, szczeliny oraz błony postsynaptycznej, a informacje i impulsy nerwowe przekazywane są od błony presynaptycznej do błony postsynaptycznej. Aby neuroprzekaźniki mogły się przetransportować, konieczne jest ich połączenie z mediatorami znajdującymi się na powierzchni błony presynaptycznej.
Polecamy: Komórki glejowe: występowanie, podział, rola w organizmie
Rodzaje włókien nerwowych
-
Grupa A – przewodzą one impulsy zarówno dośrodkowo, jak i odśrodkowo. Są otoczone osłonką mielinową. Przekazują impulsy/sygnały do: obkurczających się mięśni oraz receptorów bólu, zimna, czucia głębokiego, dotyku, ucisku i temperatury. Przewodzone są z prędkością od 12 do 120 m/s.
-
Grupa B – również posiadają osłonkę mielinową. Zbudowane są z przedzwojowych włókien nerwowych przywspółczulnych, a przewodzone z prędkością od 3 do 15 m/s.
-
Grupa C d.r., czyli aferentne, bezrdzenne – łączą się z rdzeniem kręgowym za pomocą korzeni grzbietowych. Nie posiadają żadnej osłonki, stanowią tzw. ,,włókna nerwowe nagie” i element budowy łuków odruchowych. Przewodzą impulsy oraz informacje dotyczące ucisku, temperatury oraz bólu. Przewodzone są z prędkością od 0,5 do 2,0 m/s.
-
Grupa Cs – są to zazwojowe włókna nerwowe współczulne. Przewodzone są z prędkością 0,7 do 2,3 m/s.
Reakcja włókien nerwowych na impulsy elektryczne
- Reobaza – jest to najniższa wartość impulsu elektrycznego zdolnego do pobudzenia mięśnia. Wartość reobazy waha się między 2 a 18 miliamperów.
- Czas użyteczny –natężenie prądu jest równe reobazie, a czas użyteczny oznacza najkrótszy czas, by wzbudzić skurcz progowy.
- Chronaksja – najkrótszy czas działania impulsu, gdy wartość natężenia reobazy jest dwukrotnie większa. Przeciętnie u ludzi wartość ta wynosi 0,1–2,2 milisekundy.
