Ćwiczenia redresyjne umożliwiają powiększenie zakresu ruchu w stawie. Pozwalają na przezwyciężenie oporu tkankowego. Wpływają korzystnie na długość i elastyczność mięśni. Podczas redresji następuje odciągnięcie od siebie powierzchni stawowych kości. W konsekwencji dochodzi do zmniejszenia nacisku wywieranego na receptory bólowe i redukcji dolegliwości bólowych.
Czym są ćwiczenia redresyjne?
Ćwiczenia redresyjne stosowane są w fizjoterapii. Polegają na rozciąganiu przykurczonych tkanek miękkich, żeby uzyskać fizjologiczny zakres ruchu w stawie. Mają charakter ćwiczeń biernych. Oznacza to, że wykonuje je terapeuta z użyciem własnej siły, jednak bez czynnego uczestnictwa chorego. Charakterystyczną cechą ćwiczeń redresyjnych jest wejście w granicę bólu chorego. Potęga ćwiczeń dawkowana jest indywidualnie. Przez cały czas ich trwania terapeuta powinien utrzymywać kontakt z chorym i bacznie go obserwować. Specjaliści zwracają uwagę, żeby po osiągnięciu satysfakcjonujących wyników redresji wprowadzić ćwiczenia czynne z oporem, które utrwalą uzyskany ruch w stawie.
Czym są wyciągi redresyjne?
Zbliżone działanie do ćwiczeń redresyjnych wykazują wyciągi redresyjne. Stanowią nieco bardziej dynamiczną formę oddziaływania na staw. Siła wykorzystywana do rozciągnięcia tkanek nie pochodzi jak w klasycznej redresji z tej manualnie przyłożonej przez terapeutę, a z systemu ciężarkowo-bloczkowego. Wyciąg trwa około 30 minut, przy czym na 5 minut przed zakończeniem obciążenie powinno zostać zredukowane do 70%.
W jakim celu wykonuje się ćwiczenia redresyjne?
Ćwiczenia bierne redresyjne wykonuje się, żeby zapobiec powstawaniu odleżyn, obrzęków zastoinowych, przykurczów i zesztywnień stawów. Zapewniają zamianę ruchu biernego na ruch czynny w mięśniach. Dodatkowo usprawniają krążenie krwi i chłonki. Zmniejszają nasilenie zmian degeneracyjnych. Pozwalają na zachowanie czucia proprioceptywnego, czyli tzw. czucia głębokiego, kinestezji czy zmysłu kinestetycznego, co rozumie się jako orientację ułożenia części własnego ciała. Ich celem jest także utrzymanie pamięci ruchowej.
Zobaczcie także ćwiczenia rozciągające zginacze stawu biodrowego:
Ćwiczenia redresyjne – wskazania
Wśród wskazań do wykonywania ćwiczeń redresyjnych wymienia się: porażenia i niedowłady mięśni, zwiększone napięcie spastyczne mięśni, zaburzenie równowagi mięśniowej między agonistami i antagonistami, nieprawidłową trofikę tkanek miękkich, nieutrwalone ograniczenia ruchomości stawu. Ćwiczenia polecane są w przypadku chorób układu krążenia, we wczesnym okresie zawału mięśnia sercowego, po zabiegu operacyjnym. Dodatkowo przygotowują kończyny do ponownego ruchu po okresie długiego unieruchomienia. Wskazane są do uzyskania lub zachowania odpowiedniej elastyczności i długości mięśni.
Ćwiczenia redresyjne – przeciwwskazania
Wśród przeciwwskazań do wykonywania ćwiczeń redresyjnych wymienia się: ostre stany zapalne stawów, temperaturę powyżej 38°C, stany zapalne tkanek okołostawowych, naruszoną ciągłość skóry i tkanek miękkich, stany zapalne żył. Dodatkowo ćwiczenia nie powinny być wykonywane w przypadku złamań, zwichnięć, stanów pourazowych oraz po zabiegach operacyjnych, zanim wyjęte zostaną szwy. Ćwiczenia niewskazane są dla osób w ciężkim stanie ogólnym, podwyższonym ciśnieniu tętniczym, ze stwierdzonymi zmianami w gęstości mineralnej kości, jak osteomalacja i osteoporoza. Przeciwwskazaniami są też stan po nakłuciu dolędźwiowym i tomografii komputerowej z kontrastem oraz osłabiające strukturę kości morfologiczne zmiany, jak te wywołane przez chorobę nowotworową. Możliwe skutki uboczne przeprowadzonych mimo przeciwwskazań ćwiczeń redresyjnych to m.in.: złamania kości, zerwanie lub naderwanie mięśni lub ścięgien, uszkodzenia aparatu więzadłowo-torebkowego.
Przygotowanie do ćwiczeń redresyjnych
Ćwiczenia redresyjne wymagają specjalnego przygotowania. Konieczna jest właściwie zaaplikowana stabilizacja. Należy ją podać w miejscu nad poddawanym zabiegowi stawem. Pamiętać trzeba o poinformowaniu chorego o ryzyku wystąpienia bólu, by doświadczenie go podczas ćwiczeń nie było szokiem. Z uwagi na prawdopodobieństwo pojawienia się bólu redresjonowanych mięśni wskazane jest ich należyte przygotowanie w formie działania cieplnego, które wywołuje rozluźnienie i przekrwienie tkanek. Zastosowanie znajduje m.in.: termożel, lampa sollux, masaż. Możliwe jest także podanie środków przeciwbólowych.
Ćwiczenia redresyjne – przykłady
Oto przykładowe ćwiczenie redresyjne stawu kolanowego:
W pozycji leżenia przodem wykonuje się bierne zbliżanie pięty do pośladka. Celem redresji jest rozciągnięcie tkanek położonych na przedniej powierzchni stawu kolanowego oraz mięśnia prostego uda. Ruch redresyjny wykonuje się ostrożnie, przy uwzględnieniu połączonych z trakcją biernych ruchów ślizgowych w stawie. Po wykonaniu ruchu redresującego kończynę należy sprowadzić do pozycji wyjściowej, co pozwoli na przerwę dla rozluźnienia mięśni.
Bibliografia:
1. Kiwerski J., Rehabilitacja medyczna, PZWL, Warszawa 2005.
2. Rosławski A., Skolimowski T., Podstawy wykonywania ćwiczeń leczniczych, PZWL, Warszawa 2014.
3. Zembaty A., Kinezyterapia, t. II, Kasper, Kraków 2003.
