Pomimo wytrzymałości kości ulegają złamaniom albo pęknięciom, są również podatne na różne choroby (np. nowotwory). Do złamań kości najczęściej dochodzi wskutek działania nadmiernej siły (podczas upadku albo zderzenia). Jednym z najpowszechniejszych obrażeń jest tzw. złamanie Collesa (ang. Colles’ fracture).
Złamanie Collesa – charakterystyka
Złamanie Collesa jako pierwszy w 1814 r. opisał Abraham Colles, irlandzki chirurg i lekarz. To jedno z obrażeń należących do grupy złamań dalszego końca kości promieniowej (jednej z dwóch kości przedramienia). Złamania dalszego końca kości promieniowej należą do grupy najczęściej rozpoznawanych urazów, do jakich dochodzi w obrębie kończyny górnej.
Złamanie Collesa zazwyczaj ma miejsce wskutek upadku na wyprostowaną rękę (przy jednoczesnym zgięciu grzbietowym w stawie promieniowo-nadgarstkowym). Do złamania dochodzi tuż nad nadgarstkiem. Jest to złamanie dalszego końca kości promieniowej z przemieszczeniem grzbietowym; w złamaniu Collesa dochodzi do wygięcia kości promieniowej ku górze i grzbietowego przemieszczenia jej dalszego odłamu. Charakterystyczny dla złamania Collesa jest silny ból, który nasila się z czasem, a najdotkliwszy staje się przy próbie wyprostowania ręki. Widoczna jest deformacja w okolicy nadgarstka.
Urazy kości najbardziej prawdopodobne są u osób, u których kości osłabione są przez osteoporozę. Złamania dalszego końca kości promieniowej najczęściej stwierdza się wśród kobiet w średnim oraz podeszłym wieku, co związane jest z występowaniem u nich osteoporozy postmenopauzalnej. Złamania Collesa raczej nie diagnozuje się u ludzi młodych, ponieważ kość promieniowa jest u nich bardzo mocna. Częściej dochodzi natomiast do złamania kości łódeczkowatej nadgarstka podczas upadku na wyprostowaną rękę.
Leczenie złamania Collesa
Badanie fizykalne oraz wywiad z pacjentem zazwyczaj wystarczą w celu potwierdzenia złamania Collesa. Aby ocenić stopień obrażeń, wykonuje się zdjęcie rentgenowskie (RTG). Pacjent ze złamaniem Collesa może być też skierowany na tomografię komputerową (TK) albo rezonans magnetyczny (RM).
W przypadku złamania Collesa należy ocenić stabilność złamania. Złamań stabilnych nie leczy się operacyjnie. Wskazaniem do operacji są złamania niestabilne.
Złamania niestabilne stwierdza się w przypadku:
- przemieszczenia grzbietowego odłamów powyżej 20°,
- skrócenia wysokości promieniowej powyżej 10 mm,
- masywnego ubytku tkanki kostnej (złamania zgnieceniowe),
- złamań wewnątrzstawowych,
- towarzyszących złamań kości łokciowej.
Do złamań niestabilnych kwalifikowanych do operacji zazwyczaj dochodzi u osób powyżej 60 lat.
Leczenie złamania Collesa polega na skorygowaniu przesunięć kości, do których doszło w wyniku upadku. Operację wykonuje się, gdy obrzęk powstały na skutek urazu zmniejszy się (zwykle kilka dni po wypadku). U osoby ze złamaniem Collesa najpierw należy nastawić nadgarstek, po czym unieruchomić kości – w tym celu przedramię zostaje zagipsowane do czasu zrośnięcia się kości. W przypadku złamania stabilnego gips zakłada się na ok. 4–6 tygodni. Również po operacji rękę umieszcza się w gipsie (zazwyczaj na kilka dni).
Złamanie Collesa – rehabilitacja
Rehabilitacja po złamaniu Collesa jest niezbędna, aby ręka mogła funkcjonować prawidłowo. Zapobiega również ewentualnym powikłaniom, do których należą m.in. sztywność palców, zaburzenia zrostu, zespół cieśni nadgarstka, uszkodzenia ścięgien czy przykurcz niedokrwienny (Volkmanna).
Pacjentom po złamaniu Collesa zaleca się fizykoterapię (krioterapię, pole magnetyczne, ultradźwięki) oraz ćwiczenia dłoni i ręki w celu wzmocnienia mięśni i stawów (ćwiczenia początkowo wykonuje się pod okiem rehabilitanta, później ćwiczyć można w domu). Elementem rehabilitacji po złamaniu Collesa może być stosowanie taśm kinezjologicznych, które wspomagają rehabilitację i utrwalają jej efekty.
Całkowity powrót do zdrowia po złamaniu Collesa może zająć od 6 do 12 miesięcy.
Złamanie Collesa – odszkodowanie
Jeżeli uraz miał miejsce na terenie zakładu pracy podczas wykonywania obowiązków, można ubiegać się o odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jeśli do wypadku doszło poza zakładem pracy, a osoba poszkodowana miała wykupione ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), można z tego tytułu starać się o odszkodowanie. Kwota, jaka może zostać wypłacona, zależy od zapisów w umowie oraz stopnia uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie wypłaci też zarządca terenu, jeśli z jego winy doszło do nieszczęśliwego wypadku. O wysokości odszkodowania decyduje lekarz orzecznik bądź ubezpieczyciel. Odbywa się to na podstawie analizy dokumentacji medycznej i (nie zawsze) rozmowy z pacjentem.
Uwaga! W przypadku urazów, takich jak złamanie Collesa, bardziej niż o odszkodowaniu należy mówić o zadośćuczynieniu.
Bibliografia:
http://www.czytelniamedyczna.pl/2748,leczenie-zlaman-konca-dalszego-kosci-promieniowej.html.
