Początki mizoginizmu sięgają starożytności. Nazwa wzięła się z połączenia greckich słów misos – nienawiść oraz gyne – kobieta. W tamtej epoce pozycja kobiety była zdecydowanie niższa niż mężczyzny. Tylko oni mogli się kształcić, brać udział w dyskusjach, pracować czy występować w teatrze.
Co to jest mizoginizm?
Mizoginizm (lub mizoginia) oznacza chorobliwą niechęć, uprzedzenie lub nienawiść, a nawet wstręt do kobiet. Często uczucia te odnoszą się do całej żeńskiej populacji i nie mają żadnego konkretnego powodu. W większości przypadków mizoginizm przejawiają mężczyźni, jednak zdarza się, że występuje wśród kobiet.
Osobę, która cechuje się wyrażaniem mizoginistycznych poglądów i niechęcią do przedstawicielek płci żeńskiej, określa się mizoginem. Taki mężczyzna jest przeświadczony o niższości kobiet, nie szanuje ich, dyskryminuje i uważa, że ich rola społeczna jest nieważna. Niekiedy zdarza się, że mizoginizm przejawia się agresywnym zachowaniem.
Mizoginizm jest silnie związany z seksizmem, czyli uprzedzeniem ze względu na płeć. Jest to ideologia zakładająca, że kobiety są gorsze od mężczyzn. Natomiast nie należy mylić go z gynofobią – lękiem przed przedstawicielkami płci żeńskiej. Przeciwieństwem mizoginii jest mizoandryzm, który oznacza patologiczną niechęć lub nienawiść do mężczyzn związaną z uprzedzeniami wobec społeczeństwa patriarchalnego.
Przyczyny mizoginizmu
Przyczyny mizoginizmu są zróżnicowane i w większości przypadków ciężko stwierdzić, co konkretnie przyczyniło się do utrwalenia takich, a nie innych poglądów. Przede wszystkim uważa się, że wstręt do kobiet ma podłoże kulturowe lub psychiczne.
Mizoginizm może brać się ze wzorców kulturowych. Większość społeczeństw opiera się na patriarchacie – naczelną rolę przypisuje się mężczyźnie. Kobieta natomiast ma być mu poddana, a jej główną rolą jest zajmowanie się domem i opieka nad dziećmi. Przyczyną mizoginizmu może być także model wychowania w rodzinie. Chłopiec czerpie wzorce od ojca, który otwarcie nie szanuje żony, odnosi się do niej z wyższością, zabrania rozwijać się zawodowo lub stosuje wobec niej jakąkolwiek formę przemocy. Uważa się, że wstręt do kobiet może pojawić się także u mężczyzn wychowywanych przez despotyczną matkę.
Czynniki psychologiczne, które mogą być przyczyną mizoginizmu, to:
- traumatyczne wydarzenia z przeszłości z udziałem kobiet (np. znęcanie się psychiczne lub fizyczne),
- złe doświadczenia seksualne z kobietami (wykorzystanie seksualne, upokorzenie związane z seksualnością),
- doświadczenie zdrady przez kobietę,
- poczucie bycia odrzuconym lub odtrąconym przez kobiety,
- irracjonalny lęk przed rozrodczą funkcją kobiet.
Mizogin to często osoba, która cierpi na kompleks niższości. Poczucie bycia gorszym, zaniżoną samoocenę oraz swoje niepowodzenia i porażki stara się sobie zrekompensować poniżaniem kobiet.
Kiedy warto skorzystać z pomocy psychiatry? Dowiesz się z tego z filmu:
Jak objawia się mizoginizm?
Objawy mizoginizmu to przede wszystkim charakterystyczne zachowania i poglądy, które głosi mężczyzna. Mizogin na każdym kroku podkreśla niższą rolę kobiet w poprzednich epokach. Jest przy tym w pełni przekonany o swojej racji, a odmienne poglądy powodują u niego złość i irytację. Zdarza się (często w pracy), że publicznie podkreśla błędy popełnione przez kobietę, a za ich przyczynę uznaje wyłącznie płeć.
Mizogin nie traktuje kobiety jak partnera i koncentruje się wyłącznie na swoich potrzebach. Bardzo często w towarzystwie ignoruje je i wyraźnie faworyzuje mężczyzn. Często usprawiedliwia te zachowania panów, za które krytykuje przedstawicielki płci pięknej. Objawy mizoginii można dostrzec także w rodzinie – żona i córki są wyraźnie gorzej traktowane od synów.
W skrajnych przypadkach mizoginizm prowadzi do przemocy słownej lub fizycznej. Agresja może brać się z narastającej frustracji mężczyzny lub chęci zademonstrowania wyższości, siły i władzy nad kobietą.
Leczenie mizoginizmu
Leczenie mizoginizmu jest na ogół trudne. Wielu mężczyzn w ogóle nie zgłasza się z tym problemem do specjalisty, ponieważ nie widzi w swoim zachowaniu niczego nieprawidłowego. Jeżeli jednak wykaże chęć podjęcia terapii, najskuteczniejsza jest psychoterapia indywidualna. Przy poważniejszych zaburzeniach, których objawem jest mizoginia, konieczna może być konsultacja psychiatryczna.
Bibliografia:
1. A. Gajewska, „mizoginia” [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. M. Rudaś-Grodzka, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2014, s. 319–322.
