Grudki to zmiany, które charakteryzują się odmienną niż otaczająca je tkanka spoistością. Mają rozmaite podłoże. Mogą być wywołane przez czynniki alergiczne i wirusowe, jak w przypadku wirusa ospy czy brodawczaka ludzkiego. Stanowią typowy objaw łuszczycy i trądziku pospolitego. Często spotykaną przypadłością są także grudki perliste prącia.
Grudki – rodzaj pierwotnych wykwitów skórnych
Grudki określane są w nomenklaturze medycznej jako papula. Są to wykwity wyniosłe ponad poziom skóry, widoczne i wyczuwalne dotykiem. Są dość wyraźnie odgraniczone od otaczającej je skóry i osiągają maksymalnie 5 mm (powyżej tej wielkości mówi się o blaszce). Ustępują zazwyczaj bez pozostawiania blizn. Stan, w którym występuje wiele grudek, określa się jako grudkowatość (z łac. papulosis).
Jakie są rodzaje grudek?
Wyróżnia się następujące rodzaje grudek:
- naskórkowe – dotyczą naskórka; najczęściej występują brodawki zwykłe;
- skórno-naskórkowe – zmiany dotyczą zarówno naskórka, jak i skóry właściwej; mogą się pojawić w łuszczycy i liszaju płaskim;
- skórne – zmiany rozwijają się w obrębie skóry właściwej, a naskórek pozostaje niezmieniony; wśród nich wymienia się grudki naciekowe (typowe dla kiły) i obrzękowe (występują w rumieniu wielopostaciowym).
Czym są grudki perliste prącia?
Grudki perliste prącia (z ang. pearly penile papules, PPP) to małe (0,5–4 mm), zbudowane z normalnych komórek nabłonka, przybierające kopulasty lub wydłużony kształt zmiany w kolorze perłowo-cielistym lub białym. Ich najczęstszą lokalizacją jest korona żołędzi prącia i rowek zażołędny. Mają tendencję do ustawiania się w rzędach. Przyczyna ich powstawania nie jest do końca ustalona. Perliste grudki prącia to problem dotykający zwłaszcza chłopców w okresie dojrzewania, mężczyzn nieobrzezanych i rasy czarnej.
Perliste grudki prącia są wiotkie, nie sączą się, nie pękają i są bezbolesne, ale mogą być źródłem dyskomfortu. W większości przypadków powiększają się podczas erekcji. Nie można się nimi zarazić w trakcie kontaktów seksualnych. Nie pojawiają się w wyniku procesu chorobowego, a określane są jako zmienność osobnicza.
Grudki perliste i kłykciny kończyste to jednostki chorobowe, których rozróżnienie nastręcza niekiedy mnóstwo trudności. Kłykciny kończyste, nazywane także brodawkami płciowymi, są zmianami grudkowymi będącymi kliniczną manifestacją zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (z ang. human papilloma virus, HPV). Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku plamek Fordyce’a, które mają postać białych, małych ziarenek o średnicy 1–3 mm.
Jak się pozbyć grudek perlistych?
Białe grudki na penisie stanowią defekt kosmetyczny, który można z łatwością usunąć. Dostępne są różne metody leczenia grudek perlistych. Zastosowanie mają zabiegi chirurgicznie, ale w ostatnim czasie na popularności zyskuje znacznie mniej inwazyjna metoda leczenia laserem CO2. Jest to bezpieczny i bezbolesny zabieg wykonywany bez znieczulenia. Skutki uboczne obejmują wyłącznie przejściowy obrzęk, który utrzymuje się przez 1–2 tygodnie i niewielkie strupki, które znikają zazwyczaj po 10 dniach. W tym czasie trzeba szczególnie dbać o higienę intymną i zrezygnować z masturbacji oraz kontaktów seksualnych. Grudki na penisie można usunąć, wykonując elektrodesykację, czyli wypalanie elektryczne, lub krioterapię będącą formą zimnolecznictwa z zastosowaniem temperatur poniżej 0°C. Krioterapia polega na zamrażaniu zmian chorobowych płynnym azotem. Czasami zmiany te bledną i znikają samoistnie.
Grudki na twarzy
Reakcje uczuleniowe to jedne z częstszych przyczyn pojawienia się grudek na twarzy. W większości przypadków wywołane są przez wyprysk kontaktowy alergiczny określany też jako kontaktowe zapalenie skóry. Innymi chorobami, dla których typowe jest pojawienie się grudek w okolicy twarzy, są m.in.:
- liszaj płaski – przewlekła choroba zapalna skóry i błon śluzowych, której etiopatogeneza pozostaje niewyjaśniona; dotyczy przeważnie dorosłych kobiet, ale może wystąpić także u dzieci; charakterystycznym objawem są płasko-wyniosłe sinoczerwone lub sinobrunatne grudki, którym towarzyszy uczucie swędzenia;
- ospa wietrzna – choroba zakaźna wywołana pierwotnym zakażeniem wirusem ospy wietrznej i półpaśca (VZV); wysypka początkowo przybiera formę grudek ulegających przemianie w pęcherzyki i krostki, które zasychają w strupy;
- prosaki – występują u 50% noworodków; białe, twarde grudki, niekiedy zlokalizowane także na tułowiu, kończynach, narządach płciowych czy w jamie ustnej; ustępują bez leczenia w okresie od kilku tygodni do kilku miesięcy;
- trądzik grudkowy – jedna z postaci trądziku młodzieńczego; grudki są bolesne, a skóra wokół nich jest zaczerwieniona; w większości przypadków wraz z grudkami istnieją krosty (trądzik grudkowy-krostkowy) i zaskórniki (trądzik grudkowo-zaskórnikowy); odpowiada za niego nadmierna praca gruczołów łojowych; łój zatyka pory skóry i stanowi pożywienie dla bakterii, w konsekwencji czego rozwija się stan zapalny.
Grudki po mezoterapii
Mezoterapia igłowa to zabieg z zakresu medycyny estetycznej, który polega na podawaniu preparatu w formie mikroiniekcji. Grudki bezpośrednio po zabiegu mezoterapii są normalną reakcją organizmu. Jeśli zmiany mają charakter zapalny, prawdopodobnie doszło do niewielkiej infekcji w miejscu wkłucia.
Bibliografia:
1. Lane J.E., Peterson C.M., Ratz J.L., Treatment of pearly penile papules with CO2 laser, „Dermatologic Surgery”, 2002, 28(7), s. 617-618.
2. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, PZWL, 2005.
3. Wiernicka M., Mazurek−Mochol M., Turek−Urasińska K., Liszaj płaski u dziecka – opis przypadku, „Dental and Medical Problems”, 2004, 41(4), s. 773–777.
4. Sicińska J., Współczesne aspekty diagnostyki i leczenia kłykcin kończystych, „Aesthetica”, 2014, 4, s. 30-35.
5. Futer S., Jasek K.Ch., Dermatologia. Seria Crash Course, Wrocław, Urban & Partner, 2010.
6. Brzeziński P., Dermatologia okresu noworodkowego - choroby skóry niewymagające leczenia, “Przegląd Lekarski”, 2009, 66(9), s. 535-537.
