Wybór rodzaju psychoterapii powinien być podyktowany własnymi preferencjami i światopoglądem, ale również problemem, który trapi daną osobę, ponieważ skuteczność określonych nurtów często różni się w niektórych zaburzeniach.
Co to jest i na czym polega psychoterapia?
Psychoterapia jest leczeniem problemów i zaburzeń psychicznych, emocjonalnych i psychosomatycznych. Służy ona poprawie dobrostanu psychicznego człowieka, zrozumieniu nieprawidłowych wzorców zachowania oraz wykształceniu prawidłowego obrazu samego siebie. Wykorzystuje się w niej różne metody i techniki psychologiczne. Większość z nich oparta jest na kontakcie międzyludzkim, ale często wykorzystuje się także sztukę, ruch, zwierzęta czy różnorodne formy ekspresji.
W klasycznej psychoterapii za najbardziej leczące czynniki uznano relację między psychoterapeutą a klientem, uzyskanie wglądu we własną osobę oraz zrozumienie podświadomych mechanizmów działania. Obecnie coraz więcej nurtów skłania się również ku prostszym rozwiązaniom, opartym na przekształceniu nabytych wzorców myślenia, działania i komunikacji.
Psycholog a psychoterapeuta
Psychologiem jest osoba, która ukończyła studia na tym kierunku. Niekoniecznie ma ona predyspozycje, umiejętności oraz doświadczenie odpowiednie do przeprowadzania terapii. Psychoterapeuta musi ukończyć wieloletnie szkolenia w danym nurcie oraz przejść staż i superwizję, dzięki czemu jest odpowiednio przygotowany do pomocy osobom z problemami psychicznymi. Obecnie w Polsce nie została jeszcze wprowadzona ustawa o zawodzie psychoterapeuty, dlatego wiele osób prowadzi terapię, mimo że nie ma do tego uprawnień. Wybierając psychoterapeutę, dobrze jest upewnić się, że odbył on odpowiednie szkolenia.
Rodzaje psychoterapii
Rodzaje psychoterapii najczęściej wyróżnia się ze względu na:
- czas trwania – psychoterapia krótkoterminowa lub długoterminowa,
- liczbę uczestniczących osób – psychoterapia indywidualna, rodzinna lub grupowa,
- nurty psychologiczne – psychoterapia psychoanalityczna, poznawczo-behawioralna, humanistyczno-egzystencjalna lub systemowa.
Aby wybrać odpowiednią dla siebie psychoterapię, warto wiedzieć, jakie założenia leżą u podstawy konkretnych nurtów oraz poprosić o radę psychologa czy psychoterapeutę podczas pierwszej wizyty.
Psychoterapia psychoanalityczna
Nurt psychoanalityczny wywodzi się jeszcze od założyciela psychologii, Zygmunta Freuda. Był pierwszą dostępną formą psychoterapii. Przez lata wiele założeń postulowanych przez jej założycieli się zmieniło, jednak psychoterapia psychoanalityczna nadal jest skutecznym narzędziem pomagania ludziom. Często pozwala ona na uzyskanie trwałych zmian w osobowości i rozwiązanie wielu dawno powstałych wewnętrznych konfliktów. Jej minusami są bardzo długi czas trwania oraz wątpliwości badaczy co do jej skuteczności w przypadku wielu zaburzeń.
Psychoterapia behawioralna
Nurt behawioralny powstał jako drugi po psychoanalizie i rozwijał się w opozycji do niej. Podczas gdy zwolennicy teorii Freuda postulowali istnienie wielu niedostępnych świadomości i skomplikowanych mechanizmów, behawioryści stawiali na prostotę człowieka i mechanizmy uczenia się. Obecnie wpływy tej ideologii najczęściej wykorzystuje się w psychoterapii poznawczo-behawioralnej, która opiera się na tworzeniu właściwych wzorców zachowania i myślenia. Jej niewątpliwą zaletą jest to, że trwa ona stosunkowo krótko i przynosi widoczne rezultaty. Bardzo dobrze sprawdza się w leczeniu zaburzeń lękowych, depresyjnych, obsesyjno-kompulsyjnych i odżywiania.
Psychoterapia egzystencjalna
Nurt egzystencjalny w psychologii często krytykowany jest za brak naukowości, ponieważ skupia się na duchowej części człowieka. Stawia duży nacisk na relację terapeutyczną, samorealizację i odnalezienie własnego Ja. Choć psychoterapia egzystencjalna ma słabe podwaliny naukowe, bardzo dobrze sprawdza się u osób wierzących, borykających się z własną religijnością lub poszukujących sensu w życiu. W tym wypadku niezwykle istotne jest wybranie psychoterapeuty o podobnym światopoglądzie.
Psychoterapia systemowa
Psychoterapia systemowa jest stosunkowo młodym nurtem, który kładzie szczególny nacisk na niezdrowe wzorce komunikacji i zachowań występujące w rodzinie. Osoby, u której pojawią się problemy, nie leczy się jednostkowo, ale traktuje jako tę, która swoim zachowaniem uwypukla nieprawidłowe funkcjonowanie całego systemu. Terapia zalecana jest szczególnie rodzinom i bardzo dobrze sprawdza się w leczeniu zaburzeń odżywiania, zachowania i nastroju oraz schizofrenii. Jej zaletą jest uzyskanie szybkich efektów, ale także możliwość wprowadzenia trwałych zmian, jeżeli terapia będzie trwała odpowiednio długo.
Psychoterapia gestalt
Psychoterapia gestalt czerpie z psychologii i filozofii egzystencjalnej. Za cel stawia się poszerzenie świadomości człowieka za sprawą fenomenologii doświadczenia oraz budowania autentycznej relacji z terapeutą. Jej głównym założeniem jest holistyczne postrzeganie człowieka wraz z całym kontekstem jego życia (doświadczenia, emocje, rodzina). Jej istotnym elementem jest przejmowanie odpowiedzialności za własne życie i dokonane wybory.
Czy psychoterapia w leczeniu nowotworów jest potrzebna?
