Podczas snu mózg niemowlęcia porządkuje napływające do niego informacje, odrzucając zbędne, dzięki czemu rozwój dziecka może być bardziej efektywny. Potrzebny jest także do regeneracji organizmu i uruchomienia pewnych niezbędnych do rośnięcia procesów w organizmie.
Jak wygląda sen niemowlęcia?
Sen niemowląt różni się trochę od snu dorosłych, ponieważ często rozpoczyna się od fazy REM, w której dziecko może wydawać się niespokojne. Mogą mu towarzyszyć gwałtowne ruchy gałek ocznych, niespokojny oddech, przyspieszone bicie serca, zmiany w mimice twarzy czy drgania mięśni. Jest to ta faza snu, w której ludzie śnią, trudno jednak powiedzieć, jak wyglądają sny niemowląt i kiedy się zaczynają, gdyż w ten obszar ludzkiej psychiki dostęp istnieje jedynie poprzez opowieści śniących.
Oprócz tego u niemowląt wyróżnia się tak zwany sen głęboki, podczas którego pojawiają się zdecydowanie wolniejsze fale mózgowe. Wraz z wiekiem zostaje on podzielony na stadia, w których występują różne rodzaje aktywności mózgu.
Charakterystyczne dla noworodków jest to, że podczas snu ich kora mózgowa pozostaje aktywna, a one same nie są zupełnie nieświadome tego, co się nimi dzieje. Dzięki temu nawet podczas snu mogą one poznawać otoczenie i uczyć się. Ponadto o wiele częściej występuje u nich faza snu REM, która jest odpowiedzialna za marzenia senne.
Dlaczego niemowlęta tyle śpią?
Niemowlęta potrzebują dużo snu, ponieważ wciąż intensywnie się rozwijają. Dzięki odpoczynkowi zostaje zniesione nadmierne napięcie mięśni, następuje regeneracja tkanek, intensywny rozwój komórek odpornościowych i porządkowanie doświadczeń.
Czy dzieci rosną, kiedy śpią?
Mówi się, że jak dzieci śpią, to rosną i w pewnym sensie jest to prawda, gdyż hormon wzrostu (somatotropina) wydzielany jest przez przysadkę mózgową podczas fazy snu głębokiego, NREM. Niemowlęta, które rosną bardzo szybko, potrzebują więcej snu również z tego powodu.
Co to znaczy, że niemowlęta odpoczywają podczas snu?
Odpoczynek podczas snu ma dla niemowląt o wiele szerszy wymiar niż dla dorosłych. Małe dzieci nie potrafią sobie dobrze radzić ze zbyt dużą liczbą napływających bodźców i nie mogą też w żaden sposób takiej sytuacji regulować. Dlatego najlepszym sposobem dla ochrony ich delikatnego mózgu jest zapadnięcie w sen, co zapewni mu odpoczynek, odetnie ich od nadmiaru wrażeń i da czas na uporządkowanie doświadczeń.
Inne organy niemowląt także potrzebują okresów odpoczynku i regeneracji. W trakcie snu spowalnia się praca serca i nerek, mięśnie wiotczeją i rozluźniają się oraz zmniejsza się kontrola nad procesami fizjologicznymi.
Jak sen wpływa na procesy uczenia się u niemowląt?
Sen umożliwia niemowlakowi porządkowanie doświadczeń i nowych informacji, które zdobył podczas czuwania. Badania wykazały, że dzieci, które bezpośrednio po uczeniu się nowych informacji zapadały w drzemkę, lepiej je przyswajały. Ponadto dzięki możliwości odbierania bodźców w trakcie spania następuje powolne przyzwyczajanie się do takich, które normalnie mogą być zbyt intensywne dla dziecka.
Ile snu potrzebujemy? Zobacz film i poznaj opinię eksperta
Podczas snu utrwalane są w mózgu niemowląt ślady pamięciowe, dzięki czemu lepiej zapamiętują one to, czego nauczyły się wcześniej. Dodatkowo w tym czasie zwiększa się przepływ krwi przez ten istotny organ, co umożliwia segregowanie informacji – pozbywanie się tych zbędnych robi miejsce na istotne.
Choć te mechanizmy nie zostały jeszcze do końca zbadane, przypuszcza się także, że odpowiednia ilość snu u dzieci może mieć wpływ na rozwój ich osobowości. Niemowlęta z niedoborami lub nieregularnymi godzinami snu częściej przejawiają zaburzenia w zachowaniu, niepokój, nadmierne pobudzenie i mogą reagować agresją lub obniżonym nastrojem.
Zobacz też: Muzyka uspokajająca i usypiająca dla niemowląt i noworodka. Wpływ muzyki na rozwój dziecka
Sen niemowląt a ich inteligencja
Choć regularny sen niemowląt jest bardzo ważny dla ich rozwoju poznawczego, jednocześnie badania wykazały, że dzieci o wysokim poziomie inteligencji często w okresie niemowlęcym śpią krócej i mniej regularnie od ich rówieśników. Takie dzieci są też często bardziej płaczliwe i wymagają większej uwagi ze strony rodziców. Przyczyny takiego zachowania upatruje się w ich zwiększonym zapotrzebowaniu na stymulację. Być może inteligentne niemowlęta łatwiej i szybciej przyswajają sobie nowe informacje, dzięki czemu nie potrzebują aż tyle czasu na ich segregację, równocześnie wymagając zwiększonego dopływu informacji, do czego potrzebują dłuższych okresów czuwania. Dlatego jeżeli niemowlę mało śpi, a rozwija się prawidłowo, nie należy wpadać w panikę, że wpłynie to negatywnie na jego zdolności poznawcze w przyszłości.
