Bławatki powszechnie spotyka się na terenie całej Polski. Ze względu na to, że zwykle rosną pomiędzy zbożami, często traktuje się je jako chwasty. Kwiaty bławatka znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach. Chaber bławatek wykorzystywany jest jako:
- roślina ozdobna,
- roślina lecznicza w medycynie naturalnej,
- surowiec zielarski w farmakologii,
- barwnik – płatki bławatka to naturalny barwnik w kolorze niebieskim,
- roślina jadalna,
- roślina miododajna,
- surowiec zielarski w kosmetologii.
Bławatek – kwiat o niezwykłych cechach
Chaber bławatek nazywany bywa również: bławat, wołoszek, modrak, chaber zbożowy, wasilek. Jest to roślina z rodziny astrowatych, którą wyróżniają intensywnie niebieskie kwiaty umiejscowione na długich (średnio 80 cm), rozgałęzionych łodygach. Do przyrządzania substancji leczniczych i kosmetyków pielęgnacyjnych wykorzystuje się płatki kwiatu bławatka.
Wśród substancji aktywnych obecnych w kwiatach bławatka, wyróżnia się:
- flawonoidy (przede wszystkim antocyjany) – związki o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym, spazmolitycznym, moczopędnym i uszczelniającym naczynia krwionośne;
- kwasy organiczne – związki o działaniu antybakteryjnym, żółciopędnym, stymulującym produkcję śliny i soku żołądkowego;
- garbniki roślinne – związki o działaniu ściągającym, przeciwzapalnym, przeciwkrwotocznym i przeciwutleniającym;
- sole mineralne, przede wszystkim duże ilości manganu – pierwiastek ten wpływa pozytywnie na funkcjonowanie układu nerwowego.
Chaber bławatek – właściwości
Substancje lecznicze, przygotowane z kwiatów bławatka, stosuje się wewnętrznie i zewnętrznie. Wykorzystuje się je w leczeniu i łagodzeniu objawów następujących dolegliwości:
- zapalenie dróg moczowych,
- zapalenie pęcherza,
- choroby nerek (między innymi w zapaleniu kłębków i miedniczek),
- kamica nerkowa,
- niewydolność krążenia,
- obrzęki na tle nerczycowym,
- zapalenie spojówek,
- grzybica,
- łupież,
- trądzik,
- łojotok,
- cera naczyniowa,
- zapalenie błon śluzowych.
Chaber bławatek – sposób przygotowania
Niebieskie kwiaty bławatka można zbierać w okresie od maja do sierpnia. Warto pamiętać, by suszyć jedynie płatki, bez kielicha. W warunkach domowych kwiaty suszyć można na przykład w mikrofalówce. Płatki wystarczy rozłożyć płasko na talerzu i wstawić do kuchenki mikrofalowej na 60-75 sekund.
Gotowe, suszone płatki chabra bławatka można kupić w sklepach zielarskich, sklepach ze zdrową żywnością i w aptekach.
Bławatek – okład na oczy, wersja 1.
5 stołowych łyżek płatków bławatka zalej szklanką wrzącej wody, przykryj i odstaw na 15-20 minut. Po tym czasie odcedź płyn i pozostaw go do ostygnięcia. W przygotowanym naparze zanurz 2 waciki kosmetyczne lub 2 niewielkie fragmenty gazy i połóż je na zamkniętych powiekach. Okłady pozostaw na oczach przez 15 minut.
Wskazania: oczy zmęczone po pracy przy komputerze, podrażnione, zapalenie spojówek.
Bławatek – okład na oczy, wersja 2.
Dwie łyżki płatków bławatka wymieszaj z 1 łyżką suszonego ziela świetlika i 1 łyżką (lub 1 torebką) rumianku. Mieszankę ziół zalej szklanką wrzącej wody, przykryj i odstaw na 15 minut do zaparzenia, a następnie odcedź. W powstałym naparze zanurz 2 waciki i połóż je na zamkniętych powiekach. Okład trzymaj na oczach przez 15-20 minut.
Wskazania: zapalenie brzegów powiek, zapalenie spojówek, oczy zmęczone, suche i podrażnione.
Kwiat bławatka – tonik do skóry
Pięć łyżek suszonych płatków zalej szklanką wrzącej wody. Przykryj, odstaw na 15 minut do zaparzenia i odcedź. Po ostygnięciu płynu stosuj go 2 razy dziennie do przemywania skóry. Tonik przechowuj w lodówce.
Wskazania: cera trądzikowa, cera naczyniowa, cera tłusta.
Bławatek – płukanka do włosów
Siedem łyżek kwiatów bławatka zalej szklanką wrzącej wody, odstaw pod przykryciem na 15 minut. Po tym czasie odcedź płyn i pozostaw do ostudzenia. Płukankę stosuj po umyciu i opłukaniu włosów z szamponu. Polewaj nią włosy i skórę głowy po każdym myciu. Nie spłukuj.
Wskazania: łupież, łojotokowe zapalenie skóry.
Herbata z bławatka
Łyżkę suszonych kwiatów zalej szklanką wrzątku. Przykryj i odstaw do zaparzenia na 15 minut. Po tym czasie odcedź. Herbatę należy spożywać dwa razy dziennie po pół szklanki.
Wskazania: choroby dróg moczowych i nerek, dolegliwości trawienne, niewydolność krążenia. Herbatę można stosować również jako płyn do płukania jamy ustnej w stanach zapalnych.
Nalewka z bławatka
Pięć łyżek świeżych płatków bławatka umieść w szklanej butelce lub słoju. Ziele zalej 500 ml czystej wódki. Pojemnik szczelnie zakręć i odstaw w suche i zacienione miejsce na 7-10 dni. Po tym czasie odcedź nalewkę i przelej ją do czystej butelki.
Wskazania: zewnętrznie, do odkażania skóry; wewnętrznie, w chorobach układu moczowego, zaburzeniach pracy wątroby.
Lecznicza kąpiel z bławatka
Garść suszonych płatków bławatka umieść w garnku i zalej litrem wrzącej wody. Przykryj i odstaw na 20 minut do zaparzenia. Wannę napełnij ciepłą wodą i dodaj do niej przygotowany napar. W kąpieli spędź co najmniej 20 minut.
Wskazania: grzybica, stany zapalne skóry.
