Ból brzucha w pierwszych tygodniach ciąży jest objawem często doświadczanym przez przyszłe mamy. Zlokalizowany jest zwłaszcza w tzw. okolicy nadłonowej, czyli w podbrzuszu. Jeśli nie jest nasilony i samoistnie ustępuje, nie powinien stanowić powodu do obaw. Części kobiet przypomina ból, który towarzyszy miesiączce.
Czy w pierwszych tygodniach ciąży może boleć brzuch?
Czy w pierwszym tygodniu ciąży boli brzuch? Tak i to nierzadko. Łagodny ból, który ustępuje samoistnie, to objaw towarzyszący implantacji, czyli zagnieżdżaniu się zarodka w macicy. Zapłodniona komórka jajowa przemieszcza się z jajowodu do macicy, gdzie ma odpowiednie warunki do dalszego rozwoju. Do implementacji dochodzi kilka dni po zapłodnieniu. U niektórych kobiet może się pojawić także tzw. krwawienie implantacyjne. Jest ono niewielkie i często mylone jest z początkiem miesiączki.
Ból zlokalizowany w podbrzuszu wynika także z rozrostu macicy podczas prawidłowo przebiegającej ciąży. W konsekwencji tego dochodzi do ucisku na pęcherz moczowy, co wywołuje dolegliwość. Za inną przyczynę bólu brzucha w pierwszych tygodniach ciąży uważa się zachodzące w organizmie przyszłej mamy zmiany hormonalne, w wyniku czego do narządów rodnych dostaje się więcej krwi, stają się one tkliwe i nabrzmiałe. Towarzyszy temu uczucie pełności w brzuchu i pobolewanie.
Częstymi źródłami bólu brzucha, zwłaszcza przewlekłego, są powszechnie występujące u ciężarnych zaburzenia motoryki i choroby czynnościowe przewodu pokarmowego. Wiele przyszłych mam zmaga się z problemem zaparć. Pojawiają się one od początku ciąży i trwają nierzadko do jej ukończenia. Są wynikiem wydłużenia pasażu żołądkowo-jelitowego pod wpływem działania progesteronu i zwiotczenia mięśni dna miednicy.
Zobacz także: Jakie dolegliwości pojawiają się u kobiet w ciąży?
Ból brzucha w pierwszych tygodniach ciąży – ciąża pozamaciczna
Ból brzucha w pierwszych tygodniach ciąży może być objawem towarzyszącym ciąży pozamacicznej. Tzw. ciąża ektopowa jest następstwem zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej poza błoną śluzową jamy macicy, głównie w jajowodzie (80%). Stanowi 1–2% wszystkich ciąż. Obserwuje się triadę objawów, które stwierdzono u 45% kobiet z ciążą ektopową: opóźnienie krwawienia miesiączkowego, nieregularne plamienia lub krwawienia z dróg rodnych oraz ból podbrzusza. Liczne badania donoszą, iż do grupy większego ryzyka wystąpienia ciąży pozamacicznej zalicza się kobiety, które m.in.:
- mają udokumentowaną patologię jajowodu i przebyły zabiegi chirurgiczne w obrębie miednicy mniejszej,
- były eksponowane na dietylostilbestrol w życiu płodowym,
- przebyły zakażenia przenoszone drogą płciową wywołane dwoinką rzeżączki lub Chlamydia trachomatis,
- stosowały techniki wspomaganego rozrodu.
W zależności od stanu klinicznego pacjentki stosowane są różne formy leczenia, od postępowania wyczekującego po leczenie farmakologiczne i operacyjne drogą laparoskopii lub laparotomii.
Ból brzucha w pierwszym tygodniu ciąży – poronienie
W pierwszym trymestrze występuje najwyższe ryzyko poronienia. Dlatego też nasilające się bóle brzucha w pierwszych tygodniach ciąży powinny być sygnałem ostrzegawczym. Zwłaszcza jeśli mają postać bolesnych skurczy brzucha występujących w regularnych odstępach czasu. Dolegliwości te zlokalizowane są przeważnie w okolicy podbrzusza, miednicy i dolnej części pleców. Towarzyszy im krwawienie. Szacuje się, iż około 80% poronień następuje w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Około 15–20% rozpoznawanych ciąż ulega samoistnemu poronieniu i wydaleniu jaja płodowego z jamy macicy. Wymienia się wiele przyczyn utraty ciąży. Najczęściej wymienianymi są czynniki:
- genetyczne – w pierwszym trymestrze ciąży 50–80% poronionych zarodków wykazuje nieprawidłowości chromosomowe;
- anatomiczne – wrodzone wady macicy (np. macica z przegrodą, dwurożna czy jednorożna), zaburzenia miesiączkowania, upośledzenie procesu zagnieżdżania, zrosty wewnątrzmaciczne, zaburzenia przepływu krwi w miejscu implantacji;
- immunologiczne – udział przeciwciał antyfosfolipidowych IgG, IgM, IgA, przeciwciał antykardiolipinowych, immunizacja czynnikiem Rh;
- hormonalne – zaburzenia funkcji ciałka żółtego i niewydolność lutealna fazy cyklu;
- infekcyjne – toksoplazmoza, różyczka, cytomegalowirus, wirus opryszczki.
Pozostaje duża grupa poronień o niewyjaśnionej etiologii. Są to tzw. poronienia idiopatyczne.
Mięśniaki – przyczyny bólu brzucha na początku ciąży
Czy w pierwszych tygodniach ciąży przyczyną bólu brzucha mogą być czynniki niezwiązane z ciążą? Owszem i jest ich sporo. Wśród częściej występujących wymienia się mięśniaki macicy – są najczęstszymi nowotworami niezłośliwymi narządu rodnego u kobiet w wieku rozrodczym. Częstość ich występowania zwykle waha się w granicach 0,3–2,7%, a czasami wynosi nawet 7,2%. Guzy te powstają z komórek mięśni gładkich lub mięśniówki ścian naczyń krwionośnych.
Mięśniaki większych rozmiarów mogą być przyczyną powikłań ciąży, dlatego ciężarna, u której je wykryto, poddana jest szczególnej obserwacji. Mają tendencję do rozrostu w czasie ciąży. Mogą zakłócać rozwój płodu i doprowadzić do poronienia.
Zobacz także: Jak działa układ pokarmowy i co może zaburzyć jego pracę?
Bibliografia:
1. Słabuszewska-Jóźwiak A., Ciebiera M., Jakiel G., Ciąża pozamaciczna – czy nadal jest to stan naglący?, „Postępy Nauk Medycznych”, 2014, XXVII(8), s. 581–585.
2. Spaczyński M. i wsp., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie wybranych patologii wczesnej ciąży oraz postępowania w ciąży po zapłodnieniu in vitro, „Przegląd Menopauzalny”, 2004, 6, s. 8–12.
3. Lewicka M., Sulima M., Pyć M., Stawarz B., Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, „Annales Academiae Medicae Stetinensis”, 2013, 59(1), s. 123–129.
4. Reroń A., Jaworowski A., Pośpiech K., Mięśniaki macicy u kobiet ciężarnych, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, 2009, 2(2), s. 109–112.
5. Bręborowicz G.H., Położnictwo i ginekologia, Warszawa, PZWL, 2005.
