Unikanie używania bisfenolu A nie jest takie trudne, jak się wydaje. Dzięki specjalnym oznaczeniom i wiedzy o składzie produktów możliwe jest wybieranie takich, które nie zawierają tej szkodliwej substancji. Ważne jest także właściwe postępowanie z przedmiotami ogólnego użytku, które zawierają bisfenol A.
Polecamy: Bisfenol A w organizmach nastolatków. Jak uchronić się przed szkodliwą substancją?
Bisfenol A – zastosowanie
Wraz z rozwojem technologii wzrasta narażenie na substancje szkodliwe, które stosowane są szeroko w przemyśle. Bisfenol A to związek organiczny, należy do grupy fenoli. Ma zastosowanie w produkcji tworzyw sztucznych, takich jak plastik poliwęglanowy, a także jako utwardzacz. Produkty dzięki niemu są przejrzyste i lekkie, a tym samym łatwe w transporcie. Zapach bisfenolu A przypomina zapach nowych mebli, wykładzin i samochodów.
Niestety bisfenol A przenika do żywności oraz środowiska – zbiorników wodnych, powietrza. Narażeni na niego jesteśmy przez drogę pokarmową, kontakt ze skórą oraz przez układ oddechowy. Na podstawie badań naukowych wykazano, że ma on szkodliwy wpływ na organizm człowieka. Wykrywa się znaczące ilości bisfenolu A w krwi, moczu, płynie owodniowym oraz w łożysku.
W niektórych krajach związek ten jest całkowicie zakazany. W Polsce używa się go, choć ograniczono produkcję. Nadal jednak rocznie powstaje wiele milionów ton towarów, które zawierają bisfenol A.
Szkodliwość bisfenolu A
Badania naukowe dowiodły, że bisfenol A może wywierać negatywny wpływ na procesy zachodzące w organizmie człowieka, szczególnie dzieci. Szkodliwość zależy od ilości kontaktu z tą substancją.
Bisfenol A przede wszystkim może wpływać na układ hormonalny człowieka, a także predysponować do chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2. Budową przypomina hormon żeński, którym jest estrogen. Zakłóca wydzielanie i metabolizm hormonów. Może wywoływać alergie, niepłodność oraz podrażniać drogi oddechowe. Szczególnie narażone na działanie bisfenolu są niemowlęta oraz płody. Związek ten może migrować od matki do płodu i wpływać na jego rozwój, powodując wady wrodzone oraz zaburzenia układu odpornościowego.
Bisfenol A działa niekorzystnie na układ rozrodczy, stwarzając trudności z zajściem w ciążę, predysponując do chorób, takich jak zespół policystycznych jajników, przedwczesne dojrzewanie. Obniża jakość nasienia. Może powodować wzrost ciśnienia. Bisfenol A może predysponować do zachorowania na nowotwory, takie jak rak piersi czy jajnika. Bardziej narażeni na szkodliwy wpływ bisfenolu A są osoby z nieprawidłowo funkcjonującą wątrobą, ponieważ to dzięki niej następuje eliminacja tego związku z organizmu.
Zobaczcie, jak substancje chemiczne, które mamy w domu mogą nam szkodzić:
Bisfenol A – występowanie
Bisfenol A może migrować do żywności z opakowań, do których produkcji został użyty. Zależy to oczywiście od rodzaju żywności, z jaką ma styczność. Większe prawdopodobieństwo przenikania do jedzenia i napojów ma w kontakcie z substancjami kwaśnymi lub zasadowymi, między innymi wtedy, gdy w pojemniku zawierającym bisfenol A znajdzie się kwaśny sok, oraz przy częstym używaniu tworzyw – podczas mycia następuje wypłukiwanie bisfenolu. Ważny jest też czas kontaktu z żywnością oraz temperatura – większe ilości bisfenolu przedostają się do produktów podgrzewanych w tworzywach go zawierających.
Lista produktów zawierających bisfenol A:
- butelki dla niemowląt – obecnie zakazane na terenie Unii Europejskiej
- plastikowe butelki
- plastikowe pojemniki
- płyty CD i DVD
- farby do powlekania metalowych puszek na żywność
- papier do drukarek termicznych stosowanych do drukowania potwierdzeń w bankomatach oraz paragonów
- kosmetyki – dezodoranty, perfumy, szampony
- zabawki
- smoczki
- leki stosowane w stomatologii
- płyn hamulcowy
- produkty z PCV
- klej do klejenia elementów elektronicznych.
Jak unikać bisfenolu A?
W sklepach pojawiają się już produkty, na których opakowaniu umieszczony jest znak BPA FREE, oznaczający brak występowania bisfenolu A przy produkcji. Znak ten zazwyczaj jest umieszczony na spodzie butelek do karmienia, na opakowaniu lub w ulotce. Unikać należy produktów oznaczonych symbolem PC 7 (plastików poliwęglanowych), które także zawierają bisfenol A. Kolejnym działaniem chroniącym przed szkodliwością bisfenolu jest unikanie podgrzewania plastikowych pojemników w mikrofali.
Póki nie zostaną wprowadzone regulacje zakazujące używania bisfenolu A do produkcji, jesteśmy skazani na samodzielne kontrolowanie szkodliwych skutków narażenia. Starajmy się więc wybierać taką żywność i takie produkty, które nie zawierają bisfenolu A, by chronić siebie oraz dzieci przed potencjalnym, szkodliwym skutkiem kontaktu z tą substancją. Wszechobecność bisfenolu A utrudnia nam jednak to zadanie.
Bibliografia:
1) Rogala D. Bisfenol A – niebezpieczny związek ukryty w tworzywach Sztucznych, Probl Hig Epidemiol 2016, 213-219
