Dzieci odwiedzają pediatrę nie tylko w sytuacji pojawienia się objawów chorobowych, ale przede wszystkim w stanie zdrowia. Tzw. badania bilansowe są konieczne, by ocenić rozwój, wagę, wzrost dziecka i wychwycić w porę wszelkie nieprawidłowości. Jedno z badań bilansowych przeprowadza się u dwulatka, choć nowe standardy pediatryczne proponują przeprowadzanie badań bilansowych w wieku 1,5 roku i 3 lat.
Po co wykonuje się badanie bilansowe dwulatka?
Badanie bilansowe dwulatka, jak też dzieci w pozostałych przedziałach wiekowych, wykonuje się w następującym celu:
- ocena rozwoju fizycznego,
- pomiar wagi, wzrostu, a tym samym ocena wskaźnika masy ciała (BMI),
- ocena rozwoju psychoruchowego dziecka, czyli ocena tzw. kamieni milowych,
- ocena umiejętności dziecka w zakresie mowy i zabawy,
- zwrócenie uwagi na zachowanie dziecka, reakcje rodziców,
- wywiad dotyczący niepokojących zachowań dziecka w domu, czyli np. nadpobudliwość,
- wywiad obejmujący żywienie dziecka i sposoby odżywiania w rodzinie,
- ocena radzenia sobie dziecka z potrzebami fizjologicznymi, umiejętność ich zgłaszania,
- subiektywna ocena opieki i warunków socjoekonomicznych w domu,
- zweryfikowanie niepokojących objawów, jakie zgłaszają rodzice dziecka.
Bilans dwulatka
Bilans dwulatka przeprowadza się w momencie ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Choć zachowuje się trzymiesięczny margines, jeśli chodzi o termin badania bilansowego. Przeprowadzane jest ono przez lekarza specjalizującego się w pediatrii bądź medycynie rodzinnej. Dziecko badane jest w obecności rodzica bądź prawnego opiekuna. Najlepiej, by badania bilansowe były przeprowadzane przez jednego lekarza, a wyniki badań skrupulatnie odnotowywane w książeczce zdrowia dziecka, szczególnie dotyczy to wzrostu czy wagi dziecka. Wyniki te powinny być nakreślane na siatki centylowe, co ułatwia wychwycenie jakichkolwiek nieprawidłowości w rozwoju. Dlatego też ważne jest, by na badanie bilansowe zawsze zabrać książeczkę zdrowia dziecka, zawierającą wszystkie informacje, łącznie z historią szczepień, a także wszelkie informacje z ewentualnych hospitalizacji dziecka.
Badanie bilansowe trwa około 20 minut, choć oczywiście wszystko zależy od tego, czy dziecko współpracuje z lekarzem i lekarz ma możliwość sprawnie wykonać wszystkie pomiary. Badanie u dziecka w wieku 2 lat ma również na celu ocenić jego umiejętności, w czym pomagają zabawki, często umieszczane w gabinetach pediatrycznych.
Bilans dwuletniego dziecka zawiera wszystkie elementy badania pediatrycznego, choć często lekarz nie przeprowadza go krok po kroku według schematu. Wynika to z tego, że przy niektórych badaniach (np. ocenie chodu) dziecko musi współpracować, a więc wykonuje się je później, kiedy mały pacjent nabierze zaufania. Niektóre badania nie są też przyjemne, mogą rozzłościć dziecko, wobec czego zostawia się je na koniec.
Dziecko do badania bilansowego należy rozebrać. Gabinet powinien być tak przygotowany, by dziecko nie marzło, a lekarz mógł ocenić postawę i wiele innych elementów całościowo. Podczas badania zawsze należy ściągnąć dziecku pieluszkę, ponieważ ocena zewnętrznych narządów płciowych, szczególnie u dwuletnich chłopców, jest bardzo ważnym elementem badania pediatrycznego.
Normy badania bilansowego dwulatka
Lekarz podczas badania bilansowego przeprowadza szczegółowe badanie przedmiotowe, obejmujące motorykę dziecka, rozwój psychoruchowy. Badanie jest szczegółowe, oceniany jest każdy możliwy do zbadania element, począwszy od stanu uzębienia, po ocenę chodu czy długości kończyn. W przypadku dzieci nie ma jednego przedziału norm, np. dla wagi czy dla wzrostu dwulatka. Każdy pomiar nanosi się na siatki centylowe i dopiero wtedy szacuje się, czy dziecko ma prawidłową wagę bądź wzrost. W przypadku np. pomiaru ciśnienia tętniczego nanosi się pomiar również na odpowiednie tabele norm.
Podczas bilansu dwulatka wykonuje się specyficzne dla tego wieku testy. Pierwszym z nich jest pomiar długości kończyn dolnych, przeprowadzany celem wychwycenia nierozpoznanej wcześniej dysplazji stawów biodrowych. Badanie przeprowadza się taśmą krawiecką u dziecka leżącego na plecach. Mierzy się odległość pomiędzy szczytem krętarza większego kości udowej a szczytem kostki bocznej, a także między kolcem biodrowym przednim górnym a szczytem kostki przyśrodkowej.
Do testów przesiewowych u dwulatka zalicza się badanie słuchu. Ocenia się reakcję dziecka na dźwięki, wykonywanie poleceń. Ponadto lekarz zawsze pyta rodziców, czy dziecko reaguje na muzykę, na pytania i polecenia w domu. Drugim testem przesiewowym jest badanie wzroku, celem wykrycia u dwulatka zeza. Badanie ostrości wzroku wykonuje się dopiero po 4. roku życia.
