Badanie dermatoskopowe (dermatoskopia) zwane jest także dermoskopią. To łatwe do wykonania, ale trudne w ocenie dla dermatologów badanie kliniczne. Znane jest w medycynie od 1920 r., kiedy to niemiecki dermatolog Johann Saphier po raz pierwszy napisał o nim w naukowej publikacji. Współcześnie rozróżnia się dwa rodzaje dermatoskopii: klasyczną oraz cyfrową.
Dermatoskopia – badanie
Lekarz na badany fragment skóry nakłada żel likwidujący refleksy świetlne, a później dokonuje oceny potencjalnych zmian skórnych poprzez dermatoskop, mogący powiększyć obraz powierzchni skóry około 15 razy. Lekarz po wykonaniu tego badania może określić asymetrię zmian skórnych i ich barwy. Jeśli zostanie stwierdzona zmiana barwnikowa (melanocytowa), powinien także opisać, czy jest ona łagodna, podejrzana lub złośliwa.
Po zapoznaniu się z wynikami badań lekarz może wskazać na dalszą obserwację zmian skórnych lub zabieg chirurgiczny. W przypadku zabiegu chirurgicznego również wykonuje się dermatoskopię, ponieważ dzięki niej lekarz przeprowadzający zabieg może dokładnie określić miejsce, w którym ma wykonać cięcie.
Skąd się biorą znamiona? Dowiesz się tego z naszego filmu
Dermatolodzy uznają wyższość badania dermatoskopowego nad zwykłymi oględzinami skóry nieuzbrojonym okiem, ponieważ czułość diagnostyczna dermoskopii pozwala na dokładniejsze badanie zmian na skórze poniżej 3 mm.
Dermatoskopia (badanie dermatoskopowe) – dla kogo?
Uwaga! Badaniu powinny poddawać się regularnie osoby z podwyższonym ryzykiem rozwoju czerniaka skóry. Są to osoby:
- o jasnej karnacji ze skłonnością do oparzeń słonecznych,
- z występowaniem czerniaka skóry wśród członków rodziny,
- z licznymi znamionami barwnikowymi o różnych kształtach,
- poddające się częstym naświetlaniom słonecznym (również solarium),
- niestosujące kremów z filtrami słonecznymi w czasie opalania.
Osoby spełniające powyższe wymagania powinny przynajmniej raz na pół roku poddać się badaniu dermatoskopem. Pozostałym zaleca się odwiedzanie w tym celu gabinetów dermatologicznych przynajmniej raz w roku.
Badanie należy niezwłocznie przeprowadzić także w przypadku niepokojących zmian skórnych:
- o różnych kolorach,
- krwawiących,
- łuszczących,
- mających nieregularne brzegi,
- swędzących.
Wskazaniem do badania dermatoskopowego jest również pojawienie się naczyniaków, rogowacenia łojotokowego, świerzbu, brodawek, a także chorowanie na kolagenozę. Badanie powinno być kompletne i obejmować całe ciało, ze szczególnym uwzględnieniem okolic pachwowych, miejsc intymnych, przestrzeni międzypalcowych, dłoni, stóp paznokci i owłosionej skóry głowy. Są to miejsca trudne do samobadania, na których ryzyko wystąpienia groźnych zmian jest równie wysokie, jak na pozostałych częściach ciała.
Jak wygląda laserowe wycinanie znamion? Dowiesz się tego z naszego filmu
Rodzaje dermatoskopii
Obecnie stosuje się kilka rodzajów badania dermoskopowego. Możliwe jest wykonanie go za pomocą cyfrowego dermatoskopu (fotodermatoskopu, wideodermatoskopu) lub klasycznym dermatoskopem przypominającym wyglądem latarkę z lupą.
Fotodermatoskop jest wyposażony w aparat fotograficzny i komputer z monitorem, dzięki czemu zdjęcie badanego znamiona od razu przesyłane jest na ekran komputera w celu dalszej diagnozy. Lekarz może kilkunastokrotnie powiększyć cyfrowy obraz, zachowując jego wysoką rozdzielczość. Zdjęcia zapisuje na twardym dysku i porównuje z kolejnymi badaniami.
Wideodermatoskop ma głowicę wyposażoną w kamerę i komputer z monitorem. Za sprawą kamery obraz przesyłany jest do komputera, który analizuje daną zmianę skórną i wskazuje na prawdopodobieństwo choroby nowotworowej.
Zobacz nasz film i dowiedz się kiedy wycinanie znamion jest konieczne
Wyniki dermatoskopii
Dermatolodzy stosują kilka schematów dermoskopowych zmian barwnikowych na skórze. Najczęściej stosowaną metodą jest schemat ABCD(E). Zakłada następujące kryteria:
- A – zmiany asymetryczne,
- B – nieregularne brzegi, poszarpane zmiany barwnikowe posiadające zgrubienia i wcięcia,
- C – zmiany o niejednolitym kolorze od jasnobrązowego po czarny,
- D – o średnicy większej niż 6 mm,
- E – ewoluujące w czasie.
Mniej spotykaną, ale występującą w diagnostyce metodą jest skala Glasgow. Składa się na nią:
- 1 – oznaczające powiększenie zmiany,
- 2 – zmiana kształtu,
- 3 – zmiana koloru,
- 4 – obecność stanu zapalnego,
- 5 – obecność krwawienia, sączenia, ze strupami.
Najskuteczniejszą metodą diagnostyki pozostaje analiza wzorca, dzięki której dermatolog może dokonać rozróżnienia zmian melanocytowych od niemelanocytowych poprzez analizę wzorca zmiany w ogólnym (globalnym) aspekcie i zdefiniowanie charakteru danej zmiany za pomocą lokalnych cech.
I chociaż czułość badania dermatoskopowego określana jest na około 95%, nie powinno być ono jedyną metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu czerniaka.
Dermatoskopia to ważne badanie!
Pamiętajmy, że skóra każdego człowieka jest narażona na działanie szkodliwych czynników przez całe życie. Zdaniem dermatologów jednym z najbardziej niebezpiecznych i szkodliwych jest działanie promieniowania słonecznego.
Często obserwujemy na swoim ciele wystąpienie małych „pieprzyków”, których znaczenie bagatelizujemy. Część z nich może w bardzo szybkim czasie przekształcić się w zmiany złośliwe prowadzące do czerniaka (melanomy).
Zobacz też: Jak uchronić się przed czerniakiem?
