Warto podkreślić, że aldosteron wytwarzany jest nie tylko w nadnerczach, ale również w sercu, mózgu i naczyniach krwionośnych. To właśnie za jego przyczyną cewki nerek wchłaniają sód, a także wydzielają jony potasowe i wodorowe – skutkuje to zwiększeniem objętości krążącej krwi i podwyższeniem ciśnienia tętniczego. Nieprawidłowy poziom potasu i sodu wiąże się ponadto z nieodpowiednim nawodnieniem organizmu.
Aldosteron w układzie renina–angiotensyna–aldosteron
Kolejną ważną funkcją aldosteronu jest udział w układzie renina–angiotensyna–aldosteron (RAA). Dzięki niemu w organizmie zachowana jest odpowiednia objętość krążącej krwi, a także właściwe jest stężenie jonów sodowych i potasowych w pełniącym funkcje homeostatyczne płynie ustrojowym. Działający na zasadzie mechanizmu zwrotnego układ, poprzez wytwarzanie angiotensyny, reguluje napięcie naczyniowe, a także dzięki aldosteronowi – gospodarkę sodowo-płynową. Gdy w organizmie występuje niskie stężenie sodu bądź ciśnienie krwi, nerki zaczynają wytwarzać reninę, co w efekcie doprowadza do wzmożonej produkcji angiotensyny. Z kolei to prowadzi do wytworzenia aldosteronu.
Dlatego też, jeśli stężenie aldosteronu nie będzie na właściwego poziomie – organizm może borykać się z zaburzeniami, a nawet poważnymi chorobami.
Badanie aldosteronu – wskazania i przygotowanie
Sprawdzanie stężenia aldosteronu wykonywane jest u osób, które mają wysokie ciśnienie tętnicze krwi, a także niski poziom potasu w organizmie. Badanie wykonuje się również, gdy specjalista podejrzewa niedoczynność nadnerczy. Ponadto wskazaniem do wykonania badania aldosteronu są także hiper- i hipoaldosteronizm.
Objawy będące wskazaniami do wykonania badania:
- wysokie (bądź bardzo niskie) ciśnienie tętnicze krwi,
- zaburzenia rytmu serca,
- wzmożone wydalanie moczu,
- skurcze i drętwienie mięśni
- wzmożone pragnienie,
- znaczne zmęczenie.
Jeśli zaistnieją wskazania do wykonania badania, lekarz zleci oznaczenie stężenia aldosteronu – albo na podstawie pobranej z żyły krwi, albo z próbki moczu z dobowej zbiórki. Warto podkreślić, że stężenie tego hormonu zmienia się w ciągu dnia – jest zależne od diety, stresu, leków, aktywności fizycznej, a nawet pozycji ciała. Zależnie od wybranej metody pobranie materiału i przygotowanie do badania będzie wyglądało inaczej.
Określając poziom aldosteronu z próbki krwi, należy przyjść na badanie wcześniej – od 15 do 30 minut. Przed pobraniem krwi osoba będzie musiała pozostać bez ruchu w pozycji leżącej bądź stojącej. Dopiero po tym czasie zostanie wykonane wkłucie. Inaczej wygląda zebranie materiału, gdy specjalista wybierze określenie stężenia hormonu na podstawie próbki moczy. Warto mieć na uwadze, aby pierwszego oddania moczu (po przebudzeniu) nie umieszczać w pojemniku. Do zbiórki oddawany jest każdy kolejny mocz i tak aż do momentu oddawania moczu po następnej nocy od rozpoczęcia zbiórki – pełne 24 godziny. Po wymieszaniu i umieszczeniu próbki moczu w pojemniku należy oddać materiał do laboratorium.
Aldosteron – normy
Już po wykonaniu badania aldosteronu, mając wyniki, należy udać się z nimi do specjalisty. Podobnie jak w przypadku każdych wyników tego typu badań, każde laboratorium ma własny zakres norm zgodny z metodą pomiaru. Do tego należy podkreślić również to, że stężenie aldosteronu jest zależne także od: płci, wieku, stanu zdrowia oraz podaży potasu i sod u danej osoby. Dlatego też, aby ocenić wyniki badania, warto udać się na konsultację do specjalisty, który spojrzy indywidualnie na każdy przypadek.
Aldosteron – nadmiar i niedobór
- Przyczyny nadmiaru aldosteronu
Zbyt wysokie stężenie aldosteronu może być związane z pierwotnym (zespół Conna) bądź wtórnym hiperaldosteronizmem. Zespół Conna najczęściej wywoływany jest przez łagodny guz nadnercza (gruczolak) lub przerost kory nadnerczy. Chorzy charakteryzują się ciężkim, opornym na leczenie nadciśnieniem tętniczym. Natomiast w przypadku wtórnego hiperaldosteronizmu przyczyn jego powstawania może być kilka, np. marskość wątroby, niewydolność serca, zespół nerczycowy, zespół Barttera, zwężenie tętnicy nerkowej czy też zatrucie ciążowe, odwodnienie bądź mała zawartość sodu w diecie. To właśnie wtórny hiperaldosteronizm w porównaniu z pierwotną odmianą jest częstszym powodem wysokiego ciśnienia tętniczego krwi.
- Przyczyny niedoboru aldosteronu
Zbyt niskie stężenie aldosteronu może być związane z zespołem Cushinga, niedoczynnością nadnerczy (choroba Addisona), chorobą przysadki, hipokaliemią bądź niektórymi lekami (jak niesteroidowe leki przeciwzapalne). Warto rozważyć badanie i sprawdzić, czy właśnie niedobór aldosteronu nie jest przyczyną kwasicy metabolicznej, hipotensji czy innych objawów o nieustalonej przyczynie.
Należy podkreślić, że zarówno nadmiar, jak i niedobór aldosteronu jest groźny dla człowieka. Warto udać się do specjalisty w celu wykonania badania określającego poziom tego hormonu. Aldosteron to hormon, który coraz częściej zwraca uwagę specjalistów – na wizycie kontrolnej dowiedz się, czy także w twoim przypadku nie należałoby wykonać profilaktycznego badania w tym kierunku.
