Astma jest chorobą przewlekłą, obejmującą oskrzela, czyli dolny odcinek dróg oddechowych. Są to małe rurki, dzięki którym powietrze wędruje dalej do płuc i może zostać z tych płuc wyprowadzone. Astma jest stanem, kiedy ściany oskrzeli są zdecydowanie bardziej wrażliwe na czynniki drażniące niż u reszty populacji. Działający czynnik podrażniający drogi oddechowe prowadzi do obkurczenia mięśniówki ścian dróg oddechowych, obrzęku błon śluzowych, a także zwiększenia produkcji śluzu, który dodatkowo zamyka światło oskrzeli. Ostatecznie dochodzi do powstania objawów, głównie duszności.
Przyczyny astmy u dziecka
Nie ma jednej przyczyny powodującej astmę. Istnieje pewna tendencja do tego typu schorzeń w przypadku, kiedy u rodziców dziecka rozpoznano jakąkolwiek postać alergii, w tym atopowe zapalenie skóry. Poza czynnikami genetycznymi do przyczyn astmy oskrzelowej u dzieci można zaliczyć:
- alergie wziewne na roztocza kurzu domowego, na pyłki traw i innych roślin, a także sierść zwierząt,
- częste infekcje wirusowe,
- znaczne zanieczyszczenie środowiska,
- narażenie na dym tytoniowy i palenie papierosów przez matkę w czasie ciąży.
Zobacz także: Astma oskrzelowa to choroba, która diagnozowana jest coraz częściej. Co gorsza, może rozwinąć się w każdym wieku. Skąd się bierze i jak skutecznie z nią walczyć?
Astma oskrzelowa u dzieci – czy jest wyleczalna?
Astma oskrzelowa jest chorobą zaliczaną do chorób przewlekłych. Oznacza to, że objawy mogą towarzyszyć człowiekowi przez całe życie. Mimo że jest to bardzo poważna choroba, należy zachować zdroworozsądkowe podejście. Nasilenie objawów i przebieg choroby są indywidualne, chorobę w większości przypadków można utrzymywać pod kontrolą, co powoduje, że nie pogarsza się jakość życia dziecka. Wśród dzieci chorych na astmę mniej niż 5% ma postać ciężką.
Objawy astmy oskrzelowej u dzieci
Astma oskrzelowa u dzieci daje następujące objawy:
- świszczący oddech,
- problemy z oddychaniem,
- uczucie gniecenia i ucisku w klatce piersiowej,
- nawracające zapalenia oskrzeli.
Kaszel w przebiegu astmy oskrzelowej jest suchy i męczący. Pojawia się przede wszystkim nad ranem i w nocy w czasie snu. Oddech u chorych dzieci ma charakter świstów, szczególnie słyszalny jest w czasie wydechu. Nasilenie objawów i współwystępowanie jest zmienne. Najczęściej objawy nawracają przy narażeniu na czynnik drażniący. Jedynie sporadyczne przypadki astmy ciężkiej mają charakter przewlekły, utrzymujący się przez cały czas.
Co może wywołać objawy astmy oskrzelowej?
Astma oskrzelowa jest przede wszystkim odpowiedzią dróg oddechowych na czynniki drażniące. Mogą to być: sierść zwierząt, trawa, pyłki roślin, roztocza kurzu domowego i inne alergeny, na które dziecko jest uczulone. Innymi czynnikami wywołującymi pierwsze objawy astmy i zaostrzenia objawów są dym tytoniowy i pyły wynikające z zanieczyszczenia powietrza. Objawy astmy mogą zostać nasilone również przez stres, wysiłek fizyczny, a także pogodę (zbyt zimne lub wilgotne powietrze).
Zobacz także: Astma nie musi wykluczać z normalnego życia. Kluczem jest odpowiednio dobrane leczenie. Na czym ono polega?
Jak rozpoznać astmę u dziecka?
Rozpoznanie astmy oskrzelowej oparte jest przede wszystkim na wywiadzie, badaniu dziecka i ocenie czynnościowej płuc. Zdarza się, że podczas wizyty dziecko nie prezentuje żadnych objawów, co nie oznacza, że dziecko astmy nie ma. Objawy mogą bowiem pojawiać się np. tylko przy okazji infekcji czy wysiłku fizycznego.
Aby rozpoznać astmę, należy wykonać odpowiednie badania diagnostyczne, oceniające przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Pierwszym takim badaniem jest spirometria, pozwalająca ocenić, ile powietrza dziecko potrafi nabrać do płuc i wypuścić. Można to badanie przeprowadzić również z próbą rozkurczową, czyli wykonać drugi pomiar po podaniu leków rozszerzających oskrzela. Drugim testem jest pomiar szczytowego przepływu wydechowego. Badanie polega na jak najszybszym wydmuchiwaniu powietrza do urządzenia o nazwie pikflometr. Badanie powtarza się trzykrotnie. W diagnostyce można wykorzystać również próby prowokacyjne.
Leczenie astmy oskrzelowej u dziecka
Nie ma leku pozwalającego na zupełne wyleczenie astmy, jednak można skutecznie kontrolować przebieg choroby i zapobiegać jej zaostrzeniom. Dzięki odpowiedniemu leczeniu można uniknąć pojawiania się objawów, co skutkuje lepszą jakością życia i brakiem ograniczeń w zakresie aktywności w stosunku do innych dzieci.
W leczeniu stosuje się przede wszystkim dwa rodzaje leku, po pierwsze lek rozszerzający oskrzela, który łagodzi objawy astmy. Podawany jest w postaci wziewnej w momencie zaostrzenia objawów. Wyznacznikiem prawidłowej kontroli astmy jest częstotliwość, z jaką lek ten jest stosowany. Jeśli jest to więcej niż 2 razy w tygodniu, konieczna jest konsultacja lekarska, ponieważ świadczy to o złej kontroli choroby. Drugim lekiem jest preparat o działaniu przeciwzapalnym. Nie łagodzi on samych objawów choroby, jednak przy regularnym stosowaniu wpływa na stan oskrzeli. Leki te mają na celu zapobiegać napadom astmy oskrzelowej. Z kolei środkami kontrolującymi przebieg choroby są glikokortykosteroidy. W zależności od kontroli choroby lekarz może stopniowo zmniejszać dawki leków. U dzieci do 4. roku życia stosuje się specjalne komory inhalacyjne celem odpowiedniej dystrybucji leku do oskrzeli.
Zobacz także: Z czego składa się układ oddechowy i jakie pełni funkcje?
