Antybiotyk to lek stosowany w różnego rodzaju infekcjach bakteryjnych, w tym zakażeniach górnych dróg oddechowych. W chorobie przeziębieniowej jest często przepisywany, mimo iż objawy wskazują na infekcję wirusową, która powinna być leczona objawowo. Niewiele jest interakcji pomiędzy witaminami a antybiotykami. Jednak należy zwrócić uwagę na kilka aspektów podaży witamin przy antybiotykach.
Antybiotyk a witaminy
Interakcji pomiędzy antybiotykiem a witaminami jest niewiele. Należy spojrzeć jednak na ten problem z kilku aspektów klinicznych. Z jednej strony twierdzi się, że witaminy (szczególnie C czy D) wspomagają odporność i skracają czas przeziębień. Jeśli choroba wymaga podaży antybiotyku, często lekarze zalecają wstrzymać się z dodatkową suplementacją witamin. Niektóre witaminy, jak np. witamina C, mogą bowiem osłabiać działanie aminoglikozydów, czyli antybiotyków stosowanych w terapii zakażeń wywołanych przez pałeczki Gram–ujemne, w tym także Pseudomonas aeruginosa. Do aminoglikozydów, których nie łączy się z witaminą C, należą:
- gentamycyna,
- tobramycyna,
- netylmycyna,
- amikacyna,
- streptomycyna.
Poza witaminą C nie wykazano negatywnego wpływu suplementacji witamin na działanie antybiotyków. Należy mieć na uwadze, że wręcz przeciwnie, zdrowa, bogata w witaminy dieta jest konieczna dla szybszej rekonwalescencji i regeneracji organizmu po antybiotykoterapii. Jeśli chodzi o podaż witamin przy antybiotyku, można śmiało stwierdzić, że zapotrzebowanie na witaminy jest nawet większe w czasie poważnych infekcji niż poza okresem choroby. Są jednak zwolennicy teorii, że suplementację witamin w postaci dodatkowych preparatów powinno się odłożyć na czas po antybiotykoterapii, czyli na rekonwalescencję po infekcji. Takie podejście jak najbardziej może uchronić przed wszelką potencjalną interakcją między antybiotykiem a witaminami i rzeczywiście najczęściej jest praktykowane.
Należy zwrócić uwagę, że podczas antybiotykoterapii zaburzana jest naturalna flora bakteryjna przewodu pokarmowego. Trzeba więc mieć na względzie, że podczas infekcji leczonej antybiotykiem istnieje większe ryzyko jakichkolwiek niedoborów witaminowych. Naturalna flora bakteryjna przewodu pokarmowego warunkuje bowiem właściwe wchłanianie witamin i mikroelementów.
Witaminy przed antybiotykiem i po nim dla dzieci i dorosłych
Prowadzono liczne badania mające na celu wykazać korzystny wpływ suplementacji witaminy C bądź D w ramach prewencji zakażeń, szczególnie w okresie przeziębień i grypy. Badania te jednak w większości są niskiej lub średniej wiarygodności. Mimo to okazało się, że suplementacja tych witamin wcale nie zmniejsza częstotliwości zakażeń. Wykazano korzystny wpływ na szybszą rekonwalescencję wśród dzieci, u których podawano witaminę D, jednak warunkiem był stwierdzony jej wcześniejszy niedobór. W grupie dzieci, które nie wymagały zwiększonej suplementacji witaminy D, nie wykazano wpływu na modulację częstotliwości zakażeń, zapadalności czy czasu terapii.
Witamina C i D a antybiotyki
Mimo iż nie wykazano istotnego wpływu dużych dawek witaminy C i D w skracaniu czasu infekcji czy też ryzyka zachorowania, to jednak zawsze należy rozważyć suplementację preparatów witaminowych. Nie zawsze dieta dostarcza, wystarczającej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ilości witamin i minerałów. Należy również mieć na względzie, że tylko około 10–20% witamin zawartych w produktach ulega wchłonięciu z diety. Na wchłanialność witamin z produktów ma wpływ wiele czynników, począwszy od obróbki pokarmu po zawartość dodatkowych substancji w pożywieniu mających wpływ na przyswajalność witamin, jak i stan zdrowotny przewodu pokarmowego. Ryzyko przedawkowania preparatów witaminowych jest niewielkie, dlatego też warto suplementować witaminy, by zapobiec niedoborom.
