Angioplastyka zwana jest także plastyką naczyń krwionośnych, PTCA (z ang. percutaneous transluminal coronary angioplasty) oraz przezskórną śródnaczyniową angioplastyką. Zabieg wykonuje się w celu poszerzenia światła w zwężonych naczyniach poprzez wprowadzenie w tętnicę cewnika zakończonego balonikiem. Do zwężenia dochodzi najczęściej za sprawą odkładania się blaszki miażdżycowej przy ścianach naczyń krwionośnych. Angioplastyka wymaga jedynie znieczulenia miejscowego.
Rodzaje angioplastyki
W przypadku zabiegu wykonywanego na tętnicach wieńcowych mówi się o angioplastyce wieńcowej. Stanowi ona większość zabiegów angioplastycznych. Ponadto, w medycynie wyróżnia się także angioplastykę balonową oraz angioplastykę z implantacją stentu.
Angioplastyka balonowa (zwana także zwykłą angioplastyką balonową lub POBA – z ang. plain old balloon angioplasty) jest standardowym zabiegiem polegającym na poszerzeniu zwężonego naczynia za pomocą specjalnego balonika.
Angioplastyka z implantacją stentu polega na umieszczeniu niewielkiego przedmiotu przypominającego sprężynę (stentu). Po rozprężeniu stent wywiera nacisk na ściany tętnicy lub żyły, dzięki czemu utrzymuje drożność kanału. Stenty najczęściej są wykonywane ze stali, stopów chromowo-kobaltowych, a także mogą być pokryte węglem lub złotem. Stenty dzieli się na samorozprężalne lub rozprężalne na balonie.
Wskazania do angioplastyki
Istnieje spora liczba schorzeń i chorób, w których trakcie stosuje się angioplastykę. Angioplastyka wieńcowa wykonywana jest najczęściej u osób zapadłych na chorobę wieńcową, czyli chorobę niedokrwienną serca. Ponadto, zabieg stosowany jest u osób mających znacznie zwężone naczynia krwionośne, cierpiących na stenozę pomostów, a także opornych na leczenie środkami farmakologicznymi. Angioplastyka wykonywana jest także w sytuacjach nagłych, jak np. ostry zespół wieńcowy lub inne sytuacje, które prowadzą do niedokrwienia mięśnia sercowego (zawału serca). Zapobiega martwicy serca i zawałom.
Przygotowania do angioplastyki
Jeśli angioplastyka jest zaplanowana, tj. nie wynika z nagłej potrzeby i zdaniem lekarza prowadzącego chorego jest jedyną słuszną metodą leczenia, przygotowania odbywają się w ośrodku, gdzie zabieg został zaplanowany. Wykonuje się koronarografię, podaje leki przeciwpłytkowe i przeciwkrzepliwe w celu uniknięcia powstawania zatorów. W czasie leczenia przeciwpłytkowego osoby przygotowujące się do angioplastyki otrzymują kwas acetylosalicylowy lub inne substancje o podobnym działaniu (tiklopidynę, abciksymab, eptifibatyd). Leczenie przeciwkrzepliwe zakłada podawanie heparyn niefrakcjonowanych. Przed rozpoczęciem zabiegu konieczna jest dokładna analiza tętnic. Lekarz (kardiolog) ustala również grupę krwi i zleca wykonywanie standardowych badań (morfologia krwi, badanie moczu, badanie rentgenowskie klatki piersiowej). Lekarze zalecają także szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (żółtaczce zakaźnej), a także dokładne wygolenie obu pachwin (w przypadku angioplastyki wieńcowej) i bycie na czczo w dniu wykonania zabiegu.
Przebieg zabiegu angioplastyki (PTCA)
Angioplastyka wykonywana jest na sali zabiegowej w pracowni hemodynamiki. U dorosłych nie stosuje się znieczulenia ogólnego, lecz miejscowe. W trakcie trwania zabiegu pacjent zazwyczaj znajduje się w pozycji leżącej. Po podaniu znieczulenia lekarz wykonujący zabieg wprowadza metalową igłę do tętnicy (udowej, ramiennej lub promieniowej), a następnie zamienia ją na igłę plastikową (koszulkę naczyniową). Poprzez nią wprowadza cewniki przypominające kształtem wężyki o bardzo cienkiej średnicy. Te z kolei trafiają z tętnicy do aorty, a stamtąd do właściwej tętnicy wieńcowej. Lekarz kontroluje umiejscowienie cewników za pomocą prześwietlenia rentgenowskiego. Kiedy cewnik znajdzie się we właściwym miejscu, wprowadza się przez niego balonik. Do balonika pompowany jest płyn pod wysokim ciśnieniem.
Zabieg angioplastyki z implantacją stentu różni się od standardowej angioplastyki wprowadzeniem wspomnianej „sprężynki” przed balonikiem, aby zapobiec zapadaniu się tętnicy. Poszerzenie tętnicy ocenia się dzięki wstrzyknięciu kontrastu, który ułatwia ocenę poszerzenia naczynia krwionośnego. Należy pamiętać, że osoba po zabiegu angioplastyki w tętnicy udowej powinna leżeć na plecach przez 24–48 godzin, aby rana zabiegowa mogła się zagoić. Zazwyczaj angioplastyka trwa od kilkunastu minut do 2 godzin.
Możliwe powikłania po angioplastyce
Niestety, powikłania po angioplastyce są możliwe, lecz występują bardzo rzadko. Należy pamiętać, że angioplastyka jest zabiegiem inwazyjnym, stąd obarczona jest ryzykiem wystąpienia powikłań. Wśród najczęstszych występują: zawał serca, udar mózgu, krwiaki, zaburzenia rytmu serca, pęknięcie ściany naczynia krwionośnego, dalsze zwężenia, tamponada serca, oderwanie fragmentu blaszki miażdżycowej, a nawet zgon.
