Życie po bajpasach to w wyobraźni wielu osób egzystencja pełna ograniczeń i nieustannego strachu o serce. Wbrew pozorom jest dokładnie odwrotnie. Sprawnie przeprowadzony zabieg, właściwa rekonwalescencja i stosowanie się do zaleceń lekarzy otwierają drogę do lepszego życia.
Życie po bajpasach – co zmienia ten zabieg?
Przez pierwsze tygodnie po wszczepieniu bajpasów należy bezwarunkowo dostosować się do zaleceń lekarzy. Mowa bowiem o jednym z najtrudniejszych i najbardziej skomplikowanych zabiegów kardiochirurgicznych. Operacja polega na wstawieniu pomostów naczyniowych łączących aortę i naczynia wieńcowe. Bajpasy zmniejszają ryzyko zawału serca. Zabieg wykonuje się przede wszystkim u osób, które zmagają się z chorobą wieńcową, przybierającą zaawansowaną i niestabilną postać.
Rekonwalescencja po bajpasach
Powikłania po bajpasach są na tyle poważne, że mogą doprowadzić nawet do śmierci. Jej ryzyko utrzymuje się na poziomie 1–4%. Już sam zakres i poziom skomplikowania zabiegu warunkuje długotrwałą rehabilitację. Zaraz po operacji należy kontrolować obecność wody w płucach. Możliwe powikłania po bajpasach to jednak przede wszystkim:
- zawał serca,
- zakażenie rany pooperacyjnej;
- zatorowość płucna;
- zapalenie płuc;
- ostra niewydolność nerek;
- krwawienie z bajpasów.
Ostatnie z wymienionych powikłań najczęściej skutkuje koniecznością ponownego przeprowadzenia zabiegu. Po wyjściu ze szpitala wymagana jest zmiana stylu życia, ograniczenie (przynajmniej na jakiś czas) aktywności, wprowadzenie dobrych nawyków żywieniowych.
Rehabilitacja po bajpasach – 3 etapy
Rehabilitacja po bajpasach trwa około 3 miesięcy. Tak długi okres wynika z charakteru zabiegu, który polega na rozcięciu klatki piersiowej i wykonywany jest na sercu żywym lub martwym (przy sztucznym utrzymaniu parametrów życiowych za pomocą płucoserca).
Rehabilitacja przebiega w trzech etapach:
- w pierwszym etapie podczas pobytu w szpitalu pacjent jest stopniowo „uruchamiany”, zapobiega się wtedy wiotczeniu mięśni, powstawaniu odleżyn, podejmuje się przede wszystkim działania przeciwko wystąpieniu komplikacji w układzie sercowo-naczyniowym i oddechowym; pacjent wykonuje ćwiczenia oddechowe; są one proste na tyle, aby pozwolić na kontrolowanie ruchu klatki piersiowej, nosi w tym czasie również specjalną kamizelkę, która wspomaga proces zrastania się klatki piersiowej;
- w drugim etapie (który prowadzony jest domu, sanatoriach kardiologicznych i oddziałach dziennych) pacjent wykonuje ćwiczenia pozwalające odzyskać sprawność ruchową; chodzi przede wszystkim o zajęcia na sali, bieżni, rowerku ruchowym; etap ten trwa około 2 miesięcy;
- trzeci etap to samodzielna rehabilitacja – zaleca się przede wszystkim coraz dłuższe i regularne spacery.
Dieta po bajpasach
Zalecenia po bajpasach obejmują zmianę nawyków żywieniowych. Wprowadza się tzw. dietę kardiologiczną, której podstawowe zasady to:
- radykalne zmniejszenie spożycia tłuszczów nasyconych;
- ograniczenie cholesterolu;
- zmniejszenie lub eliminacja potraw smażonych i pieczonych;
- ograniczenie soli.
Dieta po bajpasach opiera się na znacznym zmniejszeniu udziału czerwonego mięsa, które zastępuje się drobiem lub cielęciną. Warto wprowadzić większe ilości ryb i owoców morza. Potrawy smażone ustępują gotowanym, duszonym, przygotowanym na parze. Jeśli w ogóle pije się mleko, to tylko chude. Ze stołu znikają tłuste sery, pojawiają się natomiast kasza, pełnoziarniste pieczywo, większe ilości warzyw i owoców. Nie wolno spożywać alkoholu i palić papierosów. Niewskazane są również słodycze, kawa, biały makaron.
Ćwiczenia po bajpasach
Długość życia po bajpasach zależy od przestrzegania wszystkich lekarskich zaleceń. Oprócz diety i odpowiedniej rehabilitacji znaczenie ma aktywność fizyczna, włączana po 3 miesiącach od operacji. Trzeba jednak liczyć się z tym, że wydolność organizmu będzie po bajpasach zauważalnie niższa, w związku z czym zabieg wymusza porzucenie sportu wyczynowego lub półwyczynowego, natomiast cały czas możliwe (a nawet wskazane) jest uprawianie aktywności o charakterze rekreacyjnym.
Osobom starszym (to one stanowią największy odsetek osób przechodzących zabieg wszczepienia bajpasów) zaleca się nordic walking oraz tradycyjne spacery. Wiele osób wybiera jazdę na rowerze. Chodzi przede wszystkim o to, aby utrzymać możliwie dobrą formę. Jeśli ktoś czuje się na siłach, dobrym rozwiązaniem jest maszerowanie na bieżni oraz pływanie.
Aktywność fizyczną można rozpocząć dopiero po potwierdzeniu przez lekarza, że klatka piersiowa zrosła się prawidłowo.
Zobacz także: Jak działa układ krążenia?
Bibliografia:
1. Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna, http://www.rehabilitacjakardiologicznaptk.pl/wp-content/uploads/2015/02/standardy.pdf.
2. Rehabilitacja kardiologiczna, http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/229410100.pdf.
