Polub nas na Facebooku
Czytasz: Zespół ogona końskiego – przyczyny, objawy, leczenie
menu
Polub nas na Facebooku

Zespół ogona końskiego – przyczyny, objawy, leczenie

Neurony

Fot: CHRISTOPH BURGSTEDT/SCIENCE PHOTO LIBRARY / gettyimages.com

Zespół ogona końskiego oznacza grupę objawów neurologicznych powstałych w wyniku uszkodzenia korzeni nerwowych kręgosłupa w jego najdalszym odcinku. Obraz choroby jest zmienny i zależy od stopnia uszkodzeń włókien ogona. Czynniki warunkujące powstanie zespołu wyznaczają także metody leczenia.

Choroba ogona końskiego wywołuje wiele dolegliwości dolnej połowy ciała, przede wszystkim z zakresu zaburzeń czuciowo-ruchowych kończyn dolnych. Źródłem objawów jest stenoza światła kanału kręgowego. Rehabilitacja ukierunkowana na uwolnienie zablokowanych nerwów łagodzi symptomy choroby, a odpowiednie leczenie zachowawcze ogranicza ryzyko nawrotu choroby.

Co to jest zespół ogona końskiego?

Zespół ogona końskiego oznacza grupę objawów neurologicznych powstałych w wyniku uszkodzenia korzeni nerwowych biegnących w kanale kręgowym w najdalszym odcinku kręgosłupa. Koński ogon, czyli wiązka ostatnich nerwów odchodzących od rdzenia wraz z nicią końcową i stożkiem rdzeniowym, występujący fizjologicznie u każdego człowieka, na skutek różnorodnych czynników drażniących jego struktury, wywołuje szereg dolegliwości dolnej połowy ciała. Objawy choroby dotyczą głównie zaburzeń czuciowo-ruchowych kończyn dolnych. W schorzeniu, jakim jest zespół końskiego ogona, leczenie i metody rehabilitacji są uwarunkowane zaawansowaniem stenozy światła kanału kręgowego oraz etiologii zjawiska. Rokowania co do ustąpienia choroby i powrotu do pełni zdrowia są sprzyjające, o ile rozpoznanie zespołu i wdrożenie kompleksowej kuracji nastąpi możliwie szybko.

Koński ogon – przyczyny choroby

Syndrom ogona końskiego polega na zwężeniu drożności kanału kręgowego i ucisku struktur nerwowych biegnących w jego wnętrzu. Choroba najczęściej spowodowana jest:

  • urazem kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego;
  • przepukliną jądra miażdżystego na poziomie dolnego odcinka pleców;
  • nowotworami rdzenia kręgowego;
  • wrodzonymi wadami kręgosłupa;
  • infekcjami toczącymi się w okolicy dolnych struktur nerwowych rdzenia.

Zespół ogona końskiego u ludzi może być również uwarunkowany jatrogennie, czyli na skutek powikłań czynności medycznych, takich jak nieumiejętne podanie znieczulenia zewnątrzoponowego.

Zespół ogona końskiego – objawy

Objawy choroby ogona końskiego zwykle są uciążliwe i determinują funkcjonowanie pacjenta. Choroba najczęściej powoduje:

  • dolegliwości bólowe okolicy lędźwi miejscowe i promieniujące w kierunku pośladków, uda oraz dystalnych odcinków kończyny dolnej, z tendencją do nasilania się podczas kichania czy kaszlu i zmiany postawy;
  • zaburzenia czucia o typie tzw. spodenek lub siodła, polegające na upośledzeniu odczuwania bodźców w okolicy krocza i bliższej części ud;
  • jedno- lub obustronne osłabienie siły mięśniowej nóg;
  • niedowład kończyn dolnych, zwłaszcza mięśni prostowników stopy i zginaczy kolana, co przekłada się zwykle na jakość i estetykę chodu.

Syndrom ogona końskiego może powodować również zaburzenia czynności zwieraczy, czyli kontroli nad mikcją i wypróżnianiem. Ponadto, zespół objawów choroby uzupełniają zaburzenia potencji oraz funkcji seksualnych, jak upośledzenie odczuwania w obrębie narządów płciowych, a także trudności w osiągnięciu lub utrzymaniu erekcji.

Zespół ogona końskiego – leczenie

Leczenie, czas trwania i nasilenie objawów zespołu ogona końskiego zależą od czynników zwężających drożność kanału kręgowego. Terapia dolegliwości skupia się na możliwie szybkim usunięciu przyczyny. Przykładowo, kiedy podrażnienie korzeni ogona związane jest z urazem kręgosłupa, w pierwszej kolejności rozważa się dekompresję chirurgiczną uciśniętego fragmentu. Również w przypadku guza czy krwiaka o niekorzystnej lokalizacji, pierwszą ścieżką leczenia jest zabieg odbarczenia. Neurochirurg zaangażowany jest również w leczenie zespołu ogona końskiego w przypadku braku efektów terapii zachowawczej. Odwlekanie decyzji o inwazyjnym leczeniu zwiększa ryzyko trwałych zmian nerwowo-mięśniowych oraz powstanie powikłań z unieruchomienia pacjenta, jak zapalenie płuc czy odleżyny. Natomiast w sytuacji, kiedy przyczyna syndromu ogona końskiego nie jest operacyjna, prowadzi się inne metody leczenia. Przykładowo, kiedy ogon zajmuje nieoperacyjny nowotwór, planuje się radioterapię lub częściową resekcję raka z promieniowaniem jonizującym w dalszym etapie. Z kolei w przypadku infekcji rdzenia kręgowego zalecana jest antybiotykoterapia, a dla złagodzenia dolegliwości bólowych podaje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Jako uzupełnienie leczenia przyczynowego lub w sytuacji, gdy źródło choroby jest nieznane, kuracja choroby skupia się na redukcji przykrych objawów i przywracaniu możliwie wysokiej funkcjonalności fizycznej pacjenta przy pomocy rehabilitacji.

Zespół ogona końskiego – rehabilitacja

Rehabilitacja zespołu ogona końskiego ma na celu łagodzenie dolegliwości i zapobieganie powikłaniom, usprawnienie zdolności motorycznych oraz adaptację psychiczną pacjenta i jego rodziny do nowej sytuacji zdrowotnej. Aktywność ruchowa na ogon to przede wszystkim ćwiczenia kończyn dolnych o charakterze czynnym i biernym, wspomaganym w odciążeniu z oporem. Fizjoterapia zespołu ogona końskiego uwzględnia też trening czynny na górne partie ciała oraz ćwiczenia oddechowe.

Jak jest zbudowany i jak działa układ nerwowy? Dowiesz się tego z filmu:

36,6

Bibliografia:

1. Arend R., Choroby rdzenia kręgowego i ogona końskiego, Warszawa 1950.

2. Mazur R., Neurologia kliniczna dla lekarzy i studentów medycyny, Gdańsk 2007.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
93
8
Polecamy
Hipermobilność stawów – jak się objawia i jak ją leczyć?
Hipermobilność stawów – jak się objawia i jak ją leczyć? Dzień Dobry TVN
Czy depresja może mieć różne maski?
Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną
Czy depresja może mieć różne maski? Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną Dzień Dobry TVN
Stenoza kanału kręgowego:
operacja, leczenie i rehabilitacja
Stenoza kanału kręgowego: operacja, leczenie i rehabilitacja TVN zdrowie
Radikulopatia szyjna i lędźwiowa – objawy, leczenie i rehabilitacja
Radikulopatia szyjna i lędźwiowa – objawy, leczenie i rehabilitacja TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty