Polub nas na Facebooku
Czytasz: Służba zdrowia w Polsce – struktura i model funkcjonowania
menu
Polub nas na Facebooku

Służba zdrowia w Polsce – struktura i model funkcjonowania

Pacjent podczas badania lekarskiego

Fot: Frank and Helena / gettyimages.com

Służba zdrowia to wszelkie działania, których celem jest zapewnienie obywatelom opieki zdrowotnej oraz sanitarno-epidemiologicznej. Placówką nadrzędną w strukturze polskiej służby zdrowia jest Ministerstwo Zdrowia. W Polsce istnieje państwowa oraz prywatna opieka zdrowotna.

Prawo do ochrony zdrowia oraz do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych to podstawowe prawa zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 68 Konstytucji „każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa”.

Co to jest służba zdrowia?

Pojęcie „służba zdrowia” obejmuje publiczne (państwowe) służby danego kraju odpowiedzialne za opiekę zdrowotną nad obywatelami. Za polską służbę zdrowia uważa się system obowiązującej opieki zdrowotnej, czyli zespół osób oraz instytucji, których zadaniem jest zapewnienie Polakom opieki medycznej.

W Polsce termin „służba zdrowia” nie ma jednoznacznej definicji. W początkach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wprowadzono pojęcie „zakłady społeczne służby zdrowia”. Z kolei reforma służby zdrowia z 1 stycznia 1999 r., która zmieniła obowiązujący dotychczas system budżetowy na ubezpieczeniowo-budżetowy, przeformułowała organizację oraz funkcjonalność służby zdrowia. Obecnie trafniejszym określeniem niż „służba zdrowia” są „ochrona zdrowia”, „system ochrony zdrowia” bądź – częściej – „system opieki zdrowotnej”.

Zgodnie z planowaną reformą systemu opieki zdrowotnej od 2018 r. w Polsce będzie funkcjonowała finansowana z budżetu państwa narodowa służba zdrowia. Ma ona zapewnić powszechną opiekę zdrowotną nad wszystkimi pacjentami, również wykluczonymi z systemu, bez dostępu do opieki zdrowotnej.

Struktura państwowej służby zdrowia w Polsce

Model państwowej służby zdrowia w Polsce oparty jest na strukturze obejmującej:

  • świadczeniobiorców (pacjentów),
  • instytucję ubezpieczenia zdrowotnego pełniącą funkcję płatnika,
  • świadczeniodawców,
  • organy kontroli i nadzoru,
  • Ministerstwo Zdrowia.

Instytucją ubezpieczenia zdrowotnego pełniącą funkcję płatnika jest Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).

W polskiej służbie zdrowia świadczeniodawcami są: podmioty lecznicze, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, instytuty badawcze, fundacje, jednostki budżetowe, kościoły. Mogą one tworzyć Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej. Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej (z 15 kwietnia 2011 r.) do podmiotów wykonujących działalność leczniczą zalicza się ponadto: praktykę zawodową lekarzy i lekarzy dentystów, praktykę zawodową pielęgniarek oraz położnych.

Organami kontroli i nadzoru nad systemem opieki zdrowotnej są: Rzecznik Praw Pacjenta, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna, a także wojewodowie oraz wojewódzkie centra zdrowia publicznego i konsultanci wojewódzcy.

Polski system ochrony zdrowia

Polski system opieki zdrowotnej oparty jest na modelu ubezpieczeniowym. Obejmuje:

  • powszechne ubezpieczenie zdrowotne,
  • Państwowe Ratownictwo Medyczne,
  • organizację ochrony zdrowia,
  • kadrę medyczną oraz kształcenie.

Powszechne ubezpieczenie zdrowotne

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne zakłada, że ubezpieczony jest każdy, kto podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (m.in. pracownik, osoba prowadząca działalność gospodarczą, bezrobotny, emeryt, rencista), a także członek rodziny ubezpieczonego (zgłoszony do ubezpieczenia). Zgodnie z modelem funkcjonowania polskiej służby zdrowia prawo do świadczeń ma każdy od momentu zgłoszenia ubezpieczenia zdrowotnego (niezależnie od tego, czy opłaca składkę).

Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM)

Zapewnia pomoc w stanie nagłego zagrożenia życia bądź zdrowia. Działa 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Do jednostek systemu PRM należą: szpitalne oddziały ratunkowe (SOR), zespoły ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego, które mają zawartą umowę z NFZ. Z systemem PRM współpracują służby ratownicze (straż pożarna, policja, górskie, tatrzańskie i wodne ochotnicze pogotowia ratunkowe) oraz centra zawodowe i oddziały szpitalne, które są wyspecjalizowane w leczeniu stanów nagłych, zagrażających zdrowiu oraz życiu.

Organizacja ochrony zdrowia

Obejmuje i precyzuje m.in.: model funkcjonowania ochrony zdrowia, podmioty wykonujące działalność leczniczą, jakość w opiece zdrowotnej, publiczną służbę krwi, kwestię restrukturyzacji i przekształceń. Wskazuje standardy medyczne, czyli zbiór rekomendacji odnoszących się do wszystkich działań zapobiegawczych, diagnostycznych oraz leczniczych.

Kadra medyczna oraz kształcenie

Kadra medyczna obejmuje zakres wykonywania zawodu, obowiązki osób związanych z systemem opieki zdrowotnej oraz system kształcenia. Polska służba zdrowia zakłada, że do kadry medycznej należą m.in.: lekarze i lekarze dentyści, pielęgniarki i położne, diagności laboratoryjni, farmaceuci. Uściśla kwestię umów rezydenckich. Precyzuje, jakie kwalifikacje obowiązują w zawodach medycznych.

Prywatna służba zdrowia w Polsce

Każda osoba w Polsce, nawet podlegająca powszechnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, może leczyć się prywatnie. Prywatna służba zdrowia (czy raczej: prywatna opieka medyczna) oznacza odpłatne korzystanie z systemu opieki zdrowotnej. Prywatna polska służba zdrowia zapewnia szeroki dostęp do specjalistów i usług medycznych, krótsze kolejki i dogodne terminy wizyt lekarskich. Wadą prywatnej opieki zdrowotnej jest jej koszt – wysoka cena usług medycznych często zmusza Polaków do korzystania z państwowego systemu opieki zdrowotnej.

Coraz częściej można się spotkać z formą połączenia państwowej i prywatnej służby zdrowia. Przykładowo wiele prywatnych placówek medycznych ma podpisaną umowę z NFZ, dzięki czemu pacjenci mogą nieodpłatnie korzystać z niektórych usług.



Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
13
8
Polecamy
97 mld zł na ochronę zdrowia w 2019 roku.
Na co zostaną wydane środki?
97 mld zł na ochronę zdrowia w 2019 roku. Na co zostaną wydane środki? TVN zdrowie
Raport NIK o służbie zdrowia.
Co wymaga poprawy?
Raport NIK o służbie zdrowia. Co wymaga poprawy? TVN zdrowie
Komisja zdrowia:
pobyt rodziców przy dziecku w szpitalu ma być bezpłatny
Komisja zdrowia: pobyt rodziców przy dziecku w szpitalu ma być bezpłatny Dzień Dobry TVN
Koronawirus.
Nie żyje pacjentka z Poznania 
Koronawirus. Nie żyje pacjentka z Poznania  Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty