W terapii nadciśnienia tętniczego stosowane są często inhibitory konwertazy angiotensyny. Jednak nie zawsze są dobrze tolerowane przez pacjenta, stąd wprowadzono pokrewną grupę leków o nazwie „sartany”. Jak każdy lek, wywołują one również działania niepożądane.
Sartany – mechanizm działania
Jednym z mechanizmów odpowiadających za wzrost ciśnienia krwi w organizmie jest oś renina-angiotensyna-aldosteron. Czyli wzrost poziomu reniny powoduje wzrost poziomu angiotensyny I, a dalej przez szereg reakcji dochodzi do wydzielenia aldosteronu i zatrzymania sodu w organizmie. Ponadto następuje również obkurczenie się mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych. Tym samym wzrasta ciśnienie tętnicze. Jednym z enzymów kluczowych w tych procesach jest konwertaza angiotensyny, która przekształca nieczynną angiotensynę I w czynną angiotensynę II. Dlatego też wprowadzone leki mogące blokować ten enzym i tym samym hamować wzrost ciśnienia krwi. Niestety wielu chorych nie toleruje dobrze tych leków.
Ponadto organizm podczas terapii inhibitorami konwertazy angiotensyny zaczyna uruchamiać inne szlaki konwersji tego związku, co wpływa na osłabienie skuteczności leczenia. Wymyślono więc alternatywę, a mianowicie sartany. Są to leki mające podobne właściwości do inhibitorów konwertazy angiotensyny, jednak działające na dalszym etapie. Blokują one receptor dla angiotensyny II, przez co nie wywołuje ona efektu biologicznego.
Preparaty należące do sartanów
Obecnie stosuje się kilka związków należących do grupy sartanów. Są to m.in.: losartan, walsartan, irbesartan, kandesartan. Wykorzystywane są w leczeniu nadciśnienia tętniczego u osób, u których dodatkowo wykryto następujące schorzenia:
- niewydolność serca,
- przerost lewej komory mięśnia sercowego,
- cukrzyca,
- przewlekła niewydolność nerek,
- zespół metaboliczny (nieprawidłowy poziom triglicerydów, cholesterolu, glukozy we krwi, otyłość i zbyt duży obwód pasa),
- migotanie przedsionków.
Więcej o migotaniu przedsionków oraz o zabiegu krioablacji, który może wyleczyć schorzenie znajdziecie na filmie:
Przede wszystkim sartany są lekami z wyboru u osób źle tolerujących inhibitory konwertazy angiotensyny, co objawia się u nich suchym, męczącym kaszlem. Sartany mogą być stosowane w monoterapii, jednak w połączeniu z innymi grupami leków na nadciśnienie wywierają zdecydowanie lepszy efekt. Niekorzystne jest łączenie ich z inhibitorami konwertazy angiotensyny, przede wszystkim ze względu na podwyższone ryzyko schyłkowej niewydolności nerek przy takiej terapii. Korzystne natomiast może okazać się połączenie sartanów z diuretynami tiazydowymi bądź antagonistami kanałów wapniowych.
Działania niepożądane sartanów
Sartany bardzo rzadko wywołują jakiekolwiek działania niepożądane. Zdarza się, że negatywnie wpływają na funkcje nerek, dlatego chory powinien regularnie kontrolować poziom kreatyniny we krwi. Jest to mianowicie przydatny wyznacznik pracy tego narządu. Sartany mogą również nadmiernie obniżać ciśnienie tętnicze, szczególnie jeśli dawka leku jest nieadekwatna do potrzeb chorego. Leki te mogą także okazać się zupełnie nieskuteczne u niektórych pacjentów. Dlatego też konieczne jest prowadzenie regularnych pomiarów ciśnienia krwi (przynajmniej raz dziennie) i w razie niepokojących wartości skonsultowanie się z lekarzem. Nie wolno na własną rękę regulować dawek leków. Zdarza się, że podczas terapii sartanami dochodzi do wzrostu poziomu potasu we krwi, co może okazać się niebezpieczne dla chorego. Zbyt wysoki poziom potasu, czyli hiperkaliemia, objawia się głównie zaburzeniami rytmu serca, łącznie z migotaniem komór i zatrzymaniem krążenia.
Przeciwwskazania do stosowania sartanów
Sartany są przeciwwskazane przede wszystkim w ciąży i karmieniu piersią. Nie wolno również stosować ich w sytuacji wysokiego poziomu potasu we krwi. Sartany są ponadto przeciwwskazane, gdy u chorego stwierdzono zwężenie obu tętnic nerkowych bądź zwężenie tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki.
Zobaczcie, jaką rolę pełnią zastawki w sercu:
