Rak sutka to najczęściej występujący u kobiet nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego. Dzięki rutynowemu stosowaniu badań profilaktycznych i samokontroli oraz skutecznym schematom leczenia uzyskuje się bardzo duży odsetek wyleczeń i wieloletnich remisji.
Rak sutka - objawy
Rak sutka rozwija się najczęściej w obrębie tkanki gruczołowej. Jego początkowe fazy są bezobjawowe. Powodem zgłaszania się kobiet do lekarza jest zwykle pojawienie się w obrębie piersi niebolesnego, twardego guzka, który stopniowo się powiększa. W bardziej zaawansowanych fazach choroby można stwierdzić wciąganie brodawki sutkowej (objaw "pępka rakowego"), asymetrię piersi, wyciek z brodawki albo zmiany na skórze o typie skórki pomarańczowej: obrzęk połączony z powiększeniem i uwidocznieniem porów skórnych, czasem z miejscowym zaczerwienieniem. Chora lub lekarz mogą też wyczuć powiększone węzły chłonne pachowe, pod- lub nadobojczykowe.
Rak sutka może wystąpić również u mężczyzn. Ponieważ są to relatywnie rzadkie przypadki, w pierwszej fazie rozwoju, mimo bardzo podobnych objawów, sprawiają trudności diagnostyczne.Inną formą raka piersi jest bardzo rzadko spotykany rak brodawki sutkowej. Widoczne zmiany sprawiają, że chora osoba szybko zgłasza się do lekarza i nowotwór najczęściej udaje się w całości usunąć.
Jak rozpoznać raka sutka?
Profilaktyka i rozpoznawanie raka sutka opierają się o badania przesiewowe. Kobiety zachęca się do regularnego samobadania piersi i dołów pachowych, które może ujawnić guzki i powiększone węzły chłonne. Podstawową metodą diagnostyczną jest jednak mammografia - technika radiologicznego obrazowania piersi o bardzo dużej skuteczności, w połączeniu z badaniem klinicznym sięgającej nawet 97%. Aktualne procedury zalecają wykonywanie mammografii raz na dwa lata u kobiet pomiędzy 40. i 50. rokiem życia, a później raz do roku. Diagnostyka może być uzupełniana ultrasonografią (USG) i rezonansem magnetycznym (RM). W przypadku podejrzenia raka sutka pod kontrolą USG wykonuje się biopsję, pozwalającą na pobranie materiału do badania histopatologicznego.
Leczenie raka sutka
Podstawową metodą leczenia raka sutka jest zabieg chirurgiczny. We wczesnych fazach wykonuje się operację oszczędzającą pierś, a w stadiach bardziej rozwiniętych - usunięcie piersi (mastektomię), połączone z wycięciem węzłów chłonnych pachowych. W niektórych, zwykle bardziej zaawansowanych, przypadkach leczenie operacyjne poprzedza wstępna, kilkumiesięczna chemioterapia, która ma służyć uzyskaniu remisji.
Terapia pooperacyjna obejmuje kilka, różnie ze sobą łączonych elementów, takich jak:
- chemioterapia - najczęściej kombinacją kilku preparatów podawanych w kilku lub kilkunastu cyklach według ściśle określonych, sprawdzonych schematów,
- radioterapia - zwykle stosowana u osób z dużym prawdopodobieństwem wznowy miejscowej; obejmuje okolice piersi, dołu pachowego i obojczyka,
- hormonoterapia - leczenie stosowane w przypadkach, gdy komórki rakowe wykazują wrażliwość na progesteron i estrogeny (kobiece hormony płciowe).
Podawanie leków obniżających poziom hormonów lub blokujących ich receptory jest bardzo korzystne ze względu na niewielką ilość objawów ubocznych, możliwość długotrwałego stosowania, skuteczność w przypadku przerzutów do kości. Należy pamiętać, że preparaty te wywołują wtórną osteoporozę i wymagają długiego (2-3 miesiące) leczenia przed pojawieniem się efektu terapeutycznego. Niestety, nie działają one u wszystkich chorych - około 25-30% typów komórek nowotworowych nie jest na nie wrażliwych.
Rehabilitacja po operacji raka sutka
Ważną rolę po zabiegu chirurgicznym odgrywa zorganizowanie chorym odpowiedniej opieki. Wymagają one pomocy fizjoterapeutycznej i psychologicznej.
Mastektomia połączona z usunięciem pachowych naczyń i węzłów chłonnych powoduje utrudnienie odpływu limfy przez dół pachowy po stronie operowanej. Jest to przyczyną powstawania obrzęków (często nawet bardzo dużych) i ograniczenia ruchomości kończyny górnej. Dolegliwości mogą się dodatkowo nasilać po radioterapii. Regularne ćwiczenia, fizjoterapia i odpowiednie układanie kończyny sprawiają, że z czasem obrzęk i problemy w funkcjonowaniu zmniejszają się.
Niezmiernie ważny po operacji amputacji piersi pozostaje czynnik psychologiczny. Część kobiet czuje się okaleczona, mniej atrakcyjna, ma poczucie utraty atrybutu kobiecości i własnej wartości. W połączeniu z obawą o dalszy rozwój choroby dość często prowadzi to do depresji, utrudniającej normalne, codzienne życie i dalsze leczenie. Pomocą są sesje terapeutyczne z psychologami lub udział w grupach wsparcia dla kobiet po mastektomii (kluby amazonek). O ile chora znajduje się w stanie remisji i rokowanie jest dobre, w niektórych sytuacjach dokonuje się operacji plastycznej rekonstrukcji piersi.
Rak sutka - rokowanie
Rokowanie w raku piersi zależy od fazy, w której choroba została rozpoznana. We wczesnych fazach wyleczalność przekracza 90%, w późniejszych jest oczywiście mniejsza, choć i tak sięga średnio aż 60%. Dzięki dobrze dobranej terapii udaje się uzyskiwać wieloletnie przeżycia nawet u chorych z odległymi przerzutami.
