Rozpoznanie liszaja rumieniowatego jest często bardzo trudne, ponieważ objawy choroby mogą być podobne do innych schorzeń skórnych, co prowadzi do błędnej diagnozy. W rozpoznaniu nie pomaga fakt, że każdy pacjent może mieć inne symptomy choroby. Zmiany dotyczą drobnych naczyń skórnych, które stopniowo pokrywają się rumieniem, czerwonymi grudkami, a następnie zlewają się w duży, czerwony wykwit. Liszaj rumieniowaty jest chorobą przewlekłą, której nie da się całkowicie pozbyć. Leczenie liszaja rumieniowatego to przede wszystkim działanie prewencyjne zapobiegające komplikacjom i stałym zmianom skórnym.
Co to jest liszaj rumieniowaty?
Liszaj rumieniowaty to choroba immunologiczna, i chociaż występuje stosunkowo rzadko, może pojawić się w każdym wieku niezależnie od płci. U osób, u których stwierdzono liszaja rumieniowatego, organizm wytwarza przeciwciała atakujące zdrowe komórki. Innymi słowy układ immunologiczny nie rozpoznaje własnej tkanki łącznej i traktuje ją jak obcogatunkowe białko. W środowisku medyczny wciąż trwa dyskusja dotycząca przyczyn choroby, lekarze nie są zgodni co do powodów jej powstania. Zakłada się, że sprzyjające rozwojowi liszaja rumieniowatego mogą być problemy genetyczne, wirusowe lub hormonalne. Wymienia się również: stres, działanie niektórych leków, w tym antykoncepcyjnych, infekcje wirusowe, bakteryjne czy nadmierną ilość promieni słonecznych.
Rodzaje i objawy liszaja rumieniowatego
Liszaj rumieniowaty występuje pod dwiema postaciami. Łagodna odmiana – liszaj rumieniowaty krążkowy, atakuje głównie skórę twarzy na nosie i policzkach (przybiera charakterystyczny kształt motyla), małżowinę uszną i owłosioną skórę głowy. Ogniska rumieniowo-obrzękowe szerzą się obwodowo, po czym zaczynają zanikać od wewnątrz, pozostawiając po sobie blizny. Liszaj rumieniowaty krążkowy ma dwie odmiany kliniczne, łagodniejsza może ojawiać się bezbliznowo. Odmiana groźniejsza, czyli liszaj rumieniowaty układowy, atakuje (oprócz skóry) narządy wewnętrzne – nerki, płuca, serce oraz centralny układ nerwowy (w najcięższych przypadkach). Objawy tocznia układowego są bardzo rozległe, a zależą od tego, jakie narządy choroba zaatakuje. Początkowo nie są one dokuczliwe i mogą być mylone z inną, niegroźną chorobą. Są to: gorączka, utrata wagi czy uczucie znużenia. Objawy nie są ciągłe i na jakiś czas ustępują. Najbardziej charakterystyczne symptomy tej odmiany liszaja to, podobnie jak w przypadku liszaja rumieniowatego krążkowego, rumień na twarzy, utrata włosów, drętwienie palców dłoni, bóle stawowe, uczucie zimna, nadwrażliwość na światło, a nawet zmiany w nerkach.
Zobacz także: Liszaj płaski, twardzinowy, rumieniowaty - jak rozpoznać zmiany skórne?
Zdiagnozowanie tocznia, zwłaszcza układowego, jest bardzo trudne. Najczęściej dermatolog zleca szerokie badania immunologiczne. Ponadto do badań pomagających stwierdzić obecność tocznia krążkowego lub układowego należą między innymi:
- badanie ANA (ang. antinuclear antibody) – przeciwciała przeciwjądrowe – test w kierunku chorób tkanki łącznej,
- odczyn kiłowy,
- OB, CRP,
- morfologia krwi,
- wskaźniki krzepnięcia,
- ocena funkcji nerek, wątroby,
- kapilaroskopia,
Liszaj rumieniowaty – jak leczyć?
Toczeń rumieniowaty, jeśli już zostanie zdiagnozowany, jest bardzo trudny w leczeniu. W wielu przypadkach jest to choroba nieuleczalna (czasem, bardzo rzadko, zdarzają się przypadki samoistnego cofnięcia objawów), której symptomy mogą nasilać się i zmniejszać. Najważniejsze jest szybkie działanie, które zapobiegnie uszkodzeniu narządów (w przypadku liszaja rumieniowatego układowego). Przy toczniu krążkowym mówimy o leczeniu objawowym, którego celem jest kontrolowanie choroby i niedopuszczanie do trwałych uszkodzeń oraz infekcji. Należy przyjmować leki przeciwzapalne i sterydowe, stosować maści i kremy ochronne, a przede wszystkim, przy łagodniejszej odmianie toczaka, unikać promieni słonecznych, które mogą spowodować nawrót choroby lub jej zaostrzenie. Miejscowe zmiany skórne leczy się kremami i maściami z glikokortykosteroidami lub inhibitorami kalcyneuryny. W leczeniu szpitalnym stosuje się leki hamujące i zapobiegające aktywności systemu immunologicznego (glikokortykosteroidy). W zależności od nasilenia choroby stosuje się je w skojarzeniu z lekami immunosupresyjnymi i przeciwmalarycznymi. Cały proces leczenia musi być dostosowany do objawów. Przy tego typu schorzeniu często pojawiają się alergie pokarmowe, które mogą pogarszać symptomy choroby. Chory na liszaj rumieniowaty powinien unikać sytuacji stresowych, dużo odpoczywać, w miarę możliwości zapewniać sobie umiarkowaną aktywność fizyczną i zapobiegać zakażeniom (szczepienia ochronne).
Zobacz także: Potencjalne przyczyny, objawy i leczenie liszaja twardzinowego
Bardzo ważne jest, aby kobiety planujące ciążę, skonsultowały się z lekarzem, ponieważ niektóre leki przyjmowane w celu leczenia liszaja rumieniowatego mogą zaszkodzić płodowi. Niektórzy chorzy mogą potrzebować wsparcia psychologicznego, ponieważ jest to choroba uciążliwa, także ze względów estetycznych. Na chwilę obecną całkowite wyleczenie nie jest możliwe, co u wielu powoduje frustrację i zniechęcenie. Jest to choroba przewlekła, wymagająca stałej kontroli.
