Poród pośladkowy siłami natury możliwy jest, gdy dziecko nie ma wad rozwojowych, nie jest zbyt duże, a w układzie rodnym lub w budowie miednicy matki nie ma nieprawidłowości. Decyzja o porodzie naturalnym wymaga konsultacji lekarskiej. Powinien on odbywać się w szpitalu, gdzie możliwe jest wykonanie cięcia cesarskiego.
Ułożenie pośladkowe płodu
Ułożenie pośladkowe płodu to stan spotykany relatywnie często. Według różnych badań obserwuje się go u 3–6% ciężarnych po 32 tygodniu ciąży. Dopiero wówczas ma to duże znaczenie prognostyczne (wskazuje na ułożenie dziecka w czasie porodu) – we wcześniejszych okresach ciąży normalne jest to, że pozycja płodu się zmienia. Im większe jest dziecko – a przy tym większe napięcie ściany macicy i powłok ciała matki – tym nagły obrót z pozycji pośladkowej do główkowej jest mniej prawdopodobny.
W przebiegu ponad 90% przypadków ciąży dziecko ustawia się ostatecznie w pozycji główkowej, co umożliwia odpowiednie rozszerzenie szyjki macicy, pochwy i sromu. Głowa jest częścią ciała o największym przekroju, więc reszta wydobywa się wraz z nią bez żadnych problemów. Co więcej, dzięki ułożeniu w pozycji główkowej, rodzące się dziecko ma szansę na szybkie zaczerpnięcie oddechu.
Zobacz film i dowiedz się jak przebiega poród naturalny:
Przyczyny ułożenia pośladkowego
Położnicy wskazują wiele możliwych przyczyn ułożenia pośladkowego, m.in.:
- wady anatomiczne lub guzy macicy,
- nieprawidłowy kształt miednicy,
- mało- lub wielowodzie,
- wiotkość ściany macicy (np. u wieloródek),
- zaburzenia rozwojowe płodu (np. wodogłowie, małogłowie),
- niekorzystną lokalizację łożyska lub krótką pępowinę.
Ułożenie pośladkowe a miedniczne
Dziecko ułożone główką „ku górze” znajduje się zwykle w położeniu miednicznym (rzadkie są przypadki tzw. ułożenia skośnego lub poprzecznego). Jeśli obie nóżki i rączki kierują się również w stronę głowy (jak w typowej pozycji embrionalnej), mówi się o położeniu pośladkowym. Inne, podobne ustawienia, jak np. położenie stópkowe (kiedy dziecko zdaje się kucać i przodującą częścią są nóżki), są zdecydowanie mniej korzystne.
Polecamy: Położenie podłużne główkowe płodu a poród
Jak rozpoznać ułożenie pośladkowe płodu?
Ułożenie może być wstępnie określone przez położnika podczas badania fizykalnego ciężarnej. Szczegóły dotyczące np. orientacji nóżek i rączek, kierunku ułożenia twarzy, umiejscowienia łożyska i przebiegu pępowiny określa się szczegółowo w badaniu ultrasonograficznym (USG).
Obiegowe opinie, że w przypadku pośladkowego położenia płodu ruchy dziecka są wyczuwalne przez ciężarną w innych miejscach niż przy pozycji główkowej, nie znajdują potwierdzenia. W niektórych przypadkach mogą one być wyczuwalne słabiej. Niektórym przyszłym matkom uciskająca podżebrze główka może pod koniec ciąży utrudniać oddychanie, sprawiać dyskomfort przy schylaniu się lub skrętach ciała.
Poród pośladkowy siłami natury
Naturalny poród pośladkowy jest możliwy w niektórych, określonych przez lekarzy sytuacjach. Położnik może zdecydować się na takie poprowadzenie porodu, gdy:
- dziecko ma prawidłową budowę,
- łożysko i pępowina są korzystnie umiejscowione,
- macica nie ma anomalii anatomicznych, mięśniaków ani rozległych blizn (np. po wcześniejszej cesarce),
- miednica i drogi rodne ciężarnej są wolne od wad.
Jeśli stwierdza się, że wyliczona masa dziecka przekracza 3,5 kg albo gdy widać dysproporcję pomiędzy wielkością kanału rodnego a rozmiarem główki dziecka, przy położeniu pośladkowym podejmuje się decyzję o wykonaniu cięcia cesarskiego.
Powikłania porodu pośladkowego
Naturalny poród pośladkowy obciążony jest według statystyk znacznie większym ryzykiem powikłań niż przy położeniu główkowym. Wśród komplikacji wymienia się zwiększone prawdopodobieństwo:
- niedotlenienia płodu,
- przedwczesnego odklejenia łożyska,
- zahamowania postępu porodu wskutek zaklinowania się główki w kanale rodnym,
- urazów głowy lub barku (np. złamania obojczyka).
Problematyczny przebieg porodu siłami natury sprawia, że nawet w 40–50% przypadków położenia pośladkowego dokonuje się cięcia cesarskiego w trybie doraźnym.
Polecamy: Wskazania do porodu kleszczowego, jego przebieg i możliwe powikłania
Czy możliwa jest zmiana pośladkowego ułożenia płodu?
W niektórych sytuacjach można skorzystać ze sposobów, które niekiedy powodują zmianę położenia płodu w późnej fazie ciąży. Zalicza się do nich przede wszystkim wykonanie tzw. obrotu zewnętrznego przez doświadczonego lekarza. Przy pomocy rąk, specjalnymi chwytami przez powłoki brzucha stara się on (po zweryfikowaniu pozycji płodu i stosunków anatomicznych) obrócić dziecko główką w dół. Zabieg ten jest skuteczny w 50–60% i zwiększa szanse na niepowikłane urodzenie dziecka siłami natury. Może jednak niekiedy wywołać przedwcześnie akcję porodową. Wykonuje się go więc w szpitalu i w późnej fazie ciąży, kiedy płód jest już dojrzały.
Inne, domowe sposoby, które czasem przynoszą podobny efekt, to ćwiczenia polegające na przyjmowaniu pozycji pochylonej, kucznej, chodzeniu na czworakach itp. Ich skuteczność jest jednak zdecydowanie mniejsza, a prawdopodobieństwo wywołania czynności skurczowej macicy lub wręcz akcji porodowej duże.
