Każda półkula mózgu przetwarza inne informacje i reaguje w odmienny sposób na dostarczane do niej bodźce, jednak synchronizacja półkul mózgowych niezbędna jest dla prawidłowego i harmonijnego funkcjonowania organizmu. Równowaga pracy obu stron możliwa jest poprzez pomost nerwowy, zwany spoidłem wielkim. U każdego człowieka jedna z półkul zawsze ma charakter dominujący.
Półkule mózgu
Prawa i lewa półkula mózgu stanowią największą część mózgu. Oddzielone są od siebie podłużną szczeliną na znak odmienności czynnościowej, ale zarazem połączone są spoidłem wielkim, czyli drogą nerwową, dzięki której możliwa jest ich komunikacja i współpraca. Obie części mózgu pod względem anatomii są do siebie zbliżone, jednak znacząco różnią się pod względem funkcjonalnym. Półkule mózgowe składają się z parzystych płatów, w których znajdują się ośrodki zmysłów, miejsca powstawania myśli, pojęć oraz zachodzą procesy związane z pamięcią czy uczeniem się. Każda półkula mózgowa nieustannie przetwarza napływające do niej informacje na swój sposób, wspólnie natomiast półkule warunkują postrzeganie świata zewnętrznego. Pracę półkul mózgowych oraz procesy ich synchronizacji można rozwijać poprzez odpowiednie ćwiczenia, które usprawniają również pracę centralnego systemu nerwowego.
Polecamy: Jak działa mózg? Czy można usprawnić jego pracę?
Jak poprawić pracę mózgu? Dowiecie się tego z filmu:
Za co odpowiada prawa półkula mózgu?
Prawa półkula mózgu odpowiedzialna jest za myślenie abstrakcyjne, kierowanie intuicją oraz odbieranie emocji. Dominuje podczas pobudzania wyobraźni, fantazjowania i wizualizacji. Przetwarza informacje związane ze zmysłami, skojarzeniami i obrazami. Steruje orientacją przestrzenną, rozpoznaje twarze, miejsca i kształty. W niej zachodzą procesy tworzenia nowych pomysłów, interpretacji mowy ciała, snów i myśli. Prawa strona mózgu potrafi różnicować informacje niepewne, niewypowiedziane, tzw. czytanie między wierszami. Odpowiada za poszukiwanie różnych możliwości rozwiązywania problemu. Ponadto kontroluje pracę lewej półkuli mózgowej. Nazywana jest spontaniczną, artystyczną, elastyczną.
Polecamy: Naczyniak mózgu – rodzaje, umiejscowienie, leczenie
Za co odpowiada lewa półkula mózgu?
Funkcje lewej półkuli mózgu związane są z pracą o charakterze logicznym i analitycznym. Ta strona mózgu wyspecjalizowana jest w porządkowaniu zdarzeń w czasie, sterowaniu mową, liczeniem, pisaniem i czytaniem. Kieruje sekwencjami ruchowymi, planowaniem i tworzeniem szablonów. Potrafi wykorzystywać związki przyczynowo-skutkowe, działania opiera o sprawdzone i konkretne informacje, nie bazuje na domysłach, przypuszczeniach i kreatywności. Odpowiednia stymulacja lewej półkuli mózgu, np. poprzez ukierunkowane ćwiczenia, wpływa na jakość i tempo przyswajania, różnicowania, szeregowania i wykorzystywania nabytych informacji.
Polecamy: Jak odstawienie cukru wpływa na mózg?
Funkcje półkul mózgowych
O tym, która półkula dominuje, decydują uwarunkowania genetyczne oraz lateralizacja, czyli czynnościowa asymetria stron ciała, kształtująca się od wczesnego dzieciństwa. Rozwój dominującej strony ciała wpływa również zwrotnie na kształtowanie się danej półkuli mózgu. Przed przystąpieniem do ćwiczenia półkul mózgowych warto:
- wykonać tzw. test na półkule mózgu, którego wynik wskazuje na bardziej rozwiniętą i angażowaną w codzienne funkcjonowanie stronę mózgowia;
- pamiętać, że pracują one na zasadzie skrzyżowania dróg nerwowych, co oznacza, że np. mechaniczne uszkodzenie prawej półkuli mózgu skutkuje upośledzeniem funkcji motorycznych lewej strony ciała, z kolei udar lewej półkuli mózgu jest przyczyną zaburzeń motorycznych prawej strony ciała.
Synchronizacja półkul mózgowych – ćwiczenia
Ćwiczenia na koordynację półkul mózgowych polegają na pobudzaniu mniej aktywnej strony mózgu, ale również na angażowaniu tej dominującej, co wspólnie przekłada się na usprawnianie przepływu informacji między dwoma półkulami. Do ćwiczeń koordynujących pracę prawej i lewej strony należą m.in.:
- leniwe ósemki – rysowanie w powietrzu na wysokości oczu wyciągniętą ręką zaciśniętą w pięść z kciukiem skierowanym do góry leżących ósemek od lewej do prawej strony każdą kończyną górną na zmianę oraz obiema jednocześnie;
- żonglowanie – opracowanie szablonu ułożenia rąk w stosunku do dynamicznie zmieniającego się położenia piłek i wykonanie złożonej sekwencji ruchów;
- zmiana dominującej ręki – wykonywanie codziennych czynności, np. mycie zębów, niedominującą ręką.
Każdą półkulę można trenować osobno. Rozwój lewej półkuli mózgu u dzieci stymulują gry edukacyjne. Jedną z nich są „relacje”, czyli odnajdywanie zależności pomiędzy co najmniej dwoma elementami, np. łączenie ich w pary, znajdywanie różnic, eliminacja niepasujących obrazów. Z kolei rozwój prawej półkuli można trenować poprzez narysowanie obrazu o zapachu wanilii, interpretowanie wiersza lub określenie 10 rzeczy, które przykładowo są jednocześnie zielone i miękkie.
Bibliografia:
- Bochenek A., „Anatomia człowieka”, t. IV, „Układ nerwowy ośrodkowy”, PZWL, Warszawa 2000.
