Nie tylko podczas ciąży kobieta powinna uważać, jakie leki zażywa. Czasem, kiedy z przyjmowaniem farmaceutyków należy być bardzo ostrożnym, jest okres laktacji. Paracetamol jest uważany za bezpieczny środek, ale zażywanie go podczas karmienia piersią należy skonsultować z lekarzem. Badacze donoszą, że nie wpływa na proces laktacji i nie wywołuje negatywnego działania na karmione dziecko. Zalecany jest dodatkowo jako lek pierwszego rzutu w leczeniu gorączki i jako lek przeciwbólowy przez całą ciążę.
Paracetamol a karmienie piersią – czy jest bezpieczny?
Paracetamol to substancja czynna będąca częstym składnikiem leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Stosowany jest w przypadku bólów różnego pochodzenia, m.in. głowy, zębów, mięśni, kostno-stawowych, gardła i nerwobóli. Dodatkowo wskazany jest podczas gorączki towarzyszącej często przeziębieniu i grypie, ponieważ oddziałując na ośrodek termoregulacji, rozszerza naczynia krwionośne w skórze, co umożliwia oddanie większej ilość ciepła. Paracetamol a karmienie piersią nie wykluczają się nawzajem. Jednakże karmiąca kobieta powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zażyciem leku. Nie wolno w tym czasie zażywać farmaceutyków na własną rękę.
Paracetamol a karmienie piersią – kategorie bezpieczeństwa
Powszechnie stosowanymi od lat kategoriami bezpieczeństwa leków podczas karmienia piersią są te opracowane przez Thomasa W. Hale’a. Zbiór ten nosi nazwę „Medications and mothers’ milk”, co w tłumaczeniu na język polski rozumie się jako „Laktacyjny Leksykon Leków”. Zgodnie z tą klasyfikacją paracetamol zaliczany jest do kategorii L1, czyli leków najbezpieczniejszych, które przyjmowane były w czasie trwania laktacji przez dużą liczbę kobiet i nie odnotowano żadnych negatywnych działań na karmione dziecko, w tym też odległych działań szkodliwych.
Inną braną pod uwagę w wyborze leków dla karmiących naturalnie kobiet klasyfikacją jest ta opracowana przez Amerykańską Akademię Pediatrii (ang. American Academy of Pediatrics, AAP). Także tu paracetamol uznano za kompatybilny z karmieniem piersią i niestanowiący ryzyka dla procesu laktacji oraz zdrowia przystawianego do piersi dziecka.
Z kolei według klasyfikacji leków prof. Briggsa paracetamol należy do substancji leczniczych, które przenikają do mleka mamy w nieznacznych ilościach i ich stosowanie w czasie laktacji nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią. Dodatkowo paracetamol wymieniony został jako substancja lecznicza „very low risk” w klasyfikacja leków wg e-lactancia.org. Także według podziału substancji zgodnych z karmieniem piersią Światowej Organizacji Zdrowia nie ma przeciwwskazań do stosowania paracetamolu w okresie laktacji.
Paracetamol a karmienie piersią – kiedy zażywać lek?
Maksymalne stężenie paracetamolu we krwi występuje po upływie około 10–60 minut od momentu jego zażycia. Zdaniem badaczy jest to czas, kiedy powinno się ograniczyć karmienie piersią. Maksymalne stężenie leku w surowicy matki jest równoznaczne z największym jego przenikaniem do mleka. Dlatego decydując się na przyjmowanie paracetamolu podczas przystawiania dziecka do piersi, należy dokładnie zsynchronizować czas zażywania medykamentu z karmieniem. Zaleca się stosowanie paracetamolu od razu po nakarmieniu dziecka, wtedy lek osiągnie najwyższe stężenie w krwi matki i zdąży opaść przed kolejnym karmieniem.
Paracetamol a karmienie piersią – zalecane dawki leku
Dawka paracetamolu a karmienie piersią niemowląt to bardzo ważna kwestia. Matka powinna przyjmować możliwie najmniejszą dawkę zmniejszającą ból i gorączkę, przez możliwie najkrótszy okres. Standardowe leki dostępne w aptece bez recepty, znane jako OTC (z ang. over-the-counter drug), w zawierają 500 mg paracetamolu jednej tabletce. Powinno się go stosować w ilości do 4 g na dobę (dawkę 1 g można powtarzać co 6 godziny).
Na podstawie zażywanej dawki leku możliwe jest określenie względnej dawki przyjmowanej przez karmione dziecko (ang. relative infant dosage, RID). Wartość RID poniżej 10% uznaje się za bezpieczną. Naukowcy potwierdzili, że paracetamol przenika do mleka matki, ale ilość leku, jaka może się w nim znajdować, jest tak niska, że uznano ją za nieszkodliwą dla dziecka. Do jego organizmu dociera niespełna 1% paracetamolu przyjmowanego przez matkę.
Paracetamol a karmienie piersią – działanie niepożądane
Paracetamol a karmienie piersią noworodka czy niemowlaka to relacja, która, mimo że została uznana za bezpieczną, wymaga od matki bacznego obserwowania dziecka. Gdy zauważy się u malca: wysypkę, biegunkę, nadmierne ulewanie, zmiany w dotychczasowych zwyczajach i zachowaniu oraz inne niepokojące objawy, należy niezwłocznie zaprzestać stosowania leku i skonsultować się z lekarzem.
Specjaliści donoszą, że na chwilę obecną nie wykazano ani nie zarejestrowano niekorzystnego wpływu przyjmowanego przez mamę paracetamolu na zdrowie karmionego dziecka. Ponadto środek ten charakteryzuje się wysokim profilem bezpieczeństwa dla ciężarnych i daje mniej działań niepożądanych niż NLPZ, nie wykazuje działania teratogennego oraz toksycznego na płód i nie zwiększa ryzyka poronienia, porodu przedwczesnego oraz śmierci płodu.
Bibliografia:
1. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Rekomendacje dotyczące postępowania przeciwbólowego w ginekologii i położnictwie. Leczenie bólu u kobiet ciężarnych, rodzących oraz w połogu, „Ginekologia Polska”, 2008, 79, s. 567-577.
2. Kamińska E., Stosowanie leków a karmienie piersią, „Pediatria po Dyplomie”, 2011, 15, s. 77-85.
3. Kowol-Trela K., Mijas J., Nehring-Gugulska M., Czy mleko matki zawsze jest bezpieczne dla dziecka? Farmakoterapia matki karmiącej, „Postępy Nauk Medycznych”, 2017, XXX(09), s. 500-504.
