Zgodnie z definicją niewydolność wielonarządowa to (potencjalnie) odwracalna niewydolność dwóch lub kilku narządów bądź układów.
Niewydolność wielonarządowa (MODS - Multiple Organ Dysfunction Syndrome) dzieli się na pierwotną oraz wtórna. Pierwotna niewydolność wielonarządowa pojawia bezpośrednio po zadziałaniu czynnika uszkadzającego. Wtórna niewydolność wielonarządowa bardzo często wywoływana jest specyficzną reakcją organizmu na stan zapalny.
Niewydolność wielonarządowa - przyczyny
Niemal w 90 proc. przypadków za niewydolność wielonarządową odpowiada sepsa. Dlaczego tak się dzieje? Na to pytanie lekarze nie potrafią udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Zdaniem specjalistów kluczowe znaczenie mogą mieć czynniki genetyczne.
U osób z niewydolnością wielonarządową neutrofile zaczynają się łączyć ze śródbłonkiem naczyń. W konsekwencji do przestrzeni śródmiąższowej przedostają się poszczególne komórki krwi, co prowadzi do uszkodzenia narządu.
Jednocześnie aktywują się czynniki odpowiedzialne za krzepnięcie krwi, co prowadzi do powstania małych zakrzepów. Zatory zaczynają pojawiać się także w żyłach, co prowadzi do spadku ciśnienia tętniczego. To wszystko skutkuje niedotlenieniem tkanek i postępującym uszkodzeniem narządów.
Co to jest sepsa? Dowiesz się tego z filmu:
Niewydolność wielonarządowa - objawy
U ogromnej większości pacjentów uszkodzeniu ulegają płuca. Do niewydolności narządu prowadzą:
- aspirację treści żołądkowej;
- inhalację toksyn lub dymu;
- uraz klatki piersiowej.
Bezpośrednia przyczyną niewydolności płuc mogą być:
- krążenie pozaustrojowe;
- rozległe urazy lub zwiększony wysiłek oddechowy i uszkodzenie przepony.
Aby zminimalizować szkody chorym podaje się leki i stosuje mechaniczną wentylację. Jeśli uszkodzeniu uległ układ krążenia z powodu niedotlenia może dojść do rozwoju kwasicy metabolicznej. Natomiast zmniejszona pojemność minutowa serca może doprowadzić do splątania oraz wywołać tachykardia. Uszkodzenie nerek zwiększa śmiertelność od 40 - 70 proc. Jeśli niewydolność dotyczy układu pokarmowego u pacjentów obserwuje się przede wszystkim biegunki. Przy uszkodzeniu układu nerwowego pojawiają się zaburzenia świadomości, encefalopatia oraz obrzęk mózgu.
Niewydolność wielonarządowa - leczenie
Postępowanie zależy przede wszystkim od stopnia uszkodzenia. Niewydolność każdego kolejnego narządu zmniejsza prawdopodobieństwo przeżycia o 15 proc. Szacuje się, że aż 1/3 pacjentów z niewydolnością wielonarządową umiera w ciągu 48 godzin, a w przeciągu dwóch tygodni - aż 80 proc. chorych.
Szansę chorego na przeżycie znacząco zmniejszają ostry przebieg choroby, kwasica, podeszły wiek, zakażenie drobnoustrojami opornymi oraz upośledzona reakcja immunologiczna.
Osoby, które przeżywają, wymagają przedłużonej i intensywnej opieki oraz rehabilitacji. Statystyki pokazują, że zaledwie połowa chorych po półrocznej rehabilitacji powraca do swojej zwykłej aktywności.
Jak działa układ oddechowy? Dowiesz się tego z filmu:
