Niedosłuch w klasyfikacji ICD 10 (w międzynarodowej klasyfikacji chorób) mieści się pod numerami H90-H91. Niedosłuch polega na upośledzeniu zmysłu słuchu, czyli zaburzeniu odbierania dźwięków ze środowiska zewnętrznego. Niekiedy do niedosłuchu dołączają się inne objawy jak uczucie zatkanego ucha, bóle głowy, zawroty głowy, szumy uszne. Niedosłuch może mieć różny stopień, ale również może być typu przewodzeniowego, mieszanego bądź odbiorczego. Niedosłuch może ostatecznie przerodzić się w całkowitą głuchotę.
Mechanizm niedosłuchu
Narząd słuchu to bardzo skomplikowany narząd zmysłu. Za odbiór dźwięków ze środowiska zewnętrznego odpowiada małżowina uszna, która odbiera drgania powietrza jako fale dźwiękowe. Przewodzi je do błony bębenkowej, która wprawiona w drgania, przenosi dźwięk na kolejne struktury ucha środkowego, czyli na kosteczki słuchowe. Ostatecznie dźwięk dociera do ucha wewnętrznego, z którego za pośrednictwem wyspecjalizowanych rzęsek słuchowych dźwięk może wędrować dalej pod postacią impulsów nerwowych do mózgu. Dlatego też rodzaje niedosłuchu zależą od tego, jakie struktury ulegną upośledzeniu. Wyróżnia się:
- niedosłuch przewodzeniowy – zaburzenie w części odpowiedzialnej za przewodzenie dźwięku. Charakteryzuje się gorszym słyszeniem niskich dźwięków, stąd lepiej będą słyszeć kobiety niż mężczyzn, a dodatkowo, lepiej takie osoby wychwytują dźwięk w hałasie;
- niedosłuch odbiorczy – polega na uszkodzeniu elementów wchodzących w skład ucha wewnętrznego jak i przewodzenia impulsów nerwowych do mózgu. Zdecydowanie lepiej takie osoby słyszą niskie tony, a więc głos męski, a także gorzej słyszą w hałasie. Niedosłuch odbiorczy niejednokrotnie współistnieje z dodatkowymi objawami jak szumy uszne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi;
- niedosłuch może mieć także charakter mieszany. Oznacza to, że chory ma uszkodzone struktury ucha zewnętrznego jak i wewnętrznego.
Zobacz film i dowiedz się czym jest higiena słuchu:
Zaburzenia słuchu mogą być jednostronne lub obustronne, jak również dzieli się je pod względem czasu w jaki się rozwijały. Ponadto niedosłuch dzieli się według ciężkości. Wyróżnia się lekki niedosłuch, który jedynie utrudnia odbiór cichych dźwięków. Umiarkowany niedosłuch oznacza upośledzenie słyszenia dźwięków zarówno cichych, jak i tych o średnim natężeniu. Głęboki niedosłuch znacznie upośledza funkcjonowanie chorego, który właściwie jest wstanie usłyszeć jedynie bardzo głośne dźwięki. Głuchota natomiast oznacza całkowity brak słuchu.
Przyczyny niedosłuchu
Niedosłuch może mieć wiele przyczyn, choć najczęściej kojarzony jest z wiekiem. Niedosłuch w starszym wieku to naturalny proces. Jednak zaburzenie to, choć w innym mechanizmie, może powstać w każdym wieku. Wiek powoduje degenerację struktur odpowiedzialnych za prawidłowe przewodzenie i odbiór dźwięku. Najczęściej pojawia się obustronnie. Jest to poważny problem nie tylko osobniczy, ale również społeczny, gdyż chory staje się niewydolny społecznie i polega swego rodzaju izolacji. Niedosłuch jednak może także dotknąć dzieci i tu przyczyny najczęściej są wrodzone. Niedosłuch u dzieci czy młodych osób może być także konsekwencją uszkodzenia słuchu. Coraz częściej można spotkać się niedosłuchem u młodych osób wynikającego z przewlekłego hałasu, z którym mają styczność w szkole, poza szkołą, na koncertach czy poprzez bardzo głośne słuchanie muzyki. Zdarza się, że uszkodzenie słuchu jest wynikiem nagłego urazy akustycznego, kiedy dochodzi do zadziałania nagłego hałasu. U osób nurkujących na dużych głębokościach, może także dojść do urazu ciśnieniowego słuchu.
Niedosłuch przewodzeniowy wynika najczęściej z takich stanów, jak:
- zapalenie ucha środkowego, zewnętrznego,
- wady wrodzone,
- schorzenia kosteczek słuchowych,
- ciało obce w przewodzie słuchowym,
- woskowina w uchu,
- uszkodzenie błony bębenkowej.
Niedosłuch typu odbiorczego ma inne przyczyny:
- leki o działaniu uszkadzającym słuch,
- zaburzenie ukrwienia ucha wewnętrznego,
- powikłanie radioterapii,
- zakażenia wirusem różyczki, grypy czy świnki.
Jak chronić słuch dziecka? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Niedosłuch – co robić?
Niedosłuch stanowi bardzo poważny problem upośledzający życie chorych. Coraz młodsze osoby narażone są na coraz większy hałas, tym samym coraz częściej dochodzi do uszkodzenia słuchu już u najmłodszych pacjentów. Właściwe badania diagnostyczne pozwalają na wczesne wykrycie przyczyny i ograniczenie niedosłuchu, choć nie każda przyczyna jest odwracalna. Są oczywiście przyczyny, które można zlikwidować, uzyskując znaczącą poprawę słuchu. Jeśli przyczyna jest przewodzeniowa, pojawia się korek woskowinowy w uchu, należy go usunąć. Czasami konieczne jest skorzystanie z aparatów słuchowych, czyli specjalnych urządzeń pozwalających poprawić głośność odbieranych dźwięków. Czasami konieczne jest wszczepienie implantów ślimakowych.
