Pasożyty w układzie pokarmowym człowieka mogą dawać bardzo różne objawy. Począwszy od lekkiego bólu brzucha przez nudności, a także biegunki, problemy skórne, częste migreny, zaburzenia układu nerwowego i immunologicznego. Wszystko zależy od rodzaju pasożyta, który zasiedli nasz organizm.
Jakie pasożyty atakują nas najczęściej?
Przede wszystkim owsiki, które wbrew obiegowej opinii nie są problemem tylko małych dzieci. Bardzo często zdarza się, że chory malec „przekazuje” pasożyty całej rodzinie. Do najczęstszych objawów owsicy należy uczucie świądu w okolicy odbytu. Chorzy bardzo często są rozdrażnieni, mają problemy z koncentracją, bóle brzucha i głowy. Może także pojawić się zgrzytanie zębami.
Ogromnym zagrożeniem dla człowieka może być zakażenie tasiemcem. Pasożytem można się zarazić m. in. poprzez spożywanie surowego mięsa. Do najbardziej charakterystycznych objawów zarażenia należą:
Tasiemiec nieuzbrojony może rozwijać się bardzo długo nie dając żadnych objawów. Badaniem, które pozwala na wykrycie pasożyta jest badanie kału.
Jeśli do organizmu człowieka trafi tasiemiec uzbrojony może dojść do rozwoju wągrzycy. W tym przypadku tasiemiec wydostaje się z układu pokarmowego i zagnieżdża np. w mózgu, oku, mięśniach lub w innych narządach wewnętrznych. Tasiemiec w tych miejscach tworzy wągry, mogące przetrwać w tkankach wiele lat, a następnie ulec zwapnieniu i obumarciu.
Na wasze pytania o choroby pasożytnicze odpowiadała dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog i ekspert programu 36,6 °C.
Dr n. med. Karolina Mrówka na co dzień jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Jest autorką rozprawy doktorskiej nt. rozpoznawania i leczenia malarii. Specjalizuje się w zakresie medycyny morskiej i tropikalnej. Jest asystentem w Katedrze i Klinice Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych w Poznaniu. Od wielu lat współuczestniczy w przygotowaniu kursów doskonalących dla studentów medycyny, lekarzy, misjonarzy, podróżników i żołnierzy dotyczących zapobiegania, diagnostyki i leczenia chorób egzotycznych oraz szczepień ochronnych wymaganych i zalecanych w ruchu międzynarodowym. Jest także członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Lekarzy dla Podróżujących (IAMAT) w Toronto.
Drogi Użytkowniku serwisu zdrowie.tvn.pl pamiętaj, że jeśli zamieszczasz wypowiedź, zarówno w formie komentarza jak i wymiany zdań w trakcie czatu, zawierającą dotyczące Cię informacje, to tym samym upubliczniasz informacje mogące zawierać twoje dane osobowe w tym np. dane o Twoim stanie zdrowia.
Korzystanie z czatu odbywa się na zasadach określonych w regulaminie serwisu zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczenie usług drogą elektroniczną.
Czat z ekspertem ma charakter edukacyjny i nie zastępuje wizyty u lekarza. Jeśli masz jakiekolwiek pytania i wątpliwości związane ze swoim stanem zdrowia, omów je ze swoim lekarzem.
Co można zrobić, aby uniknąć zakażenia pasożytami? Może można coś przyjmować profilaktycznie?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Najlepszym sposobem zapobiegania chorobom pasożytniczym jest unikanie czynników ryzyka i przestrzeganie zasad higieny: częste mycie rąk (szczególnie po kontakcie ze zwierzętami, przed posiłkiem i po wyjściu z toalety), unikanie spożywania surowego mięsa ( w tym dziczyzny) i niemytych owoców i warzyw. Informacje o sposobie ochrony przed chorobami pasożytniczymi nabywanymi w czasie egzotycznej podróży można uzyskać w gabinecie lekarza medycyny tropikalnej.
Jakie są objawy i powikłania zarażenia pasożytem lamblia?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
W większości przypadków pacjenci z lambliozą nie mają żadnych objawów, co bardzo utrudnia diagnostykę. Przy masywnej inwazji najbardziej charakterystycznymi objawami są luźne wypróżnienia, bóle brzucha, utrata masy ciała. Spektrum objawów lambliozy jest bardzo duże i objawy mogą być niespecyficzne, dlatego warto zgłosić się do lekarza parazytologa, który zleci badania laboratoryjne, które potwierdzą zarażenie. U niektórych pacjentów mogą pojawić się groźne powikłania w postaci zapalenia dróg żółciowych, wyniszczenia, nietolerancji laktozy, zespołu jelita drażliwego, a nawet reaktywne zapalenie stawów.
Popularne od jakiegoś czasu badanie tzw. żywej kropli krwi ponoć doskonale wykrywa pasożyty. Czy to prawda i czy faktycznie warto je robić?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Jest to zdecydowanie fałsz i szarlataneria. Ta metoda nie jest rekomendowana przez żadne ośrodki. W każdym przypadku podejrzenia choroby pasożytniczej konieczna jest konsultacja u lekarza parazytologa, który zleci odpowiednie badania.
Czy obróbka termiczna mięsa zabija wszystkie pasożyty?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Gotowanie, smażenie, pieczenie zabija wszystkie pasożyty. Złota zasada WHO - obierz ze skórki, ugotuj lub usmaż - ma zastosowanie na całym świecie.
Dziecko ma owsiki. Jak możemy się chronić? Możemy coś wziąć, żeby nie zachorować?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
W przypadku stwierdzenia owsicy u jednego z członków rodziny pozostali członkowie rodziny powinni być przebadani i najprawdopodobniej leczeni w kierunku owsicy. Stosowanie środków zapobiegawczych, tj, częste zmiany pościeli, prasowania odzieży zmniejsza ryzyko rozwoju choroby, ale nie daje żadnej gwarancji.
Czy można jakimiś domowymi sposobami pozbyć się pasożytów? Podobno pestki dyni są polecane przy takich problemach.
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
W przypadku jakiegokolwiek podejrzenia choroby pasożytniczej trzeba zgłosić się do specjalisty, który wykona badania, które jednoznacznie stwierdzą, czy choroba pasożytnicza występuje czy też nie. Jeżeli wyniki badań potwierdzą chorobę pasożytniczą należy zastosować leki przeciwpasożytnicze, a stosowanie naturalnych metod takich jak jedzenie pestek dyni jest jedynie uzupełnieniem właściwego leczenia.
Pasożyty z mięsa - czy faktycznie jedząc surowe mięso narażamy zdrowie? Czy warto podawać psu surowe mięso? Czy zamrożenie go i rozmrożenie i dopiero zjedzenie daje nam jakąś ochronę?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Zamrażanie zabija niektóre pasożyty. Mięso musi przebywać długo w niskiej temperaturze i odpowiednio długo. Zbyt szybkie rozmrożenie mięsa może sprawić, że pasożyty przetrwają. Psy można karmić surowym mięsem pod warunkiem, że jest sprawdzone.
Pasożyty z zagranicy - co możemy przywieźć z egzotycznych wczasów i jak się zabezpieczyć na wyjazd do Azji, Australii, Afryki czy Ameryki Południowej?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Jeśli zagrożeń zdrowotnych w trakcie podróżowania po tropikach jest dużo do najczęstszych należą malaria, denga, zika, leichmanioza, ameboza (tzw. zemsta faraona) . Ryzyko zachorowania jest różne w zależności od regionu, dlatego każdy podróżny powinien wybrać się do specjalisty, który zaleci indywidualne dobrane środki ochronne.
Zna pani książkę Kathleen McAluiffe o pasożytach kontrolujących ludzkie umysły? Czy to prawda?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Niektóre pasożyty mogą "kontrolować" nasze zachowanie, ale dzieje się to tylko w sytuacji gdy docierają do ośrodkowego układu nerwowego. Takie przypadki są rzadkością. Ryzyko zajęcia mózgu dotyczy toksokarozy, bąblowicy, wągrzycy i w przypadku osób z osłabioną odpornością (np. wirusem HIV) toksoplazmozy. W przypadku dotarcia pasożyta do ośrodkowego układu nerwowego mogą pojawić się dolegliwości neurologiczne takie jak bóle głowy, padaczka oraz zmiany zachowania.
Jakie pasożyty można złapać od domowych zwierząt? Kota, psa? Jak ważne jest odrobaczanie domowych zwierząt i na co zwrócić uwagę - jak pasożyty mogą się do nas dostać np. z kuwety?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Najczęściej występujące to glista psia lub kocia, które wywołują toksokarozę oraz toxoplasma gondii, która wywołuje toskoplazmozę. Zarażone zwierzęta wydalają postaci inwazyjne pasożytów z kałem, które po dostaniu się do naszego jelita wywołują inwazję. Aby uniknąć problemów dobrze jest odrobaczać psa lub kota cztery razy do roku.
Jak można zarazić się tasiemcem? To wcale nie jest łatwe, prawda? Jak wygląda taki cykl rozwoju pasożyta i jak to się ma do tabletek na odchudzanie z tasiemcem właśnie?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Jest wiele gatunków tasiemców. Tymi najczęściej występującymi zarażamy się poprzez zjedzenie surowej wołowiny lub wieprzowiny. Polskie mięso jest kontrolowane na obecność tasiemców, tym samym zagrożenie zarażenia nie jest duże, ale występuje. Po zjedzeniu surowego mięsa do naszego jelita dostaje się larwa, która w naszym jelicie cienkim po upływie ok. 2 miesięcy osiąga dojrzałość i zaczyna wywoływać dolegliwości jelitowe. Zarażony człowiek wydala z kałem człony albo jaja tasiemca, które zostają zjedzone przez żywiciela pośredniego, czyli krowę albo świnię. Po dostaniu się do jelita z jaja pasożyta wykluwa się larwa. Ta następnie trafia do mięśni zwierzęcia, czyli mięsa, które spożywamy.
Leki na odrobaczanie ludzi są dostępne bez recepty. Raz do roku odrobaczam się, tak na wszelki. Czy słusznie? Mam w domu zwierzęta, robię to profilaktycznie, kiedyś leki były na receptę, wypisywał mi je lekarz rodzinny i nie miał zastrzeżeń.
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
To są praktyki nie aktualne i nie rekomendowane przez lekarzy specjalistów. Dlatego w każdym przypadku podejrzenia choroby pasożytniczej należy udać się do specjalistycznie poradni niż brać leki na odrobaczanie, które mogą wywołać więcej szkody. Kupowanie leków na własną rękę jest niebezpieczne. Leki powinny być przyjmowane tylko wtedy kiedy jest taka potrzeba i zakupione w aptece, wtedy mamy pewność, że zadziałają.
Jakie badania należy zrobić, aby wykryć pasożyty. Niektóre z nich wychodzą tylko podczas badań krwi, inne tylko z kału. Mogłaby pani przybliżyć temat i zalecić badania profilaktyczne?
dr n. med. Karolina Mrówka, parazytolog kliniczny
Wszystko zależy od czynnika ryzyka. Są dziesiątki badań z kału i z krwi, które można zlecić, każde podejrzenie infekcji pasożytniczej wymaga konsultacji u lekarza parazytologa (podanie parazytologiczne - poradnie chorób zakaźnych). Jeśli nie była Pani w krajach tropikalnych to warto wykonać badanie ELISA w kierunku toksokarozy (przeciwciała IgG w krwi) i badanie kału na obecność rodzimych pasożytów jelitowych (glista ludzka, tasiemiec, włosogłówka ludzka i Giardia intestinalis).
