Przyczyny nadżerki to infekcje, podrażnienia oraz stany zapalne dróg rodnych. Chorobę może wywołać też stosowanie tabletek antykoncepcyjnych oraz hormonalnej terapii zastępczej. Ryzyko nadżerki zwiększa się też w ciąży.
Nadżerka szyjki macicy – najważniejsze informacje
Nadżerka szyjki macicy to choroba, która dotyczy co czwartą kobietę w wieku od 25 do 35 lat. Oznacza obszar zmieniony chorobowo, któremu towarzyszy ubytek tkanki nabłonkowej. Wykrywa się ją w badaniu kolposkopowym. Na wyniku badania przy nadżerce widoczne są plamy o intensywnie czerwonym kolorze. Wyróżnia się dwa rodzaje schorzenia, które są zależne od przyczyn oraz mechanizmu jego powstania.
Nadżerka rzekoma, czyli ektopia, to najczęściej występujący rodzaj schorzenia. Powstaje, kiedy nabłonek wielowarstwowy płaski, który pokrywa część pochwową szyjki macicy, jest zastępowany przez nabłonek gruczołowy walcowaty, który wyściela jej kanał. Pojawia się np. w ciąży i towarzyszy mu krwawienie. Najczęściej jednak można go zaobserwować u dojrzałych kobiet. Niekiedy zdarza się, że choroba dotyka nastolatki znajdujące się w okresie pokwitania. Nadżerka rzekoma charakteryzuje się nieregularnością i ma żywy czerwony kolor zwany erytroplakią. Zmiany są zlokalizowane w okolicy ujścia zewnętrznego kanału szyjki macicy. Pojawia się na skutek zmian hormonalnych, które towarzyszą cyklowi menstruacyjnemu. Często występuje u pań, które poroniły, niedawno urodziły dziecko bądź stosują antykoncepcję hormonalną. Większość przypadków ektopii nie wymaga leczenia, ponieważ nie jest stanem patologicznym.
Jak leczyć nadżerkę szyjki macicy? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Drugi rodzaj nadżerki to tzw. nadżerka prawdziwa, inaczej właściwa. Jej cechy charakterystyczne to ubytek nabłonka znajdującego się na szyjce macicy. Zazwyczaj pojawia się w wyniku zaawansowanych stanów przedrakowych bądź rakowych lub w przebiegu przewlekłych stanów zapalnych. Nadżerka właściwa może rozwinąć się w procesie nowotworowym, jednak nie stanowi jego przyczyny.
Nadżerka szyjki macicy – objawy
U większości kobiet nadżerka szyjki macicy przebiega bezobjawowo. Objawy pojawiają się, jeśli zajmuje ona duży obszar. Z reguły współwystępuje ze stanem zapalnym. Pojawiają się wtedy duże ilości upławów o nieprzyjemnym zapachu. Niekiedy zmieniają one pH pochwy z kwaśnego (3,8-4,5) na zasadowe. Powoduje to rozwój nieprawidłowej flory bakteryjnej w obrębie narządów rodnych. Kobieta chora na nadżerkę może też dostać krwawienia podczas współżycia seksualnego bądź po jego zakończeniu. Nadżerkę bezobjawową można rozpoznać w trakcie badania ginekologicznego przez oglądanie szyjki macicy za pomocą wziernika.
Nadżerka szyjki macicy – leczenie
Bezobjawowe nadżerki z prawidłowym wynikiem badania cytologicznego nie wymagają leczenia. W pozostałych przypadkach sposób leczenia jest dobierany indywidualnie. Zależy m.in. od wielkości zmian w nabłonku, wieku pacjentki oraz planów dotyczących macierzyństwa lub jego braku. Przed rozpoczęciem decyzji i wyboru dotyczącego rodzaju terapii należy przeprowadzić badanie kolposkopowo-cytologiczne, aby wykluczyć zmiany przednowotworowe. Zalecane jest też badanie flory bakteryjnej pochwy, czyli biocenoza. Jeśli nadżerce rzekomej towarzyszy obfite wydzielanie śluzu powodujące krwawienia kontaktowe bądź powracające infekcje należy usunąć zmianę.
Do leczenia nadżerki można zastosować np. krioagulację. Polega na wymrożeniu zmian ciekłym azotem. Zabieg trwa około 2-6 minut. Gojenie rany zajmuje od 4 do 6 tygodni i może przebiegać z wodnistymi upławami. Po zabiegu pozostaje niewielka, elastyczna blizna nie utrudniająca ewentualnego porodu w przyszłości. Jeśli nadżerka ma duże rozmiary, może pojawić się konieczność powtórzenia krioagulacji. Kolejnym sposobem leczenia ektopii jest koagulacja chemiczna. Do jej przeprowadzenia stosuje się preparat powodujący martwicę komórek tworzących nadżerkę. Należy go nałożyć na zmienione chorobowo miejsca. Leczenie trwa około 2 tygodni. Koagulację chemiczną przeprowadza się u pacjentek mających niewielkie nadżerki.
Następna metoda leczenia zmian na szyjce macicy to fotokoagulacja. Polega ona na zniszczeniu komórek nabłonka tworzących nadżerkę przy użyciu lasera. Zabieg trwa jedynie kilka sekund i jest zupełnie bezbolesny. Dzięki niemu można bardzo precyzyjnie usunąć zmienione tkanki. Fotokoagulacja nie pozostawia blizn, dlatego zalecana jest młodym kobietom, które dotąd nie rodziły.
Elektrokoagulacja, tzw. wypalanie, to zniszczenie nieprawidłowych tkanek nabłonka przy użyciu iskry elektrycznej. Metoda ma dużą skuteczność, ale także wiele wad, dlatego stosuje się ją coraz rzadziej. Zabieg trwa około 3-4 minuty, ale jest nieprzyjemny. Gojeniu, które trwa około 4 tygodni towarzyszą brzydko pachnące upławy. Po elektrokoagulacji pozostają nieelastyczne i trwałe blizny. Ta metoda z reguły nie jest stosowana u pań, które dotąd nie rodziły.
Ostatni sposób usuwania nadżerki to elektrokonizacja. Wykorzystuje się ją przy bardzo dużych nadżerkach w przypadku istnienia prawdopodobieństwa zmian przednowotworowych. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym przy użyciu tzw. noża elektrycznego. Wycina się nim fragment szyjki macicy, który następnie jest poddawany badaniu histopatologicznemu. Po zabiegu nie można używać tamponów przez 2-3 miesiące. Należy też zaniechać współżycia przez 3-4 tygodnie. Elektrokonizacja nie jest stosowana u kobiet, które nie rodziły.
