Objaw Fromenta jest dowodem na zaburzone funkcjonowanie układu nerwowego obwodowego w kończynie górnej i może stanowić sygnał o rozwiniętej neuropatii w przebiegu dystalnej części kończyny. Objaw Fromenta występuje najczęściej w zespole rowka nerwu łokciowego, zwanego również zespołem kanału łokciowego bądź zespołem cieśni nerwu łokciowego.
Test Fromenta
Test Fromenta, zwany również papierowym lub gazetowym, jest metodą badania mięśnia przywodziciela kciuka. Test Fromenta wykonuje się w diagnostyce zmian chorobowych nerwu łokciowego – w jego trakcie pacjentowi poleca się trzymanie kartki papieru między kciukiem a palcem wskazującym, a osoba badająca usiłuje wyciągnąć papier spomiędzy palców pacjenta.
Ujemny objaw Fromenta
W sytuacji zachowanej równowagi mięśniowo-nerwowej ręki w czasie próby chwytu szczypcowego staw śródręczno-paliczkowy ustawiony jest w niewielkim fizjologicznym zgięciu dzięki pracy mięśni zginaczy kciuka i przywodziciela kciuka względem kłębu dłoni. Harmonijna współpraca wszystkich elementów utrzymuje odpowiednie napięcie aparatu wyprostnego kciuka.
Jeśli mięsień przywodziciel kciuka nie został zmieniony chorobowo, w trakcie testu Fromenta kciuk utrzymuje kartkę papieru w wyproście, czyli leżąc na płasko.
Dodatni objaw Fromenta
Objaw Fromenta jest odpowiedzią na test. W przypadku dodatniego objawu Fromenta dochodzi do zgięcia stawu międzypaliczkowego kciuka, czyli dystalnego paliczka, podczas kiedy badający próbuje wyciągnąć kartkę.
Objaw Fromenta to bezwiedna, bezwarunkowa reakcja organizmu, wykorzystująca zjawisko kompensacji do utrzymania papieru, angażująca do wykonania zadania inne mięśnie ręki.
Osłabiony mięsień przywodziciela kciuka w wyniku zaburzonego unerwienia uniemożliwia trzymanie przedmiotu chwytem szczypcowym. Za odruch zgięcia paliczka odpowiedzialny jest mięsień długi kciuka, który przejmuje rolę dominującego mięśnia w ruchu i próbuje ustabilizować kciuk. W konsekwencji zaburzenia przewodnictwa nerwowego wynikiem jego pracy jest zgięcie w stawie międzypaliczkowym.
Objaw Fromenta jest efektem wtórnej niestabilności śródręczno-paliczkowej kciuka, widocznym szczególnie u osób z hiper ruchomością stawów oraz w sytuacjach, gdy nerw łokciowy zaopatruje większą część mięśnia zginacza długiego i krótkiego kciuka.
Na obraz kliniczny objawu Fromenta składa się również osłabienie zginania i przywodzenia nadgarstka, a także przywodzenia i odwodzenia palców, zgięcie IV i V palca oraz upośledzenie funkcji odwodzenia małego palca. Ręka przybiera kształt tzw. „ręki szponiastej”.
Dodatni objaw Fromenta wskazuje na zespół kanału łokciowego
Zespół kanału łokciowego
Zespół kanału łokciowego jest drugą po zespole cieśni kanału nadgarstka najczęściej diagnozowaną mononeuropatią w wyniku ucisku nerwu obwodowego kończyny górnej.
Zespół kanału łokciowego wywołany jest przez zwężenie kanału łokciowego, we wnętrzu którego przebiega nerw łokciowy. Przyczyną ograniczenia światła kanału i drożności włókien nerwowych nerwu są m.in. mikrourazy struktur stawu łokciowego, urazy mechaniczne, blizny pooperacyjne, guzy, torbiele i zmiany nowotworowe oraz stany zapalne i zmiany zwyrodnieniowe tkanek stawowych łokcia.
Zespół kanału łokciowego objawia się parastezjami ręki, nasilonymi podczas zginania kończyny w łokciu, upośledzenie ruchów manipulacyjnych dłoni, ograniczeniem pracy palców oraz szponiastym ustawieniem dłoni, tzn. nadmiernym wyprostem palca IV i V w stawach śródręczno-paliczkowych i zgięciem w stawach międzypaliczkowych bliższych, a V palec ustawiony w odwiedzeniu. Ponadto, stwierdza się dodatni objaw Fromenta.
Jak działa układ nerwowy? Dowiesz się tego z filmu:
Leczenie objawu Fromenta
Leczenie objawu Fromenta, polega na eliminowaniu przyczyn zaburzenia pracy nerwu łokciowego w przebiegu leczenia zachowawczego i operacyjnego.
- Leczenie zachowawcze skupia się na odpoczynku i unikaniu długotrwałych pozycji statycznych oraz dynamicznej pracy ze zgiętymi łokciami. Ponadto fizykoterapia i rehabilitacja ruchowa rozluźniają napięte mięśnie i wzmacniają osłabione struktury stawu łokciowego.
- Leczenie operacyjne ma na celu odciążenie nerwu łokciowego z uścisku. Zabieg chirurgiczny przynosi szybką i znaczącą poprawę stanu zdrowia łokcia i ręki.
Profilaktyka objawu Fromenta
Profilaktyka stanowi jednocześnie element leczenia objawu Fromenta i polega na:
- leczeniu przyczynowym schorzenia podstawowego, tzn. pierwotnego źródła powstania objawu Fromenta, np. stanu zapalnego łokcia;
- utrwalaniu prawidłowych nawyków postawy, ergonomicznej pracy i odpoczynku; modyfikacji codziennych aktywności domowych odciążających łokcie i ręce;
- zwiększeniu częstotliwości badań profilaktycznych oraz obserwacji sygnałów ze strony organizmu w okolicy kończyn górnych.
