Mioklonie pojawiają się w postaci epizodycznych skurczów mięśni lub ich serii. Najczęściej mają miejsce czasie snu, wysiłku fizycznego, a nawet czkawki i wówczas nie są powiązane z żadną chorobą. Mogą być jednak objawem niektórych chorób ośrodkowego układu nerwowego np. padaczki, hipoksji, encefalopatii lub pojawić się na skutek urazu.
Zryw miokloniczny – skurcze mięśni przed zaśnięciem (tzw. mioklonie przysenne)
Pojęcie zrywu mioklonicznego odnosi się do delikatnych skurczów mięśni, które często pojawiają się przed zaśnięciem. Cierpiący na tę dolegliwość często uskarżają się na towarzyszące skurczom uczucie spadania, które powoduje nagłe przebudzenie. Przyczyna zrywów mioklonicznych w trakcie zasypiania nie jest wyjaśniona. Poznano jednak mechanizm działania zaburzenia. Odpowiada za nie mózg, który wysyła do mięśni impulsy elektryczne. Zaobserwowano, że intensywność dolegliwości pogłębia się przy stanach lękowych, stresie i przemęczeniu.
Zaburzenie nie wpływa negatywnie na zdrowie i w większości przypadków nie wymaga pomocy medycznej. Jeżeli utrudnia proces zasypiania, polecane jest picie mieszanek ziołowych o uspokajającym i rozluźniającym działaniu, pod warunkiem, że nie występują żadne przeciwwskazania do ich spożywania.
Mioklonie powiek a padaczka miokloniczna
Mioklonie dotykają różnych części organizmu. Bardzo rzadką, uwarunkowaną genetycznie formą padaczki jest mioklonia powiek z napadami nieświadomości (tzw. zespół Jeavonsa), która ujawnia się w wieku dziecięcym. Jej charakterystycznym objawem jest bezwarunkowy ruch powiek, np. ich zaciskanie i częste mruganie. Napady mogą pojawić się kilka razy w ciągu dnia. Towarzyszy im wzmożona wrażliwość na światło.
Padaczka miokloniczna może występować też bez utraty świadomości, jako forma silnych i obustronnych skurczów mięśniowych, które mogą prowadzić do niekontrolowanych upadków. W łagodniejszej postaci objawia się niemal niezauważalnymi szarpnięciami, które często są traktowane jako niezgrabność podczas wykonywania niektórych czynności.
Łagodne mioklonie nocne, PMS i zespół niespokojnych nóg
Mioklonie nocne są nagłymi skurczami kończyn, zwłaszcza nóg, które przy intensywnym przebiegu często mylone są napadem padaczki. Dotykają przede wszystkim niemowląt i małych dzieci, objawiając się przede wszystkim w trakcie zasypiania.
Do tej samej grupy zalicza się syndrom PMS (ang. periodic movement of sleep), czyli okresowe ruchy w czasie snu, a także zespół niespokojnych nóg. Oba zaburzenia charakteryzują się powtarzającymi się ruchami kończyn dolnych.
Wszystkie rodzaje mioklonii powodują, że cierpiąca na nie osoba często się wybudza, a w dzień cierpi na zaburzenia koncentracji i drażliwość.
Mioklonie dzieli się również ze względu na miejsce ich powstawania:
- korowe – skurcze mięśni są szybkie i krótkotrwałe,
- podkorowe – ruchy są nieregularne i wolne,
- pniowe – bardzo szybkie i rytmiczne skurcze mięśni,
- rdzeniowe i idiopatyczne – mechanizm ich powstawania nie jest znany
Napady miokloniczne – przyczyny
Mioklonie mają bardzo różne przyczyny. Jeżeli występują u ludzi zdrowych, najczęściej w trakcie snu, nazywane są miokloniami fizjologicznymi, które nie wpływają na komfort codziennego funkcjonowania. Do tego typu mioklonii należy czkawka. Mogą występować na skutek chorób układu nerwowego i wówczas są określane jako mioklonie objawowe. Są wywołane na przykład przez: uszkodzenia i guzy rdzenia kręgowego, zespoły otępienne, encefalopatię zakaźną, hipoksję, neuroblastomę, toksoplazmozę, zatrucie lekami, uszkodzenie mózgu czy mocznicę.
Zobacz film i dowiedz się jak działa układ mięśniowy:
W medycynie definiuje się też mioklonie samoistne, czyli takie, które nie towarzyszą żadnej chorobie i są jedyną zdiagnozowaną dysfunkcją układu nerwowego – należą zwykle do przypadłości rodzinnych.
Diagnostyka przeprowadzana jest na podstawie wywiadu. Zaburzenia mogą wywoływać różnego rodzaju bodźce, jak ruch, światło czy dźwięk. Wykorzystuje się także tomografię komputerową i rezonans magnetyczny w celu wykluczenia innych chorób.
Jakie leczenie stosować, gdy pojawi się zryw miokloniczny?
Jeżeli zaburzenia mięśniowe występują na skutek innych chorób, leczenie powinno dotyczyć choroby, która je wywołuje. Jeżeli usunięte zostanie tzw. ognisko pierwotne, mioklonie najczęściej ustępują. W przypadku samoistnego typu schorzenia, którego przyczyny nie są znane, stosuje się leczenie objawowe, które zależy od rodzaju dolegliwości i stopnia ich nasilenia. W niektórych przypadkach można je całkowicie wyeliminować, jeśli przestrzega się zaleceń terapii, która opiera się na przyjmowaniu kwasu walproinowego, klonazepamu, prymidonu oraz piracetamu.
