Łożysko zaopatruje dziecko w pokarm i tlen z krwi matki. Pozwala na ewakuację zbędnych produktów przemiany materii i dwutlenku węgla. Łożysko po porodzie dziecka wydalone powinno być całkowicie z organizmu kobiety. W przypadku pozostania fragmentów narządu konieczna bywa ich ewakuacja podczas zabiegu wyłyżeczkowaniu jamy macicy. Pojawiła się moda na zdjęcia z narządem lub jedzenie go.
Co to jest łożysko?
Łożysko (z łac. placenta) to przejściowy narząd płodowy zbudowany z błony śluzowej macicy, czyli jej wyściółki i kosmówki (zewnętrznej błony płodowej). Jego wydalenie z organizmu kobiety następuje po urodzeniu dziecka, czyli podczas trzeciego etapu porodu, który określany jest jako łożyskowy lub popłodowy. Wydalenie łożyska zajmuje 5–30 minut i możliwe jest dzięki wcześniejszemu oddzieleniu narządu w wyniku działania skurczów i retrakcji (zmniejszanie powierzchni) macicy. Jeśli nie nastąpiło naturalne wydalenie łożyska lub podczas oczekiwania na jego urodzenie doszło do krwotoku, należy je usunąć ręcznie.
Jak wygląda łożysko po porodzie?
Łożysko jest zazwyczaj okrągłe, choć zdarzyć się mogą też narządy o nieregularnych kształtach. Dojrzałe osiąga około 35 cm średnicy i 2 cm grubości. Dzieli się na to od strony matki oraz dziecka. Narząd przylegający do ściany macicy od strony matki ma wyboistą i guzowatą powierzchnię. Z kolei jego struktura od strony dziecka jest zdecydowanie gładsza. Dodatkowo pośrodku łożyska z narządem połączona jest pępowina, w której powinny się znajdować żyła i dwie tętnice. Razem z błonami płodowymi i pępowiną łożysko tworzy tzw. popłód.
Pozostałości łożyska po porodzie - objawy
Z organizmu kobiety musi zostać wydalone całe łożysko. Zadaniem zajmującego się nią personelu medycznego jest sprawdzenie kompletności narządu. W przypadku pozostawienia fragmentów łożyska po porodzie następuje ich usunięcie w ramach zabiegu łyżeczkowania jamy macicy. Przed nim często podawane jest znieczulenie.
Pozostałości łożyska po porodzie objawiać się mogą przedłużającym się krwawieniem (powyżej 6 tygodni od porodu), pojawieniem się skrzepów, dużą ilością wydalanej krwi. Resztki łożyska po porodzie przyczynić się mogą do infekcji, co objawia się m.in.: podwyższoną temperaturą ciała, silnym bólem podbrzusza, upławami z jamy macicy, zbyt szybkim zanikiem ewakuacji odchodów połogowych w wyniku blokady ich odpływu.
Czytaj także: Przedwczesne odklejenie się łożyska – objawy, przyczyny i leczenie
Co się dzieje z łożyskiem po porodzie?
Co robi się z łożyskiem po porodzie? Ludzkie łożysko jest odpadem medycznym z opieki okołoporodowej. Narząd oddawany jest do spalarni odpadów medycznych, z którą szpital ma podpisaną umowę. Zatrzymanie łożyska możliwe jest wyłącznie w przypadku porodu w warunkach domowych. W niektórych kulturach funkcjonują ceremonie z wykorzystaniem łożyska po porodzie. Dziecka nie oddziela się od łożyska i nie przecina się pępowiny. Niemowlę przebywa w jego otoczeniu, dopóki nie uschnie i nie odpadnie. Zwolennicy takiego postępowania twierdzą, że zapewnia ono lepsze poznanie nowego członka rodziny. Jeszcze inni zakopują łożysko w ziemi celem uczczenia nowego życia, a po roku zasadza się tam drzewo lub kwiaty. Na Zachodzie pojawił się nowy trend – selfie z łożyskiem.
Jedzenie łożyska po porodzie
Wiele kontrowersji budzi zwyczaj jedzenia łożyska po porodzie. Zjawisko to fachowo określa się mianem placentofagii. Najczęściej przyjmuje się je po wysuszeniu i rozdrobnieniu w formie tabletek. Możliwe jest też wykorzystanie łożyska w kulinariach. Na wybranych stronach internetowych poświęconych rodzicielstwu znajdują się przepisy prezentujące różne sposoby przyrządzania łożyska np. gulasz czy koktajl.
Kobiety zjadające łożysko powołują się na jego wartości odżywcze. Dodatkowo ich zdaniem spożycie narządu zapobiegnie rozwojowi depresji poporodowej, zapewnia więcej energii czy ułatwi powrót do formy po porodzie. Propagatorzy jedzenia łożyska wskazują, że praktyka ta wspomaga laktację, zmniejsza zmęczenie, przyspiesza obkurczanie macicy, reguluje poziom hormonów. Brak jednak wiarygodnych dowodów naukowych na poparcie przywołanych tez.
Łożysko po porodzie a przemysł kosmetyczny
Na rynku dostępne są kosmetyki zawierające w swoim składzie wyciąg z łożysk. Zdaniem lekarzy to wyłącznie chwyt marketingowy. Preparaty te w żaden sposób nie wpłyną korzystnie na kondycję skóry.
Czytaj także: Łożysko – budowa, funkcje. Kiedy i gdzie powstaje?
Bibliografia:
1. H. Bartel, Embriologia, PZWL, Warszawa 2010.
2. W. Pschyrembel, J. W. Dudenhausen, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, PZWL, Warszawa 1997.
3. E. Ronin-Walknowska, T. Płonka, Zatrzymanie fragmentu tkanki łożyskowej po porodzie, [w:] „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, 2013, 6(2), s. 118–119.
