Leki przeciwzakrzepowe, nazywane w literaturze antykoagulantami, mają spowolnić lub całkowicie zatrzymać proces krzepnięcia krwi. Dzielą się na kilka grup i mają różny sposób działania np Inhibitory witaminy K.
Leki przeciwzakrzepowe – działanie i wskazania
Działanie leków przeciwzakrzepowych w zależności od ich rodzaju polega m.in. na hamowaniu zdolności płytek krwi do agregacji, uniemożliwiając w ten sposób tworzenie się niebezpiecznych zakrzepów. Substancje o tym działaniu są stosowane zapobiegawczo w terapii zatoru naczyniowego, udaru mózgu, ale także w leczeniu choroby niedokrwiennej serca oraz przewlekłego migotania przedsionków. Przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych konieczne jest po operacjach, po których wymagany jest okres rehabilitacji ze znacznym ograniczeniem ruchu, a także po zabiegach udrażniania żył, wszczepienia protez naczyniowych lub zastawek serca.
Powszechnie stosowane są w leczeniu chorób związanych z układem krążenia i jako profilaktyka zawału serca. Doustne leki przeciwzakrzepowe rozpuszczają także już istniejące w organizmie skrzepliny.
Należy pamiętać, że przyjmowane środki farmakologiczne działają na cały organizm, a leczenie wpływa na układ krzepnięcia. Dawki leków należy często ustalać indywidualnie.
Leki przeciwzakrzepowe a alkohol
Leki przeciwzakrzepowe nowej generacji nie wchodzą w interakcje z alkoholem, jeżeli nie jest on spożywany w zbyt dużych ilościach. Większość lekarzy uprzedza osoby przyjmujące doustne leki przeciwzakrzepowe, że nadużycia alkoholu może zwiększać ryzyko powikłań krwotocznych np. przez wzrost ryzyka uszkodzenia wątroby lub możliwości wystąpienia ryzyka krwawienia z przewodu pokarmowego.
Leki przeciwzakrzepowe nowej generacji – rodzaje
W Polsce dostępnymi na rynku doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi są przede wszystkim te, zawierające acenokumarol i warfarynę. Występują w różnych dawkach i pod różnymi nazwami, a ich zakup wymaga okazania recepty. Poszczególne substancje mogą różnić się czasem działania.
Na rynku jest dosyć duży wybór leków przeciwzakrzepowych. Wśród nich można wyróżnić kilka grup:
- antagonisty witaminy K, czyli wspomniana wcześniej warfaryna i acenokumarol,
- leki hamujące agregację płytek, np. klopidogrel, tiklopidyna, kwas acetylosalicylowy,
- inhibitory trombiny, np. dabigatran,
- heparyny, np. clexane, fraxiparine,
- rywaroksaban.
Niezależnie od nazwy leku należy przestrzegać zasad jego stosowania. Nie można dopuścić do przedawkowania, ponieważ zwiększa ono ryzyko krwotoku. Jeżeli przyjmowany lek jest w postaci tabletki, to w przypadku pominięcia godziny przyjęcia leku, należy połknąć tabletkę jak najszybciej, ale jeżeli minął dzień od przyjęcia wymaganej dawki, nie należy jej podwajać. Części z leków nie stosuje się jednak doustnie np. heparyny podaje się podskórnie lub dożylnie i również należy przestrzegać zaleceń lekarza.
Trzeba pamiętać również, że do leków nasilających działanie substancji przeciwzakrzepowych należą niemal wszystkie leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, z grupy NLPZ np. kwas acetylosalicylowy lub ibuprofen. Jedynym lekiem przeciwbólowym, który nie wchodzi w reakcję z lekami przeciwzakrzepowymi jest paracetamol. Ich działanie nasilają też niektóre antybiotyków.
Leki przeciwzakrzepowe bez recepty
Jest wiele leków przeciwzakrzepowych dostępnych bez recepty, których działanie jest słabsze, ale można je stosować w leczeniu schorzeń charakteryzujących się nadmierną krzepliwością krwi. Są to zawierające kwas acetylosalicylowy popularne Acard i Polocard, a także żele z heparyną działające wspomagająco w przypadku zakrzepicy żylnej i suplementy diety z wyciągami roślinnymi.
Leki przeciwzakrzepowe – skutki uboczne
Leki przeciwzakrzepowe należą do grupy, która może powodować wiele powikłań, ale ich stosowanie jest powszechne, ponieważ nie da się ich zastąpić. Niektóre z nich, zwłaszcza jeżeli nie są przestrzegane zasady ich bezpiecznego stosowania, prowadzą do niepożądanych skutków ubocznych, które wymagają leczenia szpitalnego.
Najczęstszym powikłaniem są krwawienia wewnętrzne, głównie z przewodu pokarmowego. Mogą towarzyszyć im ból, wymioty, biegunki, a także zaburzenia w pracy wątroby. Objawami przedawkowania doustnych leków przeciwzakrzepowych są także sporadyczne krwotoki z nosa, krwawienie z dziąseł, sińce powstające bez żadnego urazu, krew w moczu i krwiste stolce.
W trakcie leczenia przeciwzakrzepowego należy kontrolować stan krzepliwości krwi. W zależności od przyjmowanej substancji, wskazane jest kontrolowanie m.in. współczynnika INR (ang. international normalized ratio) – międzynarodowy współczynnik znormalizowany mówiący o zdolności krwi do krzepnięcia lub współczynnika APTT (ang. activated partial thromboplastin time), który mierzy się w przypadku stosowania heparyny.
