Antybiotyki to jedne z częściej przepisywanych leków. Choć leczą przede wszystkim infekcje bakteryjne, to są przepisywane także wtedy, gdy chorobę wywołał zupełnie inny patogen. Dlaczego tak się dzieje? Winni są zarówno pacjenci, jak i lekarze. Ci pierwsi często wymuszają przepisanie takiego leku, a ci drudzy – dla świętego spokoju – wypisują receptę na antybiotyk.
Mało który pacjent zdaje sobie sprawę, że kuracja antybiotykiem w takich sytuacjach nie tylko nie pomaga, ale jeszcze szkodzi. W naszych jelitach żyją bakterie, które mają ogromny wpływ na działanie całego organizmu. Kontrolują nasz metabolizm, samopoczucie, odporność a nawet to, jak odczuwamy temperaturę. Jeśli zbyt często przyjmujemy antybiotyki te dobre bakterie giną, a my częściej łapiemy infekcje, idziemy do lekarza i domagamy się kolejnego antybiotyku. Błędne koło się zamyka.
Co gorsza w ten sposób szkodzimy nie tylko sobie. Nadmiar antybiotyków sprawia, że bakterie szybko się uodparniają na działanie leków. Tym samym leki, które kiedyś doskonale radziły sobie z konkretnymi szczepami bakterii, dzisiaj są bezskuteczne. Jeśli podejście zarówno lekarzy, jak i pacjentów się nie zmieni, to w końcu zabraknie leków, które potrafią zwalczać infekcje bakteryjne.
Antybiotyk – tak, ale…
Nie znaczy to jednak, że powinniśmy w ogóle przestać leczyć się antybiotykami. Konieczny jest rozsądek i sięganie po nie wtedy, kiedy jest to naprawdę potrzebne. O czym jeszcze trzeba pamiętać przy stosowaniu antybiotyków? Jak robić to bezpiecznie i czy można samodzielnie rozpoznać rodzaj infekcji? Na te i inne Wasze pytania odpowiadał prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łabuzek, specjalista chorób wewnętrznych, diabetolog i farmakolog kliniczny.
Na co dzień pomaga osobom chorym na cukrzycę, z zaburzeniami metabolicznymi oraz hormonalnymi. Leczy przede wszystkim tych pacjentów, którzy zmagają się z kilkoma schorzeniami i zmuszeni są stosować złożone terapie, czyli przyjmują jednocześnie wiele leków, które mogą wchodzić ze sobą w rozliczne interakcje. Profesor Krzysztof Łabuzek poza wykonywaną działalnością leczniczą jest też ekspertem naukowym i współprowadzącym program 36,6°C.
Drogi Użytkowniku serwisu zdrowie.tvn.pl pamiętaj, że jeśli zamieszczasz wypowiedź, zarówno w formie komentarza jak i wymiany zdań w trakcie czatu, zawierającą dotyczące Cię informacje, to tym samym upubliczniasz informacje mogące zawierać twoje dane osobowe w tym np. dane o Twoim stanie zdrowia.
Korzystanie z czatu odbywa się na zasadach określonych w regulaminie serwisu zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczenie usług drogą elektroniczną.
Czat z ekspertem ma charakter edukacyjny i nie zastępuje wizyty u lekarza. Jeśli masz jakiekolwiek pytania i wątpliwości związane ze swoim stanem zdrowia, omów je ze swoim lekarzem.
Mam małe dzieci. Chodzą do przedszkola i praktycznie cały czas chore i dostają antybiotyk. Ale ile można go przyjmować? Zastanawiam się czy nie zacząć suplementacji probiotykami. Koleżanka, także mama, powiedziała mi, że u jej dzieci to zadziałało. Czy to dobry pomysł?
prof. Krzysztof Łabuzek
Suplementacja probiotyków nie zaszkodzi, zwłaszcza jeśli dziecko będzie stosowało także probiotyki naturalne. Nie udowodniono czy stosowanie probiotyków zwiększa odporność, można jednak rozważyć włączenie ich do diety.
Czy częste infekcje, leczone antybiotykiem, mogą zaostrzyć alergię?
prof. Krzysztof Łabuzek
Jeśli mamy na myśli alergie np. na sierść kota, czy pyłki lub roztocza to nie, dlatego, że mechanizm alergii jest zupełnie inny niż mechanizm infekcji. Antybiotyki działają inaczej niż leki przeciwalergiczne. Natomiast istnieje pojęcie uczulenia na leki - najczęściej jest to uczulenie na penicylinę. U takich ludzi po zażyciu penicyliny występują objawy alergii.
Mój 3 letni syn od 3 tygodni ma powiększony węzeł chłonny. "Zgrubienie" pojawiło się równolegle z katarem, zrobiliśmy USG nie wykoazało niepojących zmian, tak samo badanie krwi. Teraz nie ma żadnych objawów, katar ustąpił. Czy powinniśmy to skonsultować z lekarzem ponownie? Dodam, że węzeł jest widocznie mniejszy, ale ciągle widoczny.
prof. Krzysztof Łabuzek
Powiększanie się węzłów chłonnych w trakcie infekcji jest czymś normalnym. Jeśli ulegają one zmniejszeniu wraz z końcem infekcji oraz jeśli to powiększenie występuje tylko po jednej stronie lub dotyczy jednego obszaru ciała np. węzły podżuchwowe albo szyjne po jednej stronie zwykle nie ma się czym martwić. Natomiast jeśli powiększone węzły chłonne występują symetrycznie, dotyczą kilku regionów ciała np. szyi, obojczyków, pod pachami, a przede wszystkim nie ulegają zmniejszeniu po ustąpieniu infekcji zawsze należy udać się do lekarza ponieważ może to być inna choroba wirusowa, np. mononukleoza, cytomegalia lub inna choroba układu białokrwinkowego.
Skoro antybiotyki zwalczają tylko bakterie, to jak rozpoznać, że właśnie one wywołały infekcji?
prof. Krzysztof Łabuzek
Jest to bardzo trudne i nie zawsze możliwe. Dlatego tak ważne jest udanie się do lekarza po dwóch-trzech dniach, kiedy infekcja nie mija. W przypadku infekcji wirusem tzw. kataralnym objawy ustępują w trzeciej lub czwartej dobie, natomiast w przypadku infekcji bakteryjnych trwają one znacznie dłużej. Zatem jeśli nasze dolegliwości nie mijają po trzech - czterech dniach trzeba udać się do lekarza ponieważ mogło dość nadkażenia bakteryjnego.
Od poniedziałku razem z córką walczymy z bardzo mocnym kaszlem, ciężko cokolwiek odchrztusić, więc bolą nas mięśnie brzucha i klatki piersiowej, oraz gardło . Temperatura najwyższa to 38.0. Obie czujemy się bardzo słabe. Lekarz stwierdził że nic nie słyszy osluchowo, rtg płuc dobry, morfologia dobra z wyjątkiem niewielkim podwyższeniem monocytów oraz crp (6.5) bierzemy antybiotyk, zazwyczaj po 3 dobach była poprawa, a tu już 6 doba i nie ma poprawy, dusimy się. Czemu antybiotyk nie działa? Ja dostałam drugi. Nie mam już sił. Robię inhalacje, sól fizjologiczna i nic nie pomaga. Co robić? Czy to grypa? Przecież nie mamy bólu kostno mięśniowego ani temp 40 stopni.
prof. Krzysztof Łabuzek
Należałoby przeanalizować czy antybiotyk jest włączony prawidłowo, należy każdą antybiotykoterapię łączyć z lekami wykrztuśnymi albo upłynniającymi wydzielinę, żeby odkrztuszać śluzy. Inhalacje to bardzo dobry pomysł, proszę pamiętać, że gorączka świadczy o prawidłowym działaniu układu odpornościowego. Proszę dużo pić, przynajmniej 3 litry na dobę. Niektóre infekcje mogą trwać nawet do 10-12 dni. W razie wątpliwości najlepiej udać się ponownie do lekarza, aby nas zbadał.
Czy maści z antybiotykiem, takie dostępne bez recepty można stosować bez konsultacji z lekarzem?
prof. Krzysztof Łabuzek
Można - np. pomaga to na zajady, jęczmień na oku, na ropny trądzik i opryszczkę.
jak usuwałem ząb to dostałem antybiotyk przed usunięciem jedna tabletkę
czy powinienem brać antybiotyk kilka dni ?? i ile dni
prof. Krzysztof Łabuzek
Nie - takie podanie jednorazowe nazywane jest profilaktyką okołozabiegową. Jeśli lekarz stomatolog nie zalecił kontynuowania antybiotykoterapii oznacza to, że nie ma wskazań do stosowania przewlekłego antybiotyku. Takie postępowanie jest właściwe - w trakcie usuwania zęba może dojść do uwolnienia bakterii do krwiobiegu i antybiotyk zapobiegnie zakażeniu czy rozsianiu bakterii po całym organizmie.
Lekarz przepisał mojemu dziecku antybiotyk aż na 10 dni. Czy to nie za długo? Czy jeśli wcześniej poczuje się lepiej można zakończyć leczenie i posłać dziecko do szkoły?
prof. Krzysztof Łabuzek
Wszystko zależy od rodzaju infekcji - w niektórych infekcjach, np. w zapaleniu ucha antybiotykoterapię stosuje się nieco dłużej. Wszystko zależy także od rodzaju antybiotyku (niektóre stosuje się tylko 3 dni, inne 10 dni). Są także takie antybiotyki, które stosuje się przez 2 tygodnie. Widocznie 10 dni jest koniecznością - w takich sytuacjach lepiej stosować lek dłużej niż zbyt krótko, żeby wybić wszystkie bakterie. Istnieje także pojęcie rekonwalescencji - dziecko tydzień po zakończeniu leczenia powinno zostać w domu, żeby nabrało sił. Po jednej infekcji dziecko może złapać kolejną ponieważ jest osłabione. Leczenia nie powinno kończyć się wcześniej i na własną rękę.
Ile infekcji leczonych antybiotykami może przechodzić w sezonie małe dziecko?
prof. Krzysztof Łabuzek
Wszystko zależy od wieku dziecka, od rodzaju infekcji - czy jest to infekcja gardła, nosa czy ucha oraz od zastosowanego antybiotyku. Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie.
Czy antybiotyki można przyjmować razem z innymi lekami, np. na serce, nadciśnienie?
prof. Krzysztof Łabuzek
Generalnie można, chociaż istnieją pewne wyjątki. O nich powinien poinformować pacjenta lekarz - np. nie powinno się łączyć preparatów żelaza z antybiotykami albo digoksyny z antybiotykami.
Czy podczas antybiotykoterapii trzeba stosować jakąś specjalną dietę?
prof. Krzysztof Łabuzek
Zwykle infekcjom przebiegającym z gorączką i kaszlem towarzyszą nudności i wymioty. Nie powinno się w takich sytuacjach wmuszać jedzenia, ale płyny. Brak apetytu w trakcie infekcji to naturalna reakcja organizmu, który wytwarza pewne substancje, np. interferony, których zadaniem jest zahamowanie apetytu. Chodzi o to, że walczący z infekcją organizm nie powinien być narażony na dodatkowe problemy, które mogą wystąpić np. podczas zatrucia pokarmowego. Właśnie dlatego kobiety ciężarne mają odruch wymioty w pierwszym trymestrze ciąży - żeby się nie zatruć, to naturalna obrona organizmu. Chora osoba powinna dużo odpoczywać, żeby wyzdrowieć - nie chodzić do pracy, czy jeść, po prostu odpoczywać.
Witam :) mam pytanie odnośnie stosowania antybiotyków, kiedy jest najlepsza pora i jak ją rozpoznać, aby jednak po nie sięgnąć? Załóżmy, że chorujemy dość długo, ale nie choroba nie ma ostrego przebiegu. Są to najpopularniejsze objawy typu kaszel,katar,ból gardła, gorączka. Zwykłe leki z apteki pomagają, czujemy się lepiej, ale nie jesteśmy wyleczeni do końca. Niektórzy mówią że nie ma sensu leczyć się na własną ręke, tylko od razu do lekarza po antybiotyk, aby zabić chorobę, a nie tylko podleczać. Czy słusznie?
prof. Krzysztof Łabuzek
Objawy, które kojarzą nam się z infekcją, czyli gorączka, kaszel czy ból gardła nie upoważniają do włączenia antybiotyków. Jeśli po dwóch dniach objawy się nasilają to należy iść do lekarza, który stwierdzi czy jest to infekcja wirusowa czy bakteryjna. Lekarz może podejrzewać jaka to bakteria - nie wszystkie dają takie same objawy, ważne są np, kolor wydzieliny ropnej, kataru, zapach z ust, to wszystko musi ocenić lekarz. Zbyt częste stosowanie antybiotyków spowoduje odporność bakterii na antybiotyk, za 10 lat może dojść do tego, że 90 proc. społeczeństwa będzie lekooporna. Po to, aby antybiotyki były skuteczne, powinny być stosowane sensownie i leży to w gestii lekarza. Antybiotyk to lekarstwo i o jego podaniu powinien decydować wyłącznie lekarz.
Czy jeśli dziecko zwymiotowało tuz po podaniu antybiotyku, trzeba podać jeszcze raz?
prof. Krzysztof Łabuzek
Tak - jeśli zwymiotuje do mniej więcej godziny po podaniu to trzeba dawkę powtórzyć, jeśli zwymiotuje między jedną a drugą godziną należy podać połowę dawki. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.
Czy są produkty spożywcze, które mogą zaburzyć działanie antybiotyków?
prof. Krzysztof Łabuzek
Są takie produkty, natomiast antybiotyki to grupa bardzo różnych substancji chemicznych, w związku z tym nie można powiedzieć, że wszystkie antybiotyki ulegają zaburzeniu wchłaniania po np. soku grejpfrutowym. Należy śledzić ulotki, na których wszystko jest wypisane bardzo dokładnie - przykładowo tetracyklin nie wolno popijać mlekiem. W ogóle nie powinno się popijać leków czymś innym niż wodą. Bezpiecznie jest zachować odstęp 2-3 godzin od pokarmów i innych płynów.
Czy przyjmowanie syntetycznych probiotyków w czasie antybiotykoterapii to dobre rozwiązanie? Czy lepiej sprawdzają się te naturalne, z kiszonek czy kefiru?
prof. Krzysztof Łabuzek
Sprawdzają się jedne i drugie - nie ma to znaczenia, ponieważ w tych syntetycznych również są bakterie - te same, co w kiszonkach czy kefirze, tylko wyizolowane. Warto pamiętać, aby probiotyków nie stosować razem z antybiotykiem - powinno się zachować około 3 godziny przerwy.
