Kaszak na plecach (z łac. atheroma) to powszechna nazwa cysty naskórkowej, zwanej także torbielą naskórkową lub torbielą łojową. Jest to często spotykana zmiana naskórna, która zazwyczaj sama ustępuje. Jeśli kaszak utrzymuje się przez dłuższy czas lub powoduje nieprzyjemne dolegliwości, należy udać się do lekarza.
Dlaczego na plecach powstają kaszaki?
Istnieje wiele przyczyn pojawiania się kaszaków na plecach. Zdaniem lekarzy do powstawania kaszaków dochodzi w wyniku uszkodzenia mieszka włosowego, które najczęściej jest skutkiem przerwania skóry na plecach (otarcia, rany chirurgicznej). Uszkodzenie może doprowadzić do zamknięcia mieszka włosowego, co jest jedną z najczęstszych przyczyn powstawania kaszaków na plecach. Jako kolejną można wskazać pękanie gruczołów łojowych w wyniku stanu zapalnego skóry i trądziku.
Pęknięcie gruczołu łojowego sprzyja zamknięciu mieszka włosowego, co stwarza realne zagrożenie powstania kaszaka na plecach. Istotną rolę w rozwoju kaszaków na plecach odgrywają ponadto: podłoże genetyczne, ciemna karnacja, nadmierne opalanie się, brak odpowiedniej higieny osobistej, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Tworzenie kaszaków na plecach jest spowodowane nadmierną proliferacją naskórka w obrębie warstwy skóry właściwej.
Jak rozpoznać kaszaki na plecach? Objawy
Kaszaki na plecach zawsze występują w obrębie mieszków włosowych oraz zaczopowanych gruczołów łojowych. Zazwyczaj są bezbolesnymi guzkami na skórze pleców, zlokalizowanymi w obrębie powłok skórnych oraz tkanki podskórnej. Często przybierają kolor cielisty, biały lub żółty. Zdarza się, że w okolicy kaszaków u osób o ciemnej karnacji zauważalna jest wzmożona pigmentacja. Z uwagi na miejsce, w którym występuje, kaszak może zostać bardzo szybko i w prosty sposób zakażony. Zainfekowany, zmienia kolor z jasnego na czerwony i staje się bolesny. Tego typu objawy mogą świadczyć o stanie zapalnym, którego nie można bagatelizować.
Przez wiele osób kaszaki na plecach są określane jako twarde guzki na skórze o jednolitej strukturze, mające różną wielkość. Z reguły są one kuliste, mogą nieznacznie przesuwać się podczas uciskania. Z czasem w zaczopowanych gruczołach łojowych gromadzą się złuszczone warstwy naskórka wraz z sebum. Wtedy dochodzi do rozrastania się kaszaków, część zmian pęka. Wydobywa się z nich żółta, tłuszczowo-komórkowa substancja o bardzo nieprzyjemnym zapachu.
Kaszak na plecach a ropień lub tłuszczak
Z uwagi na miejsce występowania kaszaka trudno samemu poprawnie zdiagnozować powstałą zmianę. O pomoc w rozpoznaniu można poprosić bliską osobę. Najbezpieczniej jest jednak skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza gdy występuje znaczna bolesność w obrębie potencjalnego kaszaka. Niewykluczone, że zmiana ma zupełnie inny charakter, a nawet oznacza trwający proces nowotworowy.
Tłuszczak, podobnie jak kaszak, ma tendencję do powiększania się, lecz w większości przypadków jest miękki podczas ucisku i nigdy nie jest bolesny. Nie występuje także żaden wyciek ropny z wnętrza zmiany naskórnej. Równie często kaszak na plecach jest mylony z ropniem. Ponadto kaszaka nie należy mylić z nerwiakowłókniakiem, który jest zmianą o charakterze mnogim, nierzadko rozsianym. Nerwiakowłókniaki w odróżnieniu od kaszaków są zawsze twarde.
Leczenie kaszaków na plecach
Najskuteczniejszą metodą leczenia kaszaków na plecach (zwłaszcza dużych zmian) jest ich chirurgiczne wycinanie, co pozwala na zminimalizowanie ryzyka nawracania. Mniejsze zmiany można nacinać i drenować, jednak metoda ta cechuje się dużym ryzykiem nawracania zmian. Kaszaka na plecach można także usunąć poprzez wymrożenie, czyli krioterapię. Zabieg polega na kilkukrotnym zamrożeniu oraz rozmrożeniu chorego miejsca, co wpływa destrukcyjnie na patologiczne tkanki. Krioterapia jest szczególnie polecana osobom ceniącym nieinwazyjne metody leczenia.
Bibliografia
1. Fibak J., Chirurgia. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.
2. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
3. Kaszuba A. (red.), Leczenie chorób skóry, Urban & Partner, Wrocław 2009.
4. Kokot F., Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
