Kasza gryczana niepalona jest dietetycznym źródłem węglowodanów złożonych i białka, a także wielu witamin i mikroelementów. Jej regularnie spożywanie wzmacnia i odżywia organizm. Tradycyjnie zalecano ją jako pokarm dla chorowitych dzieci.
Co to jest kasza gryczana niepalona?
Kasza gryczana niepalona to obłuskane nasiona gryki zwyczajnej. Roślina ta należy do rodziny rdestowatych i wytwarza jadalne ziarna, bogate w składniki odżywcze. Wywodzi się z południowej Azji i była uprawniania już parę tysięcy lat przed naszą erą w dolinie Indusu. Do Europy Środkowo-Wschodniej trafiła w okresie średniowiecza i szybko stała się składnikiem tradycyjnej kuchni polskiej, białoruskiej, ukraińskiej i litewskiej. Była jedną z ulubionych potraw na dworach królewskich, szczególnie gustował w niej Kazimierz Wielki.
Z gryki wytwarza się różne rodzaje kasz. Najbardziej popularna jest kasza gryczana prażona, która po obróbce termicznej zyskuje bardziej intensywny aromat i charakterystyczną goryczkę. Kasza gryczana niepalona składa się natomiast z ziaren, które zostały jedynie wysuszone i nie poddawano ich dodatkowej obróbce termicznej. Jej odmianą jest też kasza krakowska, którą uzyskuje się poprzez silne rozdrobnienie nieprażonych ziaren.
Kasza gryczana niepalona – wartości odżywcze
100 g surowej kaszy gryczanej niepalonej zawiera 343 kalorie, 13 g białka, 72 g węglowodanów i 3,4 g tłuszczu. Oprócz tego dostarcza sporo błonnika, witamin i mikroelementów. Mimo dużej zawartości cukrów nie jest tucząca, są to bowiem węglowodany złożone, a indeks glikemiczny tego produktu wynosi 54.
Kasza gryczana niepalona zawiera duże ilości witamin z grupy B oraz fosfor, wapń, magnez, potas, żelazo, miedź, cynk, mangan i selen.
Kasza gryczana niepalona i jej właściwości zdrowotne
Kasza gryczana niepalona wykazuje lecznicze działanie na układ pokarmowy. Zawiera sporo błonnika, który pobudza perystaltykę jelit, absorbuje nadmiar cholesterolu i zapobiega powstawaniu raka. Znajdują się w niej również prebiotyki, czyli substancje będące pożywką dla bakterii jelitowych, dlatego jej częste spożywanie sprzyja zdrowiu układu pokarmowego i wzmacnia odporność.
Witaminy z grupy B regulują funkcjonowanie układu nerwowego, biorą udział w procesie powstawania hormonów oraz wpływają na metabolizm i procesy oddychania.
Kasza gryczana niepalona, w przeciwieństwie do prażonej, zawiera spore ilości polifenoli, które są silnymi przeciwutleniaczami i usuwają wolne rodniki z organizmu, chronią układ sercowo-naczyniowy i zapobiegają rozwojowi raka.
Do początku XX w. łamaną kaszę niepaloną lekarze zalecali dzieciom i osobom chorym ze względu na jej właściwości wzmacniające organizm i łatwo przyswajalne składniki odżywcze.
Kasza gryczana niepalona – jak ją ugotować?
Kasza gryczana niepalona dostępna jest, podobnie jak prażona, w woreczkach i w ten sposób najłatwiej jest ją ugotować. Warto jednak zdecydować się na kaszę sypaną i gotować ją w takiej ilości wody, którą wchłonie, dzięki czemu nie wypłukuje się z niej cennych składników odżywczych.
Przed gotowaniem ziarna należy przepłukać na sitku pod zimną wodą. Warto jednak pamiętać o tym, żeby nie płukać kasz łamanych (na przykład krakowskiej), gdyż nadmiernie nasiąkają przy tym wodą. Następnie należy zagotować wodę z dodatkiem soli (kaszę można też gotować w rosole lub z dodatkiem liścia laurowego) i wrzucić do niej kaszę. Warto też dodać łyżkę masła lub oleju roślinnego. Odpowiedni stosunek wody do kaszy wynosi 1,8–2:1 dla kaszy ugotowanej na sypko i odrobinę więcej, jeżeli chce się uzyskać kleistą konsystencję.
Po ponownym zagotowaniu wody z kaszą należy zmniejszyć temperaturę, przykryć potrawę i nie mieszając, zostawić ją na około 15 minut. Po tym czasie trzeba ją jeszcze zostawić pod przykryciem na kolejne 10 minut, żeby wchłonęła resztę wody.
Kasza gryczana niepalona – potrawy
Kasza gryczana niepalona może być wykorzystywana wszędzie tam, gdzie używa się kaszy prażonej. Doskonale sprawdzi się jako dodatek do mięs, ale może też stanowić podstawę dania. Można ją wykorzystać na przykład do przygotowania:
-
warzyw faszerowanych – paprykę, pomidora, cukinię czy kalarepę można wydrążyć, a ich drobno posiekany miąższ wymieszać z ugotowaną kaszą i wybranymi dodatkami;
-
sałatki warzywnej – ugotowaną, ostudzoną kaszę wymieszać z drobno posiekanymi warzywami, kiełkami i fetą;
-
zupy – kasza gryczana niepalona bardzo dobrze sprawdza się w krupnikach oraz jako zagęstnik innych zup; może zostać też użyta w rosole dla osób, które nie chcą lub nie mogą jeść makaronu;
-
samodzielnego dania – kasza gryczana może stanowić samodzielne danie obiadowe; wystarczy polać ją sosem pieczarkowym, grzybowym lub pomidorowym lub podsmażyć razem z pieczarkami czy boczkiem.
Kasza gryczana niepalona czy prażona?
Kasza gryczana prażona jest częściej używana w polskiej kuchni. Posiada bogatszy aromat i jest odrobinę tańsza. Trzeba jednak pamiętać, że w procesie prażenia traci dużą część właściwości zdrowotnych, dlatego warto częściej decydować się na kaszę gryczaną niepaloną.
