Jukka to powszechnie znana roślina ozdobna. Na uwagę zasługują także jej właściwości lecznicze. Używana jest przede wszystkim w leczeniu stanów zapalnych stawów. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, oczyszczające i odtruwające. Ułatwia odkrztuszanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Pomaga chronić wątrobę i trzustkę, gdyż ogranicza uwalnianie w jelicie grubym szkodzącym im gazów kałowych.
Jukka – wiadomości ogólne
Jukka (łac. Yucca L.) to rodzaj roślin zaliczany do rodziny agawowatych (łac. Agavoideae Herbert), liczący około 50 gatunków, z których większość występuje na terenie Ameryki Północnej i Środkowej. Roślina ceniona jest zwłaszcza za walory ozdobne i lecznicze (Indianie określają ją nawet jako „drzewo życia”). W fitoterapii zastosowanie znajdują zwłaszcza gatunki takie jak:
- juka kalifornijska (z łac. Yucca schidigera Roezl ex Ortgies),
- juka krótkolistna (z łac. Yucca brevifolia Engelm.),
- juka włóknista, zwana też karolińską (z łac. Yucca filamentosa L.).
Jukka jako surowiec leczniczy
Surowiec leczniczy stanowią liść i korzeń jukki (z łac. Folium et Radix Yuccae). Produkowane są z nich suche ekstrakty standaryzowane na zawartość saponin. Ich zawartość naturalna szacowana jest na 1–6%, podczas gdy w ekstrakcie osiąga poziom 10%, 30%, 45%, 50%, a nawet 60%. W składzie jukki znajdują się m.in. związki fenolowe (resveratrol, jukkaol A- E, lariksinol, jukkaon A), sapogeniny (smilagenina, sarsapogenina, gitogenina, tigogenina), chlorofil, antyoksydanty, enzymy (biokatalizatory przyspieszające różne reakcje chemiczne w organizmie).
Oczyszczanie i odtruwanie organizmu za pomocą jukki
Yucca ma cenne właściwości lecznicze. Na uwagę zasługuje zwłaszcza działanie oczyszczające i odtruwające organizm. Zawarte w roślinie saponiny należą do grupy związków powierzchniowo czynnych. Skutecznie oczyszczają ze szkodliwych drobnoustrojów i resztek pokarmowych powierzchnię błon śluzowych przewodu pokarmowego. Jukka ma też właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dzięki czemu ogranicza zachodzący w jelicie grubym proces dekarboksylacji aminokwasów, którego konsekwencją jest powstawanie toksycznych związków (m.in. siarkowodoru, amoniaku, metanu). Oddziałują one niekorzystnie na pracę wątroby i mięśni szkieletowych oraz pogarszają ogólne samopoczucie. Saponiny wiążą wiele toksycznych związków, dzięki czemu usprawniają ich usuwanie z organizmu.
Medycyna staropolska wykorzystywała zioła. Zobaczcie, do czego:
Inne właściwości lecznicze jukki
Jukka wykazuje działanie przeciwzapalne, sekretolityczne (zwiększają wydzielanie śluzu w oskrzelach i powodują jego upłynnienie, łagodzą obrzęk błon śluzowych górnych dróg oddechowych), mukolityczne (upłynniają i zmniejszają lepkość wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych). Stosowana jest w leczeniu stanów zapalnych jelit, oskrzeli, opłucnej, płuc, dróg moczowych, trzustki, wątroby, okrężnicy oraz zespołu nieszczelnego jelita. Jukka pobudza odporność, tonizuje i wzmacnia układ pokarmowy.
Jukka to ziele wpływające korzystnie na kondycję skóry. To często składnik kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry wrażliwej, problematycznej, skłonnej do alergii. Działa na nią oczyszczająco, przeciwzaskórnikowo, antyseptycznie, przeciwłojotokowo, nawilżająco. Roślina bywa stosowana bezpośrednio na skórę, w przypadku drobnych ran. Wspomaga też zwalczanie zmian trądzikowych. Część badaczy wskazuje na cytotoksyczne oddziaływanie jukki na czerniaka, czyli złośliwy nowotwór skóry. Jukka wpływa na komórki nowotworowe, zaburzając cykl komórkowy, co prowadzi do zahamowania rozwoju i podziału lub nawet ich śmierci.
Jak przygotować alkoholowy wyciąg z jukki?
Alkoholowy wyciąg z juki (z łac. Tinctura Yuccae) jest dość prosty w przygotowaniu. Należy 1 część rozdrobnionych korzeni zalać 5 częściami 30% alkoholu i przez miesiąc poddawać maceracji. Po tym czasie miksturę przecedza się i zlewa do butelek. Zalecane spożycie wyciągu z jukki to 15 ml 2 razy dziennie.
Pozalecznicze zastosowanie jukki
Wyciąg z jukki jest stosowany w przemyśle spożywczym i kosmetycznym, gdzie pełni funkcję środka pianotwórczego m.in. w piwie, mydłach i szamponach. Roślina używana jest również w sztuce kulinarnej. Jej młode kłącza w Ameryce Środkowej traktowane są jak warzywo. Uprawia się ją w wielu krajach jako roślinę ozdobną. Yucca zawdzięcza walory estetyczne kwiatom i liściom. Roślina jest dość łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku, lekkim piaszczysto-próchniczym podłożu. Należy ją umiarkowanie podlewać, a zimą nawet przesuszać.
Jukka – suplementy diety
Jukka dostępna jest w formie suplementów diety. Opakowanie 100 kapsułek, gdzie 1 tabletka zawiera 500 mg ekstraktu z rośliny, kosztuje około 33 zł. Dość często spotyka się ją w połączeniu z ekstraktem z czosnku niedźwiedziego. W sklepie zielarskim można nabyć sproszkowany korzeń rośliny. Opakowanie 50 g kosztuje około 17 zł.
Bibliografia:
1. Longman D., Pielęgnowanie roślin pokojowych, Warszawa 1997.
2. Strzelecka H., Kowalski J., Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Warszawa 2000.
