W dwunastnicy odbywają się procesy trawienne i wchłanianie składników odżywczych z treści pokarmowej. Odgrywa istotną rolę w układzie pokarmowym, dlatego jej stan rzutuje na cały organizm. Narażona jest na powstawanie wrzodów, stanów zapalnych i refluksu.
Gdzie jest dwunastnica?
Dwunastnica umiejscowiona jest na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego. Rozpoczyna się za żołądkiem, tworząc pierwszy odcinek jelita cienkiego. Składa się z czterech części: opuszki dwunastnicy tzw. jej część górna, która umiejscowiona jest najwyżej (w okolicy pęcherzyka żółciowego i wątroby). Opuszka jest nieco poszerzona, ale idąc ku dołowi zwęża się, przechodząc w część zstępującą (znajduje się w niej brodawka większa dwunastnicy - Vatera). Następnie wyróżnione są część pozioma, która krzyżuje się z kręgosłupem i część czcza (w niższych partiach dwunastnica się zwęża i przechodzi w jelito czcze). Dwunastnica ma na całej długości trzy zakręty: górny, dolny i dwunastniczo-czczy.
Dwunastnica jest narządem, do którego uchodzą przewody: trzustkowy i wątrobowy tworząc brodawkę Vatera, czyli miejsce zakończenia przewodu trzustkowego i wątrobowego. To w niej sok trzustkowy spotyka się z żółcią wątrobową. Treść pokarmowa z żołądka miesza się w dwunastnicy z sokiem trzustkowym i żółcią. Dwunastnica posiada również własne gruczoły trawienne (Brunnera i Lieberkuha). Soki dwunastnicy mają odczyn zasadowy, a zawarte w nich enzymy umożliwiają trawienie.
Ból dwunastnicy – przyczyny
Ponieważ w dwunastnicy odbywa się dalsza obróbka pokarmu i wchłanianie substancji odżywczych, jej uszkodzenie niesie konsekwencje dla całego organizmu. Dwunastnica przede wszystkim narażona jest na różnego rodzaju choroby wrzodowe:
- wrzody dwunastnicy – pojawiają się, kiedy kwasy żołądkowe zaczynają trawić jej ścianki; w początkowym stadium występuje nadżerka, która przeradza się we wrzód; przyczyny są zazwyczaj bezpośrednio powiązane z dietą i niezdrowym trybem życia (nieregularnie posiłki, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu i stres), na skutek których w żołądku produkowane są znaczne ilości soków trawiennych, które neutralizują zasadowy odczyn soków dwunastnicy; wrzody mogą wystąpić też jako skutek zakażenia bakterią Helicobacter pylori.
Wrzody diagnozuje się za pomocą badania gastroskopowego w trakcie którego wykonuje się dodatkowo badania w celu identyfikacji bakterii H.pylori (test ureazowy, pobranie materiału do badania histopatologicznego) Leczenie polega na wdrożeniu środków farmakologicznych i odpowiedniej diety.
Stan zapalny dwunastnicy – objawy
Stan zapalny dwunastnicy może mieć np. podłoże bakteryjne, wirusowe bądź pasożytnicze. Zakażenie najczęściej odbywa się przez kontakt z chorą osobą bądź rzeczami jej codziennego użytku. Drobnoustroje mogą dostać się do organizmu również drogą pokarmową. Charakterystycznym objawem jest brak apetytu połączony z wymiotami i ogólnym osłabieniem. W zaostrzonych stanach zapalnych dolegliwościom mogą towarzyszyć biegunki i gorączka.
Leczenie musi zostać poprzedzone badaniem gastroskopowym. W przypadku podejrzenia zapalenia dwunastnicy diagnostyka jest rozszerzona o morfologię krwi i badanie kału. Metoda leczenia dopasowana jest do czynnika chorobotwórczego.
Inne objawy chorej dwunastnicy
Przyczyną bólu dwunastnicy często jest refluks, czyli stan, w którym treść z dwunastnicy i żółć cofają się do żołądka, powodując ból brzucha i wymioty. W walce z refluksem stosuje się leczenie farmakologiczne i odpowiednią dietę.
Dwunastnica narażona jest też na nowotwory. Objawy raka są niecharakterystyczne, dlatego często jest on wykrywany dopiero w późnym stadium. Cierpiące na rozwijający się nowotwór osoby często skarżą się na bóle brzucha, wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego i utratę wagi.
Zioła na żołądek i dwunastnicę – jak złagodzić dolegliwości?
Wszelkie choroby dwunastnicy wymagają przede wszystkim odpowiedniej diety. Niewskazane jest spożywanie margaryny, oleju rzepakowego, smalcu oraz smażonych potraw. Należy unikać napojów gazowanych, alkoholu i kawy.
Kiedy pojawia się ból, można spróbować zmniejszyć dyskomfort za pomocą naparów i ziół np. korzenia lukrecji o działaniu przeciwzapalnym czy naparu z kwiatów rumianku, który działa rozkurczająco na mięśnie przewodu pokarmowego. Gojenie uszkodzonej błony żołądka i dwunastnicy przyspiesza kwiat nagietka. Właściwości osłonowe posiadają natomiast: babka lancetowata, korzeń prawoślazu i siemię lniane.
Należy pamiętać, że ziołoterapia nie zastąpi leczenia farmakologicznego i wszelkie przewlekłe dolegliwości wymagają specjalistycznej konsultacji.
