Poza gazometrią, ważnym nieinwazyjnym badaniem pomagającym ustalić przyczynę niewydolności oddechowej jest pulsoksymetria. Podczas wizyty lekarz za pomocą specjalnego urządzenia mierzy pacjentowi stopień wysycenia hemoglobiny tlenem.
Gazometria krwi - co to jest?
Gazometria krwi jest badaniem, które służy do oceny oddechowej pacjenta mającego problemy doraźne lub w przypadku planowanej diagnostyki. Na podstawie analizy wyników lekarz rozpoznaje ilość gazów (głównie tlenu i dwutlenku węgla), które są transportowane razem z tlenem do płuc. Gazometria pozwala również określić gospodarkę kwasowo-zasadową w organizmie. Krew do badania powinna być pobierana z tętnicy promieniowej lub udowej. Jeśli tętnica jest słabo widoczna, lekarz może pobrać krew włośniczkową arterializowaną z opuszka palca, jednak wynik może być zafałszowany.
Gazometria krwi - wskazania
Gazometria krwi jest wskazana w przypadku problemów z wydolnością oddechową oraz objawami pacjenta, które mogą świadczyć o dostarczaniu do krwi, a tym samym do tkanek organizmu, zbyt małej ilości tlenu. Ponadto jest niezbędna w określeniu wszelkich zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej przy problemach z oddychaniem, a także chorobach przebiegających z biegunką i wymiotami. Zazwyczaj lekarz zleca badanie osobom mającym:
- zadyszkę,
- nudności,
- mdłości,
- problemy z oddychaniem i tzw. złapaniem tchu,
- wymioty,
- duszności.
Wiele sytuacji klinicznych może również stanowić podstawę tego badania – urazy głowy mogące wpłynąć na regulację ośrodka oddechowego, długotrwałe operacje wymagające znieczulenia ogólnego czy przewlekłe schorzenia nerek wpływające na zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej.
Gazometria krwi - jak wygląda badanie?
Badanie gazometryczne krwi polega na wkłuciu się cienką igłę w tętnicę. Przed wykonaniem zabiegu, pielęgniarka odkaża okolice nadgarstka obok kciuka. Jeśli naczyniem z wyboru jest tętnica udowa – wkłucia dokonuje się w okolicach pachwin. Zabieg nie należy do przyjemnych i bezbolesnych. Aby uniknąć powstania krwiaka w miejscu ranki, należy mocno dociskać opatrunek przez kilka minut.
Gazometria krwi - normy
Do parametrów, które podlegają ocenie lekarskiej, należy pH krwi, stężenie krwi i dwutlenku węgla, zawartość wodorowęglanów oraz nadmiar zasad. Normy obowiązujące dla zdrowego człowieka wynoszą:
- pH krwi - 7, 35 - 7, 45;
- ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla w krwi tętniczej - 32 - 45 mm Hg (4,27 - 6,00 kPa);
- ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi żylnej - 45 - 47 mm Hg;
- aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu - 21 -27 mmol/l;
- standardowe stężenie wodorowęglanów - 24 (21 - 25) mmol/l;
- nadmiar zasad we krwi - od -2,3 do +2,3 mEq/l;
- ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej 75 - 100 Hg;
- ciśnienie parcjalne tlenu we krwi żylnej - 35 - 40 mm Hg;
- całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu - 22 - 28 mmol/l (47 - 60,5 % objętości);
- wysycenie tlenem hemoglobiny krwi tętniczej - 95 - 98 %;
- wysycenie tlenem hemoglobiny krwi żylnej - 70 - 75%.
Gazometria krwi - wyniki
Wyniki gazometrii krwi są dostępne do wglądu pacjenta po kilku minutach od przeprowadzenia badania. Lekarz poddaje ocenie wszystkie parametry i na ich podstawie może nakreślić dalszą formę leczenia np. w przypadku przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, której głównej przyczyną jest nałogowe palenie papierosów. Lekarz obserwuje spadek ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi i inne zmiany świadczące o zaburzeniach utlenowania organizmu.
Gazometria krwi - interpretacja
W interpretacji wyników gazometrii krwi najważniejsze są trzy parametry: ciśnienie krwi (pH), ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi tętniczej (PCO2) oraz aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu (HCO3). Na ich podstawie można określić zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej:
- kwasicę oddechową - pH będzie niższe od normy, PCO2 wzrośnie;
- zasadowicę oddechową - ph będzie wyższe od normy,PCO2spadnie;
- kwasicę metaboliczną - pH i HCO3 będą poniżej normy;
- zasadowicę metaboliczną - pH będzie powyżej normy, wzrost HCO3.
Kwasica i zasadowica oddechowa wynikają najczęściej bezpośrednio z zaburzeń układu oddechowego. Kwasica i zasadowica metaboliczna mogą być konsekwencją różnych stanów jak biegunki, wymioty, zaburzenia funkcji nerek.
Gazometria krwi u noworodka
Gazometria krwi u noworodka jest wykonywana po narodzinach w celu sprawdzenia gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu oraz poziomu tlenu i dwutlenku węgla we krwi. Badanie pozwala także określić wydolność oddechową malucha i zapobiec ewentualnym zaburzeniom. Gazometria jest przeprowadzana na podstawie krwi pępowinowej pobranej zaraz po narodzeniu.
