Niestrawność wiąże się z uciążliwym bólem w nadbrzuszu i dolegliwościami, charakterystycznymi dla niestrawności. Według szacunków lekarzy, ta choroba dotyka 1/4 populacji.
Niestrawność czyli dyspepsja?
Już sama nazwa, zaczerpnięta z języka greckiego, znakomicie opisuje źródło choroby (dys ‘zły’, peptein ‘trawienie’). Nie każda niestrawność jest jednak dyspepsją, chociaż lekarze bardzo często opisują w ten sposób wszelkie objawy niestrawności. Wyróżniamy dyspepsję organiczną, związaną z przebiegiem innych chorób, oraz dyspepsję czynnościową, rozpoznawaną, gdy objawy utrzymują się powyżej 3. tygodni, a nie zdiagnozowano choroby organicznej, która mogłaby je powodować. Podejrzewa się, że może mieć związek z zaburzoną kurczliwością pewnych odcinków przewodu pokarmowego. Sama dyspepsja czynnościowa objawia się w dwojaki sposób – niektórzy chorzy skarżą się na nasilenie dolegliwości po spożyciu posiłku, inni cierpią na chroniczny ból w nadbrzuszu. Zaburzenia trawienia są bardzo rozpowszechnione – cierpi na nie co trzeci człowiek.
Niestrawność żołądka – przyczyny
Dyspepsja organiczna towarzyszy wielu innym chorobom. Część z nich okazuje się znacznym zagrożeniem dla zdrowia i życia, dlatego utrzymujących się długo objawów niestrawności nie należy bagatelizować. Dyspepsja pojawia się w przebiegu choroby wrzodowej żołądka, nowotworów żołądka i przełyku, refluksu żołądkowego, zapaleń dróg żółciowych i trzustki. Często doprowadza do niej także zażywanie lekarstw (w tym środków przeciwreumatycznych, preparatów żelaza i potasu oraz antybiotyków). Do sprzymierzeńców dyspepsji należy dym tytoniowy (osoby cierpiące na tę dolegliwość powinny niezwłocznie rzucić palenie), zła dieta oraz podłoże psychiczne. Aby ograniczyć dolegliwości lub kompletnie się przed nimi ustrzec, należy wobec tego, obok właściwej terapii, zwrócić również uwagę na styl życia oraz czynniki środowiskowe.
Niestrawność – objawy
Większość ludzi bardzo dobrze zna klasyczne objawy niestrawności. O dyspepsji możemy mówić, jeżeli przez dłuższy czas utrzymują się przynajmniej dwa z nich:
- bóle w nadbrzuszu,
- uczucie pełności po zjedzeniu posiłku,
- odbijanie,
- mdłości, wymioty,
- brak łaknienia,
- zgaga.
Leczenie niestrawności
Podstawą do podjęcia prawidłowego leczenia jest przede wszystkim właściwa diagnostyka. Ta, wbrew pozorom, nie należy wcale do łatwych. Objawy utrzymują się miesiącami, jednak zwykle, ze względu na niezbyt duże nasilenie, pacjenci długo je lekceważą. Z racji częstego występowania choroby zazwyczaj podejmuje się leczenie bez przeprowadzania badań diagnostycznych. Jeżeli to nie daje oczekiwanych rezultatów, wykonuje się najczęściej badanie gastroskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego (nazywane popularnie gastroskopią). Dzięki wprowadzeniu aparatu do górnego odcinka przewodu pokarmowego udaje się uzyskać jego obraz i określić charakter choroby. W leczeniu niestrawności stosuje się przede wszystkim leki zobojętniające i hamujące wydzielanie kwasu solnego, a także prokinetyki, które mają za zadanie przyspieszać opróżnianie żołądka i pasażu jelitowego.
Dieta w niestrawności żołądka
W leczeniu niestrawności olbrzymie znaczenie ma przede wszystkim dieta. Często to właśnie przyzwyczajenia żywieniowe decydują o pojawieniu się i utrzymywaniu objawów. Chorzy powinni odstawić używki oraz przejść na zdrowe, właściwie zbilansowane odżywianie. Nie ma w nim miejsca na produkty, które źle wpływają na przewód pokarmowy. Kawę i herbatę można zastąpić herbatkami ziołowymi i dużą ilością wody. W diecie na dyspepsję należy zrezygnować również z ciężkich, smażonych dań. Zamiast nich proponuje się potrawy gotowane lub duszone. Bolesne odczucia wzmaga tłuszcz oraz duże ilości cukrów. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia układu pokarmowego są zwłaszcza pokarmy przetworzone – lepiej unikać wszelkiego typu konserw i produktów z dużą zawartością konserwantów, wystrzegać się fast foodów, a wybierać zdrowe i świeże produkty, takie jak: chude ryby, nabiał, warzywa i owoce. Najlepiej większość posiłków przyrządzać samodzielnie.
Poza tym należy jeść małymi porcjami, ale często (sugeruje się spożywanie 5 posiłków dziennie), dokładnie i długo przeżuwać pokarm, tak aby do żołądka przedostawały się jak najmniejsze kęsy. Konieczne okazuje się także podniesienie komfortu psychicznego – chorzy powinni walczyć ze stresem, wysypiać się i odpoczywać. Nie bez znaczenia pozostaje sport – nie należy podejmować zbyt wielkiego wysiłku, jednak regularne spacery, pływanie lub jazda na rowerze wpływają pozytywnie na pracę całego organizmu, w tym układu trawiennego. Na przebieg dyspepsji olbrzymi wpływ ma dym tytoniowy oraz alkohol – powinno się więc odstawić te używki w pierwszej kolejności.
