Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czym jest parasomnia? Charakterystyka wybranych zaburzeń snu
menu
Polub nas na Facebooku

Czym jest parasomnia? Charakterystyka wybranych zaburzeń snu

Parasomnia to grupa zaburzeń charakteryzujących się nieprawidłowymi lub niepożądanymi zachowaniami pojawiającymi się podczas snu lub przy wybudzaniu się. Jednym z częściej występujących jest bruksizm, czyli mimowolne zgrzytanie zębami.

Sen to istotna część ludzkiego życia niezbędna dla fizycznego i psychicznego rozwoju. Podczas snu może się pojawić parasomnia, która obejmuje nocne zgrzytanie zębami, lunatykowanie, koszmary senne i lęki nocne. Większość z tych zaburzeń znacznie częściej występuje u dzieci niż u osób dorosłych. Za ich powstanie może odpowiadać wiele przyczyn. Nierzadko ustępują samoistnie.

Czym jest parasomnia?

Parasomnia to grupa zaburzeń charakteryzujących się nieprawidłowymi lub niepożądanymi zachowaniami pojawiającymi się w trakcie snu lub podczas wybudzania się. Określenie parasomnia powstało z połączenia dwóch słów: greckiego para, co oznacza odbiegający od, i łacińskiego somnus, co tłumaczy się jako sen. Wśród zaburzeń snu zaliczanych do parasomnii wymienia się: bruksizm, somnambulizm, koszmary senne i lęki nocne.

Zobacz film: Jak cenny jest sen? Źródło: Stylowy Magazyn.

Czym jest bruksizm?

Bruksizm to patologiczne, mimowolne zaciskanie i zgrzytanie zębami. Wyróżnia się bruksizm centryczny (dzienny) i ekscentryczny (nocny), który występuje znacznie częściej. Zaobserwowano pojawianie się bruksizmu we wszystkich fazach snu, z przewagą w czasie snu płytkiego. Chorzy często nie są świadomi istnienia dolegliwości. Zgrzytanie zębami u dziecka w nocy nie należy do rzadkości i dotyczy 14–20%. Zgrzytanie zębami przez sen może mieć wiele przyczyn. Odpowiadają za nie m.in.:

  • choroby w obrębie jamy ustnej, głowy, szyi,
  • nadmiar bodźców,
  • czynniki stresowe (porażki, kłótnie, brak poczucia bezpieczeństwa, złe relacje międzyludzkie),
  • rodzinne predyspozycje,
  • choroby pasożytnicze (najczęściej zarażenie owsikami),
  • choroby neurologiczne (dziecięce porażenie mózgowe, zaburzenia wydzielania neuroprzekaźników, głównie dopaminy),
  • zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i hormonalne, alergie lub niedobory witaminowe,
  • przyzwyczajanie się dziecka do nowych zębów, czemu towarzyszy zmiana ustawienia żuchwy w stosunku do szczęki.

Zobacz film: Higiena snu: jak dobrze i łatwo zasypiać? Źródło: Stylowy Magazyn

Zgrzytanie zębami może ustąpić samoistnie, ale przeważnie konieczna jest interwencja lekarska. Leczenie bruksizmu to złożony proces obejmujący: zastosowanie szyn odciążających i szyn korygujących, ustawienie zgryzu, kinezyterapię, fizykoterapię, masaż leczniczy, psychoterapię i farmakoterapię.

Długotrwałe zgrzytanie zębami powoduje: uszkodzenie szkliwa i zębiny, starcia, złamania, rozchwiania zębów w szczęce i żuchwie, przygryzanie policzków i języka, ból twarzy oraz problemy ze słuchem (szumy uszne, dzwonienie w uchu, osłabienie słuchu, ból i uczucie zatkania ucha) i wzrokiem (ból oka, drżenie mięśni poniżej oka, opadanie powieki, łzawienie, zmniejszona ostrość widzenia).

Co oznacza somnambulizm?

Somnambulizm bywa alternatywnie określany jako sennowłóctwo i lunatyzm. Do lunatykowania dochodzi najczęściej w trakcie snu wolnofalowego, głównie w pierwszej połowie nocy, 1–2 godziny po zaśnięciu. Somnambulizm częściej występuje u dzieci. Około 15% dzieci w wieku 4–12 lat doświadcza tego typu zaburzeń. W większości przypadków z wiekiem ustępują samoistnie. Do rozpoznania somnambulizmu konieczne jest spełnienie poniższych kryteriów:

Zobacz film: Skąd się bierze bruksizm? Źródło: 36,6.

  • chodzenie podczas snu;
  • zmienny stan świadomości lub zaburzenia oceny w trakcie chodu demonstrowane przez co najmniej jedną z następujących cech: problemy z wybudzaniem podczas epizodu, splątanie po wybudzeniu z epizodu, całkowita lub częściowa amnezja epizodu, rutynowe zachowania pojawiające się o niewłaściwym czasie, niewłaściwe lub bezsensowne zachowania, niebezpieczne lub potencjalnie niebezpieczne zachowania;
  • zaburzenie nie jest dostatecznie wyjaśnione przez inne zaburzenia snu, choroby, zaburzenia psychiczne lub używane leki czy substancje.

Lunatykowanie może być wywołane przez przyczyny genetyczne lub czynniki środowiskowe (stres, niedobór magnezu, zatrucie alkoholem, niektóre leki, np. środki uspokajające, nasenne, przeciwhistaminowe), fizjologiczne i medyczne (ciąża, zaburzenia rytmu serca, gorączka, astma nocna, obturacyjny bezdech senny, zaburzenia psychiczne).

Zaostrzenia odnotowuje się w czasie wytężonej nauki lub pracy i po urodzeniu dziecka. Leczenie somnambulizmu obejmuje medytację, ćwiczenia relaksacyjne, ograniczenie bodźców przed snem, bezpieczne środowisko snu i farmakoterapię (benzodiazepiny). Należy zmniejszyć głębokość snu: powinno się dłużej sypiać, a za dnia odbyć drzemkę. Pozytywne wyniki leczenia somnambulizmu uzyskuje się dzięki hipnozie i psychoterapii.

Koszmary senne

Koszmary senne to marzenia senne występujące w fazie snu REM, które wywołuje przerażenie, bo jego treść dotyczy wydarzeń zagrażających życiu. Powoduje przerwę we śnie. Koszmary senne występują okazyjnie u około 50% dorosłych i 10–15% dzieci w wieku 3–5 lat. Dotyczą m.in. spadania, śmierci własnej i bliskich osób, topienia się, wojny, aresztowania, egzaminu, zwolnienia z pracy, uczucia niemożności ucieczki przed niebezpieczeństwem, duchów lub potworów.

Lęki nocne

Lęki nocne występują niedługo po zaśnięciu, podczas snu głębokiego (stadia 3 i 4 NREM). Powodują nagłe wybudzenie z silnym pobudzeniem ruchowym, krzykiem, jękami, płaczem i zaburzeniami wegetatywnymi. Epizod lęków nocnych trwa 1–20 minut. Po ataku chory spokojnie zasypia i najczęściej nie pamięta rano tego, co się stało. Za przyczyny lęków nocnych uważa się m.in. silny stres, zmęczenie i wysoką temperatura ciała. Chory reaguje negatywnie na dotyk fizyczny i odpycha osobę próbującą go uspokoić. Lęki nocne w większości przemijają samoistnie. Leczenie farmakologiczne stosowane jest doraźnie i krótkookresowo. Wykorzystuje się benzodiazepiny. Dobre efekty daje psychoterapia.

Zobacz film: Jak wybrać dobry materac? Źródło: W dobrym stylu.

Bibliografia:

1. Cameron A.D., Psychiatria, Wrocław, Urban & Partner, 2005.

2. Szwedzińska K., Szczepańska J., Zaburzenie narządu żucia u dzieci i młodzieży – na podstawie piśmiennictwa, „Nowa Stomatologia”, 2012, 2, s. 45-49.

3. Mankiewicz M., Panek H., Występowanie parafunkcji narządu żucia u młodocianych, „Dental and Medical Problems”, 2005, 42(1), s. 95–101.

4. Fliciński J., Steinborn B., Somnambulizm u dzieci, „Neurologia Dziecięca”, 2011, 20(40), s. 69-78.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
15
4
Polecamy
Zaburzenia snu u dorosłych i dzieci.
Jakie są przyczyny i sposoby leczenia?
Zaburzenia snu u dorosłych i dzieci. Jakie są przyczyny i sposoby leczenia? Dzień Dobry TVN
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej Dzień Dobry TVN
Zgrzytanie zębami u dzieci – czym może być spowodowane?
Zgrzytanie zębami u dzieci – czym może być spowodowane? TVN zdrowie
Zaburzenia snu – przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie
Zaburzenia snu – przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Goryczak żółciowy – co to za grzyb? Jak go rozpoznać? Czy jest jadalny?
Goryczak żółciowy – co to za grzyb? Jak go rozpoznać? Czy jest jadalny?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?