Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czym jest nużeniec oka? Objawy i leczenie demodekozy ocznej
menu
Polub nas na Facebooku

Czym jest nużeniec oka? Objawy i leczenie demodekozy ocznej

osoba, która ma chorobę oczu

Fot: Lew Robertson / gettyimages.com

Nużeniec oka to pasożyt odpowiadający za powstanie ocznej postaci demodekozy.Choroba dotyczy zwłaszcza osób w podeszłym wieku. Diagnostyka opiera się przede wszystkim na mikroskopowym badaniu rzęs. Leczenie stanowi długotrwały proces.

Nazwa nużeniec wywodzi się z języka greckiego, od słów demo i dex, co tłumaczy się jako łój i ruchliwe robaki. Mimo dużego rozpowszechnienia w populacji ludzkiej nużeniec oka niezbyt często daje objawy chorobowe. Najczęściej obserwuje się je u osób z obniżoną odpornością i w podeszłym wieku. Kliniczny obraz demodekozy ocznej nie jest charakterystyczny. Powoduje zaczerwienienie powiek i spojówek, wypadanie brwi i rzęs, świąd oraz łzawienie oczu.

Co to jest nużeniec?

U człowieka opisano 2 gatunki nużeńców: ludzki (Demodex folliculorum) i krótki (Demodex brevis). Jest to pajęczak należący do rzędu roztoczy. Ma niewielki rozmiar (długość jego ciała wynosi około 0,3 mm). Występuje w mieszkach włosowych rzęs i brwi, owłosionej skórze głowy, gruczołach łojowych policzków, nosa, czoła i powiek, bruździe nosowo-wargowej i przewodach słuchowych. Żywi się martwym naskórkiem i składnikami łoju. Nużeniec przenosi się przez bezpośredni kontakt ze skórą osoby zarażonej, a także za pośrednictwem zanieczyszczonej pościeli, ręczników, kosmetyków i wraz z kurzem.

Występowanie nużeńca oka

Stan chorobowy spowodowany obecnością tego pasożyta nazywa się demodekozą. Jeśli nużeniec występuje w okolicy oczu, mówi się o nużycy powiek lub ocznej. W 1875 roku po raz pierwszy zaobserwowano tę postać choroby. Wyróżnia się demodekozę pierwotną i wtórną, które są wywołane odpowiednio przez Demodex folliculorum i Demodex brevis.

Zauważono, że częstość występowania choroby rośnie wraz z wiekiem i w stanach obniżonej odporności organizmu na skutek zakażenia HIV, białaczką lub długotrwałym przyjmowaniem preparatów steroidowych. U dzieci i młodzieży nużeńca stwierdza się niezwykle rzadko. Pasożyt dotyczy głównie osób starszych. Szacuje się, że występuje u 70–100% populacji po 70 roku życia.

Zobacz film: Pasożyt w ciele człowieka. Źródło: Dzień Dobry TVN

Co powoduje powstanie zmian patologicznych w nużycy oka?

Nużeniec to pasożyt oka, który powoduje zmiany na skutek m.in.:

  • zaczopowania torebek włosowych i kanalików wyprowadzających z gruczołów łojowych,
  • mechanicznego przenoszenia bakterii,
  • reakcji zapalnej żywiciela na obecność chityny pasożyta jako ciała obcego,
  • pobudzenia humoralnych odpowiedzi żywiciela i komórkowych reakcji immunologicznych pod wpływem roztoczy i ich wydalin.

Objawy nużycy ocznej

Kliniczny obraz demodekozy ocznej nie jest charakterystyczny. Nużeniec oczny daje najczęściej następujące objawy: zaczerwienienie powiek i spojówek, wypadanie brwi i rzęs oraz pieczenie, świąd i łzawienie oczu. U chorych obserwuje się także światłowstręt oraz nadmierną wrażliwość na dym i kurz. Nierzadko dochodzi do poszerzenia naczyń skóry powiek, przesunięcia podstawy rzęs, zmiany kierunku ich wzrostu i występowania keratynowo-tłuszczowych mankietów wokół rzęs. Pierwotny nużeniec oka powoduje często przewlekłe przednie zapalenie brzegów powiek. Stan ten wywołany jest mechanicznym drążeniem cebulki rzęsy i drażnieniem chemicznym produktami przemiany materii pasożyta.

Choroba oczu wywołana przez nużeńca często predysponuje do zaburzenia pracy gruczołów Meiboma. W tym przypadku wtórny nużeniec oczu odpowiada za stan zapalny tylnych brzegów powiek, czemu towarzyszą objawy typowe dla zespołu suchego oka.

Choremu doskwiera uczucie suchości i obecności ciała obcego. Z powodu pogorszenia stanu gruczołów dochodzi do zahamowania produkcji wydzieliny lipidowej i zbyt szybkiego odparowywania frakcji wodnej. Z czasem może dojść nawet do powstania ubytków w rogówce, zmętnienia i owrzodzenia, które mogą spowodować utratę wzroku.

Obecność Demodex może być czynnikiem predysponującym do rozwoju raka podstawnokomórkowego skóry powiek. Ponadto podkreśla się udział nużeńca w patogenezie zespołu wiotkich powiek.

Zobacz film: Jak powinniśmy dbać o nasze oczy? Źródło: 36,6.

Diagnostyka nużycy ocznej

Diagnostyka nużycy ocznej opiera się przede wszystkim na badaniu rzęs. Materiał do analizy pobiera się w sposób aseptyczny, po kilka rzęs z górnych powiek obu oczu. Bada się je przy wykorzystaniu mikroskopu świetlnego w powiększeniu 100x.

Na czym polega leczenie nużeńca oka?

Proces terapeutyczny jest bardzo złożony i długotrwały. Opiera się na leczeniu miejscowym. Podczas leczenia nużeńca w oku należy szczególnie zadbać o higienę brzegów powiek.

Zalecane są preparaty myjące i czyszczące w postaci mydeł, szamponów i specjalnie wyprodukowanych chusteczek. Podobne działanie mają płyny micelarne, które pozwalają na oczyszczenie rzęs i brzegów powiek z zalegającej wydzieliny i lipidów. Objawy łagodnieją po rozgrzaniu i wymasowaniu powiek. Najlepiej sprawdzają się kompresy z chust i specjalistyczne okulary podgrzewające. Na czas leczenia należy zrezygnować z makijażu oczu. Eliminacji pasożyta sprzyja dokładne pranie pościeli w wysokiej temperaturze. Istnieją doniesienia, że opalanie i częste przemywanie twarzy ciepłą wodą łagodzi przebieg demodekozy.

Pozytywne efekty lecznicze nużeńca oka zauważa się po stosowaniu olejku z drzewa herbacianego przez 4–6 tygodni. Jego działanie powoduje ekspansję roztoczy na powierzchnię powiek, co umożliwia ich dokładne usunięcie. Zdaniem specjalistów nużeniec oczny może być leczony przez zastosowanie żółtej maści rtęciowej, oleju kamforowego lub maści siarkowej. Powieki można przemywać płynami i żelami na bazie olejków eterycznych z szałwii hiszpańskiej i aloesu, a także wyciągami z ziół o działaniu przeciwpasożytniczym, takimi jak tatarak zwyczajny, glistnik jaskółcze ziele i bylica piołun. Liczbę nużeńców w powiekach znacznie zmniejszy szorowanie powiek przy pomocy soli fizjologicznej. W przypadku uczucia suchości oka konieczne jest aplikowanie preparatów nawilżających kilka razy dziennie.

Zobacz film: Czy odrobaczanie organizmu ma sens? Źródło: Dzień Dobry TVN

Bibliografia:

1. Marcinowska Z., Kosik-Bogacka D., Łanocha-Arendarczyk N. i wsp., Demodex folliculorum i demodex brevis, „Pomeranian Journal of Life Sciences”, 2015, 61(1), s. 108–114.

2. Kuźna-Grygiel W., Kosik-Bogacka D., Czepita D., Sambor I., Objawowe i bezobjawowe inwazje Demodex spp. powiek u osób w różnych grupach wiekowych, „Wiadomości Parazytologiczne”, 2004, 50(1), s. 55–61.

3. Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Grabarek B., Jasik K., Demodekoza, czyli prawdziwe oblicze nużeńców, „Polish Journal of Cosmetology”, 2017, 20(2), s. 133-137.

4. Czepita D., Kuźna-Grygiel W., Kosik-Bogacka D., Nużeniec jako czynnik etiologiczny przewlekłego zapalenia brzegów powiek, „Klinika Oczna”, 2005, 107(10-12), s. 722-724.

5. Hadaś E., Derda M., Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2014, 95(1), s. 6-13.

6. Bielecka G., Nużeniec – epidemiologia, choroby, leczenie, „Aptekarz Polski”, 2016, 114(92e), s. 7-11.

7. Sędzikowska A., Demodekoza – patofizjologia, leczenie oraz ocena skuteczności terapii z zastosowaniem maści z metronidazolem oraz maści z tlenkiem rtęci, „Ophthatherapy”, 2014, 2(2), s. 108-113.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
501
15
Polecamy
Zapalenie brzegów powiek – objawy, przyczyny, sposoby leczenia
Zapalenie brzegów powiek – objawy, przyczyny, sposoby leczenia TVN zdrowie
Nużeniec – pasożyt żerujący na ludzkiej skórze.
Objawy dolegliwości
Nużeniec – pasożyt żerujący na ludzkiej skórze. Objawy dolegliwości TVN zdrowie
Hiperpigmentacja – pozapalna, hormonalna.
Leczenie przebarwień
Hiperpigmentacja – pozapalna, hormonalna. Leczenie przebarwień Dzień Dobry TVN
Jak skutecznie poradzić sobie z jęczmieniem pod okiem?
Przyczyny, leczenie i domowe sposoby
Jak skutecznie poradzić sobie z jęczmieniem pod okiem? Przyczyny, leczenie i domowe sposoby Dzień Dobry TVN
Komentarze (4)
Bella
a są jakieś dermokosmetyki warte uwagi?
Czytaj całość
Wiktoriagda
Zamiast olejku chyba jednak lepiej kupic normalne dermokosmetyki, z nuzeńcem nie ma żartów.
Czytaj całość
Marta
Ja ostatnio byłam na wizycie i również okazało się, że to jest nużeniec Mam oczywiście całą terapię rozpisaną, ale właśnie zastanawiam się jeszcze nad jakąś dodatkową higieną Widzę tutaj jakieś olejki z drzewa herbacianego itd gdzie takie rzeczy mozna kupić?
Czytaj całość
Mela
Ja się tylko cieszę że w miarę wcześnie zareagowałam a wiedziałam że to nużeniec najpewniej bo moja mama miała stwierdzony no i już przy zaczerwienieniu i pierwszych krostkach zaczęłam stosować kremy i maści. Najważniejsze żeby miały składniki przeciwpasożytnicze jak olej z glistnika albo przeciwzapalne jak lukrecja czy biasopol no i witamina E też pomaga.
Czytaj całość
Nie przegap
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie
Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie