Tramadol, czyli chlorowodorek tramadolu, wykorzystywany jest jako silny lek przeciwbólowy, wydawany wyłącznie z przepisu lekarza. Jego działanie opiera się na pobudzaniu receptorów µ, a także modulowaniu przekazywania informacji między neuronami serotonino- i noradrenalinozależnymi. Lek tramadol jest około 10 razy słabszy w działaniu niż morfina.
Czym jest tramadol i jak działa?
Działanie tramadolu jest wielopłaszczyznowe. Związek ten jest przede wszystkim znany z hamowania zwrotnego wychwytywania neuroprzekaźników ze szczeliny synaptycznej. Tymi mediatorami są serotonina i noradrenalina. Przepisywany jest z polecenia lekarza osobom cierpiącym na ból o umiarkowanym i dużym natężeniu. Związek ma również działanie przeciwkaszlowe i nie prowadzi do blokowania funkcji układu oddechowego (w przeciwieństwie do morfiny).
Lek nie powinien być stosowany przez osoby uczulone lub wrażliwe na chlorowodorek tramadolu albo inne opioidy. Nie zaleca się stosowania go z silnie działającymi środkami, w tym nasennymi, psychotropowymi, o działaniu przeciwbólowym, oraz przy ostrym zatruciu alkoholowym. Zabrania się podawania go pacjentom chorym na lekooporną padaczkę. Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli jednocześnie przyjmuje się lub przyjmowało farmaceutyki zwane jako inhibitory monoaminooksydazy (MAO).
Środki ostrożności podczas stosowania tramadolu
Ze względu na niektóre choroby i okoliczności przy stosowaniu tramadolu należy zachować szczególną ostrożność. W niektórych sytuacjach warto wykonać dodatkowe badania kontrolne. Dotyczy to przede wszystkim osób uzależnionych od opioidów, po epizodach wstrząsu i urazach czaszki, z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym, zaburzeniami oddechowymi, a także z zaburzeniami funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Wówczas należy skonsultować z lekarzem maksymalną, bezpieczną dla zdrowia dawkę.
Wszystkie związki opioidowe mogą mieć wpływ na prowadzenie pojazdów i obsługę maszyn. Upośledzają również sprawność psychiczną. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią nie powinny przyjmować leków z grupy opioidów.
Skutki uboczne stosowania tramadolu
Długotrwałe przyjmowanie tramadolu może powodować silne uzależnienie, a także rozwój tolerancji na ten związek. Oznacza to, że trzeba przyjmować coraz większe dawki leku, aby pojawiły się efekty jego działania.
Jak dawkuje się tramadol?
Tramadol dostępny jest na rynku w kilku postaciach, zarówno jako tabletki, jak i ampułki czy czopki doodbytnicze. W postaci ampułek może być podawany na 3 sposoby: jako wstrzyknięcia domięśniowe, wlew dożylny lub iniekcja podskórna. Dokładna dawka musi być ustalona z lekarzem. Najczęściej jest to zakres 50–100 mg co około 5 godzin, przy czym nie zaleca się przekraczania 400 mg na dobę. Większe dawki można podawać pacjentom po operacjach lub cierpiących na silne bóle spowodowane nowotworem. Preparatu nie stosuje się u dzieci poniżej 12. roku życia.
Interakcje z innymi lekami
Przed przyjęciem tramadolu należy poinformować lekarza lub farmaceutę o przewlekle stosowanych lekach. Nawet tych, które przyjmuje się bez recepty. Nie należy go stosować równolegle z inhibitorami MAO, które są powszechne w leczeniu zaburzeń psychiatrycznych, w tym depresji i lęków. W interakcji z innymi lekami tramadol może powodować drgawki (szczególnie z trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi oraz inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny – SSRI).
Działania niepożądane tramadolu
W większości korzyści przyjmowania leku przewyższają potencjalne ryzyko. Najczęściej pojawiającymi się skutkami ubocznymi tramadolu są: zawroty głowy, nudności oraz bóle napięciowe w okolicy płata czołowego. Często występują: senność, zaparcia, uczucie wyczerpania fizycznego, suchość błony śluzowej, a także nadmierne pocenie się. Znacznie rzadziej dochodzi do zaburzeń czynności serca, w tych tachykardii. W niektórych przypadkach pacjenci mogą doświadczać niedociśnienia ortostatycznego lub zapaści sercowo-naczyniowej. Niewielki odsetek przyjmujących tramadol cierpi na: zaburzenia apetytu, parestezje, drżenia i osłabienie mięśni, omdlenia, majaczenie, uczucie niepokoju, nadmierne rozszerzenie źrenic i obrzęk naczyniowo-nerwowy.
Po rezygnacji z leku pojawiają się objawy podobne do tych występujących po odstawieniu silnego narkotyku, tzn.: niepokój, nerwowość, bezsenność, objawy żołądkowo-jelitowe, halucynacje, szumy uszne, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Zobacz wideo: Czym zajmuje się farmaceuta?
Bibliografia
1. Lewis KS., Han NH. Tramadol: a new centrally acting analgesic. „American Journal of Health-System Pharmacy”. 6 (54), s. 643–652, 1997.
2. Tramadol (nr 42965) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.
