Najczęściej urazy głowy powstają z powodu silnego uderzenia podczas upadku lub w wyniku wypadku komunikacyjnego. Dzieli się je na lekkie, średnio ciężkie i ciężkie. Zdarza się, że mimo braku zewnętrznych obrażeń uszkodzeniu uległy struktury położone wewnątrz czaszki, co jest szczególnie niebezpieczne, nie tylko u dzieci. Uraz głowy prowadzi do uszkodzenia skóry, złamania kości czaszki, wstrząśnienia lub stłuczenia mózgu oraz krwiaka śródczaszkowego. Kiedy do niego dojdzie, należy skontaktować się z lekarzem, zwłaszcza gdy pojawiają się niepokojące objawy, np. zawroty głowy.
Zobacz także:
Czym jest padaczka Rolanda. Jakie są jej przyczyny, symptomy i leczenie?
Ból oka połączony z bólem głowy oraz podczas mrugania
Napięciowy ból głowy – objawy, przyczyny, metody leczenia
Przyczyny urazu głowy u dziecka
Uraz głowy u dziecka zdarza się często (częściej przytrafiają się tylko urazy kończyn). Szacuje się, że rocznie z tego powodu z pomocy lekarza korzysta nawet 40 tysięcy osób. Na szczęście więcej jest urazów lekkich, tylko w 3–5 % przypadków dochodzi do uszkodzenia wewnętrznych struktur czaszki.
Urazy głowy u dziecka, zwłaszcza bardzo małego, najczęściej są wynikiem niedopilnowania go przez rodziców. Do wypadku dochodzi na skutek uderzenia o barierki łóżeczka, upadku podczas kąpieli, chodzenia, biegania lub próby wstawania oraz wypadnięcia z wózka. Urazy głowy u dziecka powstają także z powodów nieprzypadkowych, czyli w wyniku przemocy.
Uraz głowy u dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym może być spowodowany wypadkiem komunikacyjnym lub powstać w następstwie uprawiania sportu. Do uszkodzenia głowy dochodzi także w wyniku przemocy (od osób dorosłych lub rówieśników).
Objawy urazu głowy u dziecka
Uraz głowy u dziecka najczęściej objawia się bólem głowy, przerwaniem ciągłości skóry, krwawieniem, pojawieniem się zaczerwienienia, krwiaka lub guza w miejscu uderzenia. Objawy te można zaobserwować niemal natychmiast po urazie. Warto jednak zaznaczyć, że nie występują one we wszystkich przypadkach. Zdarza się, że skóra nie jest naruszona, jednak zostały uszkodzone struktury wewnętrzne.
W cięższych przypadkach objawy urazu głowy u dziecka to:
- utrata przytomności;
- zawroty głowy;
- nierówne lub poszerzone źrenice;
- zaburzenia świadomości;
- niedowład kończyn;
- spadek ciśnienia tętniczego krwi;
- śpiączka.
Są to wczesne objawy urazu głowy u dziecka. Jednak wolno narastający krwiak wewnątrzczaszkowy może spowodować, że dolegliwości pojawią się dopiero po czasie (tzw. późne objawy urazu głowy). Zalicza się do nich:
- drgawki i napad padaczkowy;
- poranne bóle głowy;
- nudności i wymioty;
- zaburzenia wzroku i pamięci;
- nadmierną senność;
- zmiany osobowości;
- zaburzenia świadomości.
Uraz głowy u dziecka a gorączka
Wzrost temperatury ciała i gorączka nie mają związku z urazem głowy u dziecka. W takiej sytuacji należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub pediatrą w celu wykonania badań i określenia przyczyny podniesionej temperatury ciała. W większości przypadków jest ona spowodowana infekcją wirusową lub bakteryjną, która u dzieci rozwija się nagle.
Uraz głowy u dziecka – pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc przy urazie głowy u dziecka, zależy od tego, czy doszło do utraty przytomności. Jeżeli nie, a maluch jest w dobrym stanie, postępowanie polega na opatrzeniu ewentualnych ran na skórze (dezynfekcja rany i zatamowanie krwawienia) lub złagodzeniu objawów uderzenia poprzez przyłożenie zimnego okładu w miejsce urazu. Rodzice powinni także uważnie obserwować dziecko przez kilkanaście godzin, a w razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów, zgłosić się do najbliższego lekarza.
Jeżeli uraz głowy u dziecka spowodował utratę przytomności lub drgawki, należy wezwać pogotowie ratunkowe, a następnie udzielić dziecku pomocy. Konieczne jest sprawdzenie oddechu. Jeśli jest wyczuwalny, dziecko trzeba ułożyć w pozycji bocznej ustalonej w głową lekko uniesioną do góry (najlepiej wsunąć pod nią poduszkę lub złożony koc). Brak oddechu jest wskazaniem do rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
W przypadku ataku drgawkowego po urazie głowy należy zabezpieczyć ją i usunąć z okolicy wszystkie przedmioty, które mogłyby spowodować szkodę. Nie wolno wkładać nic do ust dziecka ani powstrzymywać drgawek na siłę. Po ustąpieniu ataku trzeba ułożyć dziecko na boku, przykryć kocem i zostać z nim do przyjazdu pogotowia.
Uraz głowy u dziecka – kiedy do lekarza?
Uraz głowy u dziecka jest wskazaniem do wizyty lekarskiej zawsze wtedy, kiedy pojawią się jakiekolwiek niepokojące objawy bezpośrednio po wypadku lub w ciągu kilkunastu najbliższych godzin (np. wymioty, zaburzenia pamięci, niedowład, niezrozumiała mowa, zaburzenia świadomości). Rodzice powinni udać się na szpitalny oddział ratunkowy, gdzie lekarz zbada dziecko oraz wykona dodatkowe badania (np. tomografię komputerową głowy, infrascanner).
Jak jest zbudowany układ nerwowy? Dowiesz się tego z filmu:
Bibliografia:
1. D. Lewartowska-Nyga, G. Skotnicka-Klonowicz, Lekki uraz głowy u dzieci – błaha sprawa czy duży problem diagnostyczno-terapeutyczny? Rola infrascannera w procesie diagnostycznym, [w:] „Developmental Period Medicine”, 2016, XX, 2, s. 126–133.
