Co nam daje picie alkoholu? Dlaczego tak chętnie po niego sięgamy?
Agata Czaja-Michaud, psycholog: Alkohol to środek psychoaktywny, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Powoduje zmiany w naszym zachowaniu i myśleniu. Po alkohol sięgamy najczęściej ze względów towarzyskich, a także dla „rozluźnienia”i „poprawy” nastroju.
Potrafimy pić kulturalnie?
W Polsce niestety cały czas nie ma kultury picia alkoholu, takiej jak np. we Francji. Często brakuje nam umiaru. Rocznie statystyczny Polak wypija 11 litrów czystego spirytusu na głowę. W wielu środowiskach, w towarzystwie, normą jest nachalne namawianie do picia. Wielu moich pacjentów, niepijących alkoholików lub po prostu chcących ograniczyć picie alkoholu, skarży się, że, aby zyskać akceptację w towarzystwie trzeba podać jakiś konkretny powód, dla którego się nie pije. Warto zaznaczyć, że alkoholizm w Polsce to bardzo duży problem. Mamy więcej osób uzależnionych od alkoholu niż chorych na nerwicę czy depresję.
Dlaczego w czasie przymusowej izolacji częściej sięgamy po alkohol czy inne używki? Przyczyną jest stres, czy raczej samotność spowodowana przymusową izolacją?
Izolacja, niepewność, co do sytuacji społecznej, zawodowej, strach przed zakażeniem u siebie czy bliskich osób, spiętrzenie obowiązków, mogą działać jako stresory prowadzące do nadużywania alkoholu czy innych używek. Zwłaszcza u osób, które już wcześniej miały skłonności do nałogów. Zgłaszają się do mnie też osoby, które do tej pory nie nadużywały alkoholu, ale chorowały na zaburzenia nerwicowe czy depresyjne, a teraz w czasach pandemii częściej zaglądają do kieliszka.
Co gorsza, uzależnienie jednego domownika, ma negatywny wpływ na całą jego rodzinę. Dlatego obecnie na terapię zgłasza się dużo współmałżonków osób uzależnionych, bo nie radzą sobie w tej podwójnie trudnej sytuacji - pandemii i nałogu partnera.
Kiedy można mówić o nadużywaniu alkoholu?
Nie każdy sposób spożycia alkoholu da się sklasyfikować jako chorobę alkoholową. Zanim człowiek uzależni się od alkoholu, przechodzi przez kontinuum stanów pośrednich, które mogą stać się wstępem do pełnoobjawowego nałogu alkoholowego.
Co powinno zaniepokoić?
Niepokoić powinny sytuacje, gdy:
- zaczynają się mnożyć okazje do picia – pije się coraz częściej i więcej;
- alkohol staje się „lekarstwem” na różne problemy, w tym problemy emocjonalne– stres, samotność, nieśmiałość, kłopoty w pracy, kłótnie z partnerem, smutek, lęk;
- dzień rozpoczyna się od wypicia napoju alkoholowego.
- człowiek denerwuje się, gdy nie może zrealizować planów związanych z napiciem się;
- spożywa się alkohol w nieodpowiednich sytuacjach – w pracy, w ciąży, w czasie karmienia piersią, podczas zażywania lekarstw;
- prowadzi się samochód będąc w stanie nietrzeźwości;
- łagodzi się objawy kaca alkoholem – „klinowanie”;
- pojawiają się doświadczenia „urwanego filmu” – człowiek nie pamięta, co robił podczas alkoholowych imprez;
- najbliższe otoczenie coraz częściej zwraca uwagę, że człowiek ma problem z alkoholem, że traci kontrolę nad ilością wypijanych trunków;
- pogarszają się relacje z osobami bliskimi, zaniedbuje się codzienne obowiązki, reaguje się agresją i rozdrażnieniem, gdy pojawia się temat nadużywania alkoholu.
Gdzie można poszukać pomocy, kiedy poczujemy, że alkohol zaczyna kierować naszym życiem?
Osoby z problemem alkoholowym leczą się w poradniach leczenia uzależnień, które oferują pomoc indywidualną oraz grupowe wsparcie. Leczenie uzależnienia może się odbywać także w szpitalu czy ośrodku, który dysponuje dziennym (pacjent uczestniczy w codziennych zajęciach terapeutycznych, a nocuje w domu) oraz całodobowym - zamkniętym - oddziałałem odwykowym.
Niektórzy decydują się na uczestnictwo w spotkaniach grupy samopomocowej, czyli wspólnocie anonimowych alkoholików (mityngi AA).
A gdzie poszukać pomocy w czasie pandemii?
W obecnej sytuacji zostaje nam pomoc psychologiczna online lub terapia telefoniczna u psychologa specjalizującego się w uzależnieniach. W przypadku osób, które piją szkodliwie krótkoterminowe poradnictwo psychologiczne często jest wystarczającą formą pomocy. Jeśli ktoś jest uzależniony od alkoholu konieczna jest dłuższa psychoterapia.
Dlatego jeśli widzimy u naszych bliskich symptomy picia szkodliwego czy ryzykownego, warto korzystać z pomocy psychologicznej, aby dowiedzieć się jak efektywnie zmotywować taką osobę do podjęcia leczenia.
